Language norms and language use in eighteenth-century Dutch
Final n and the genitive
The chapter discusses language norms and language use in the Northern Netherlands in the eighteenth century. The eighteenth century is traditionally considered a period of consolidation, i.e. of ongoing codification of the seventeenth-century standard variety. So far, the influence of eighteenth-century normative publications on language use has hardly been investigated. On the basis of a large and socially stratified corpus of eighteenth-century private letters, the chapter provides a detailed account of the possible influence of codified norms on actual language use, focusing on two features with presumably high awareness, viz. final n and the genitive case. The chapter concludes that there is only limited evidence that language users adhered to prescriptive norms.
References (39)
References
Bakel, Jan van. 1977. Vlaamse soldatenbrieven uit de Napoleontische tijd. Brugge: Orion & Nijmegen: Dekker & Van de Vegt.
Bilt, Igor van de. 2009. Landkaartschrijvers en landverdelers: Adriaen Verwer (ca. 1655–1717), Adriaan Kluit (1735–1807) en de Nederlandse taalkunde van de achttiende eeuw. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.
Bonth, Roland de. 1998. De Aristarch van ‘t Y, De ‘grammatica’ uit Balthazar Huydecopers Proeve van Taal- en Dichtkunde (1730). Maastricht: Shaker.
Castelein, Matthijs de. 1555. De const van rhetoriken. Ed. Oudenaarde, 1986: Theater Pax Vobis.
Gaspar, Renaat. 2007. De reductievocaal [ə]: enige opmerkelijke verschijningsvormen en realiseringen, voornamelijk in de achttiende eeuw. Nederlandse Taalkunde 12.25–51.
Heule, Christiaen van. 1625. De Nederduytsche grammatica ofte spraec-konst. Ed. W.J.H. CaronGroningen & Jakarta, 1953: Wolters.
Heule, Christiaen van. 1633. De Nederduytsche spraec-konst ofte tael-beschrijvinghe. Ed. W.J.H. Caron.Groningen, 1953: Wolters.
Horst, Joop van der. 2008. Geschiedenis van de Nederlandse syntaxis. 2 vols. Leuven: Universitaire Pers Leuven.
Kate, Lambert ten. 1723. Aenleiding tot de kennisse van het verhevene deel der Nederduitsche sprake. 2 vols. Ed. by Jan Noordegraaf & Marijke van der Wal. Alphen aan den Rijn, 2001: Uitgeverij Canaletto/Repro-Holland BV.
Koch, P. & W. Oesterreicher. 1985. Sprache der Nähe – Sprache der Distanz: Mündlichkeit und Schriftlichkeit im Spannungsfeld von Sprachtheorie und Sprachgeschichte. Romanistisches Jahrbuch 36.15–43.
Kók, A.L. 1649. Ont-werp der Neder-duitsche letter-konst. Ed. G.R.W. Dibbets.Assen, 1981: Van Gorcum.
Leupenius. Petrus. 1653. Aanmerkingen op de Neederduitsche taale. Ed. W.J.H. Caron.Groningen, 1958: Wolters.
Noordegraaf, Jan. 1985. Norm, geest en geschiedenis: Nederlandse taalkunde in de negentiende eeuw. Dordrecht & Cinnaminson: Foris.
Noordegraaf, Jan. 2004. A matter of time: Dutch philosophy of language in the eighteenth century. In Thomas F. Shannon & Johan P. Snapper (eds.), Janus at the millennium: Perspectives on time in the culture of the Netherlands.Dallas etc: University Press of America, 211–225.
Rutten, Gijsbert. 2006. De Archimedische punten van de taalbeschouwing. David van Hoogstraten (1658–1724) en de vroegmoderne taalcultuur. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Münster: Nodus Publikationen.
