Publications
Publication details [#57594]
Aslan, Erdinç. 2024. Yapay Zekâ Destekli Çeviri Araçlarının Edebi Çevirideki Yeterlilikleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme [A Comparative Study on the Competencies of AI-supported Translation Tools in Literary Translation]. İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi 20 : 32–45. 
Publication type
Article in jnl/bk
Publication language
Turkish
Keywords
Source language
Target language
Title as subject
Abstract
This study examines the literary translation competencies of artificial intelligence (AI)-supported translation tools in the Turkish-French languages using the translation comparison method. Unlike technical texts, literary translation does not involve a term-based translation approach. Therefore, a prevailing belief exists that literary texts cannot be translated with high quality using AI-supported translation tools. However, the success of these systems in translation depends on certain factors. This study examines the competencies of AI-supported translation tools in literary translation by comparing them both with each other and with human translators. To achieve this, the study has selected as examples the translations of the literary text The Stranger (L’Étranger) by Camus as translated into Turkish by three different human translators, and as also translated using AI-supported translation tools such as Google Translate, DeepL, and ChatGPT. The study describes the translations of randomly selected words and expressions from the source text by human translators and AI-supported translation tools by comparing them based on Koller’s (2004, pp. 228–266) categories of equivalence.
Source : Based on abstract in journal
Özet
Bu çalışmada yapay zekâ destekli çeviri araçlarının Türkçe-Fransızca dil çiftinde edebi çeviri yeterlilikleri çeviri karşılaştırma yöntemine göre incelenmektedir. Edebi çeviri kendi özgü özellikleri olan bir çeviri türüdür. Teknik metinlerde olduğu gibi terime dayalı bir çeviri anlayışı söz konusu değildir. Yazarın üslubu, duygu durumları, dilsel ve kültürel farklılıklar, çevirinin işlevi gibi özelliklerin dikkate alındığı çok yönlü bir bakış açısı söz konusudur ve birçok farklı çeviri stratejilerinden yararlanılmaktadır. Bundan dolayı edebi metinlerin yapay zekâ destekli çeviri araçları ile yüksek kalitede çevrilemeyeceği inancı hakimdir. Fakat bu sistemlerin çeviri başarısı metin türü ile birlikte başka etkenlere de bağlıdır. Örneğin sahip oldukları veri miktarı, çeviri yaptıkları dillerin kullanım sıklığı ve yapısal özellikleri ilk başta sayılabilir. Bu çalışmada yapay zekâ destekli çeviri araçlarının edebi çevirideki yeterlilikleri hem birbirleriyle hem de insan çevirmenlerle karşılaştırılarak incelenmektedir. Bu amaçla edebi metin türüne örnek olarak Albert Camus’nün Yabancı (L’Ètranger) adlı eserinin Türkçeye üç farklı çevirmen tarafından yapılmış çevirileri ile yapay zekâ destekli çeviri araçlarına örnek olarak Google Çeviri, DeepL ve ChatGPT tercih edilmiştir. Kaynak metinden rastlantısal olarak seçilen sözcüklerin ve ifadelerin insan çevirmenler ile yapay zekâ destekli çeviri araçları tarafından yapılan çevirileri Koller’in (2004, s. 228-266) eşdeğerlik kategorileri esasında karşılaştırılarak betimlenmektedir.