Cover not available
Part of
Photography in Children's Literature
Edited by Elina Druker and Bettina Kümmerling-Meibauer
[Children’s Literature, Culture, and Cognition 17] 2023
► pp. 123–143

Chapter 5
From Halley’s Comet to the Scout Kwapiszon

On photomontage, photocollage, and collage in Polish children’s books in the twentieth century

This chapter presents a historic review of the use of photomontage and photo-based collage in Polish books for children (fiction and poetry) in the 20th century. The earliest example dates from 1934, whereas the latest one is dated 1981. The chapter begins with an outline of the artistic background in the period 1918–1939, it gives a short typology of photo-based illustrations, and then analyses the only known examples of genuine photomontage created for children’s books before World War II, namely works by Aleksander Krzywobłocki and Jerzy Janisch in Kometa Halley’a (Halley’s Comet) by Alina Lan, and a sample of works by Franciszka and Stefan Themerson. The chapter continues through the period of the so-called Polish School of Illustration (1950s–1970s), paying special attention to Adam Kilian and Stanisław Zamecznik’s illustrations, and ends with a presentation of the extensive and varied use of photography in illustrations by Bohdan Butenko, one of Poland’s most prominent illustrators.

Article outline
  • Avant-garde photomontage in Poland between the World Wars
  • Poetics of childhood and adolescence in Halley’s Comet by Alina Lan
  • Legs over the top, or the Themersons’ table
  • Photo-based collage in works of artists of the Polish School of Illustration
  • Butenko’s road to Scout Kwapiszon
  • Conclusion
  • Notes
  • References
Published online: 19 September 2023
DOI logo
https://doi.org/10.1075/clcc.17.05win
References

Primary sources

Butenko, Bohdan
2009 Wesoła gromadka. Photos from private archives. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan, Czarnecki, Jan Marian & Troszczyński, Jerzy
1980 Kwapiszon i tajemniczy kluczyk. Part 7. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
1981 Kwapiszon i… Part 8. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan, Doliński, Zbigniew & Troszczyński, Jerzy
1978a Kwapiszon i beczka. Part 5. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
1978b Kwapiszon, beczka i pamiątki po wielkim astronomie. Part 6. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan & Schmidt, Zbigniew
2009a O Kwapiszonie, niezwykłym Poznaniu, tajemnicy listu i… Poznań: Wydawnictwo Miejskie.Google Scholar
Butenko, Bohdan & Troszczyński, Jerzy
1975a Kwapiszon i tajemnicza szkatułka. Part 1. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
1975b Ucieczka Kwapiszona. Part 2. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
1976a Bardzo mokra przygoda. Part 3. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
1976b Pościg w kurorcie. Part 4. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Chotomska, Wanda & Butenko, Bohdan
1959 Wiersze pod psem. Warsaw: Nasza KsięgarniaGoogle Scholar
Kulmowa, Joanna & Butenko, Bohdan
1966 Stacja Nigdy w życiu. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Lan, Alina, Janisch, Jerzy & Krzywobłocki, Aleksander
1934 Kometa Halley’a. Lviv: Filomata.Google Scholar
Porazińska, Janina, Kilian, Adam ill. & Hartwig, Edward
(photog.) 1974 Kichuś majstra Lepigliny. Warsaw: Czytelnik.Google Scholar
Szydłowski, Stanisław, Zamecznik, Stanisław graphic layout & Styczyński, Jan
(photogr.) 1968 Idzie kot. Warsaw: Biuro Wydawnicze „RUCH”.Google Scholar
Themerson, Stefan & Themerson, Franciszka
1963 O stole, który uciekł do lasu. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Wojciechowski, Piotr, Joasia, Adam iIll.), Kilian, Jarek (ill.) & Popłoński, Jan (photogr.).
1971 Lew koloru marchewki. Warsaw: Biuro Wydawnicze „RUCH”.Google Scholar

Secondary sources

Ades, Dawn
1986 Photomontage. London: Thames and Hudson (revised and enlarged).Google Scholar
Czartoryska, Urszula
2002 Przygody plastyczne fotografii. Gdańsk: słowo/obraz terytoria (especially the chapter “Surowiec w warsztacie grafika”, 113–168).Google Scholar
Czekalski, Stanisław
2000 Awangarda i mit racjonalizacji. Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.Google Scholar
Druker, Elina
2018 Collage and montage in picturebooks. In The Routledge Companion to Picturebooks, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), 49–58. New York: Routledge.Google Scholar
Frąckiewicz, Sebastian
2017 Ten łokieć źle się zgina: Rozmowy o ilustracji. Wołowiec: Czarne.Google Scholar
Jamróz-Stolarska, Elżbieta
2019 Butenko Pinxit. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 60–63. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
Prodeus, Adriana
2009 Themersonowie: Szkice biograficzne. Warsaw: Świat Literacki.Google Scholar
Rosenblum, Naomi
2008 A World History of Photography. New York: Abbeville Press (4th ed.).Google Scholar
Rusek, Adam
2010 Leksykon polskich bohaterów i serii komiksowych. Poznań: Centrala.Google Scholar
Rypson, Piotr
1992 Książki/strony. Polska książka awangardowa i artystyczna 1919–1992. Warsaw: Centrum Sztuki Współczesnej.Google Scholar
2011 Nie gęsi: Polskie projektowanie graficzne 1919–1949. Kraków: Karakter.Google Scholar
2019a Photomontage magic. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 320–323. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
2019b The Themersons. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 398–401. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
Straus, Jan
2014 Cięcie. Fotomontaż na okładkach w międzywojennej Polsce. Warsaw: 40000 Malarzy.Google Scholar
Szczuka, Mieczysław
1924a untitled [FOTOMONTAŻ…], Blok 8–9: 6; [URL] (accessed 0.01.2022)Google Scholar
1924b untitled [Odczuwa się…], Blok 1: 3; [URL] (accessed 10.01.2022)Google Scholar
Wattenberg, Jane
2018 Picturebooks and photography. In The Routledge Companion to Picturebooks, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), 302–314. New York: Routledge.Google Scholar
Wincencjusz-Patyna, Anita
2008 Stacja Ilustracja: Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego.Google Scholar
2011 Butenko Pinxit. Jelenia Góra: BWA.Google Scholar
2018 Children’s Book Design and Illustration in Poland, c. 1968. Strenae: Recherches sur les livres et objets culturels de l’enfance 13. [URL]. DOI logoGoogle Scholar