Rutten, Gijsbert. 2008a. Norms for style and grammar in eighteenth-century Dutch prose, and the effect of education and of writing experience. Historical Sociolinguistics and Sociohistorical Linguistics 8. [URL]
Rutten, Gijsbert. 2008b. Standaardvariatie in de achttiende eeuw: Historisch-sociolinguïstische verkenningen. Nederlandse Taalkunde 13: 34–59.
Rutten, Gijsbert. 2009. Grammar to the people: The Dutch language and the public sphere in the 18th century: With special reference to Kornelis van der Palm. Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft 2009: 55-86.
Rutten, Gijsbert. 2011. In cooperation with Rik Vosters. Een nieuwe Nederduitse spraakkunst: Taalnormen en schrijfpraktijken in de zuidelijke Nederlanden in de achttiende eeuw. Brussels: VUBPress.
Rutten, Gijsbert, Rik Vosters & Marijke van der Wal. In press. Frenchification in discourse and practice: Loan morphology in Dutch private letters of the eighteenth and nineteenth centuries. In Catharina Peersman, Gijsbert Rutten & Rik Vosters (eds.), Contact and conflict along language borders: Romance-Germanic encounters in the Low Countries. Berlin & New York: De Gruyter.
Rutten, Gijsbert & Marijke van der Wal. 2014. Letters as loot. A sociolinguistic approach to seventeenth- and eighteenth-century Dutch. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Schönfeld, M. & A. van Loey. 1954. Schönfeld’s historische grammatica van het Nederlands. 5th ed. Zutphen: N.V. Thieme & Cie.
Scott, Alan K. 2013. The genitive case in Dutch and German: A study of morphosyntactic change in codified languages. Leiden & Boston: Brill.
Sewel, Willem. 1733. Nederduytsche spraakkonst. 3rd ed. Amsterdam: Ervan J. Ratelband.
Simons, Tanja. 2013. Ongekend 18e-eeuws Nederlands: Taalvariatie in persoonlijke brieven. Utrecht: LOT.
Snoeijmes der Vlaemsche Tale. 2013. Ed. by Rik Vosters & Gijsbert Rutten. Ghent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde.
Toorn, M.C. van den, W. Pijnenburg, J.A. van Leuvensteijn & J.M. van der Horst (eds.). 1997. Geschiedenis van de Nederlandse taal. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Twe-spraack vande Nederduitsche letterkunst. 1584. Ed. G.R.W. Dibbets.Assen & Maastricht, 1985: Van Gorcum.
Vooys, C.G.N. de. 1970. Geschiedenis van de Nederlandse taal. 5th ed. Groningen: Wolters-Noordhoff.
Wal, Marijke van der. 2006. Onvoltooid verleden tijd: Witte vlekken in de taalgeschiedenis. Amsterdam: Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.
Wal, Marijke van der & Cor van Bree. 2008. Geschiedenis van het Nederlands. Utrecht: Spectrum.
Wal, Marijke van der & Tanja Simons. 2010. Tussen sociale en regionale variatie: n-deletie bij 18de-eeuwse briefschrijvers in het Brieven als buit-corpus. In Johan De Caluwe & Jacques Van Keymeulen (eds.), Voor Magda, 669–683. Ghent: Academia Press.
Willemyns, Roland. 2013. Dutch: Biography of a language. Oxford: Oxford University Press.
Wulf, Chris de & Johan Taeldeman. 2001. Apocope en insertie van -n na sjwa in de zuidelijke Nederlandse dialecten: conditionering en geografie. Taal & Tongval, special issue 14: 7–51.
Cited by (2)
Cited by two other publications
Krogull, Andreas & Gijsbert Rutten
2021.
Reviving the genitive. Prescription and practice in the Netherlands (1770–1840).
Journal of Historical Sociolinguistics 7:1
► pp. 61 ff.
Rutten, Gijsbert
2016.
Historicizing diaglossia.
Journal of Sociolinguistics 20:1
► pp. 6 ff.
This list is based on CrossRef data as of 24 july 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers.
Any errors therein should be reported to them.