Cover not available
Article published In:
Dutch Journal of Applied Linguistics
Vol. 8:2 (2019) ► pp.310–330

‘Hakken en plakken’

Een verkenning van de rol van morfologisch bewustzijn in het spellingonderwijs

| Trevianum Scholengroep
ORCID logo | Fontys Lerarenopleiding | Radboud University
Orthography is considered to be a major problem in Dutch education, since many pupils don’t seem to be able to master orthographic rules, even after years of education. In educational literature it is argued that the problems related to spelling are caused by approaches that focus more on rules of thumb than on linguistic insights. This is somewhat remarkable, since a good understanding of the Dutch orthographic system requires a fair amount of morphological knowledge. In order to effectively implement this knowledge, the development of a morphological awareness (MA) seems to be required. Therefore, a short intervention was designed for the upper levels of secondary schools (4 havo) which aimed to foster MA and, subsequently, improve orthographic skills. Results of this quasi-experimental study indicate that a short intervention can significantly boost MA, but that students don’t seem to be able to use MA effectively to enhance spelling performance.
Keywords: morphology, orthography, morphological awareness, secondary education, explicit linguistic knowledge
Article outline
  • 1.Inleiding
    • 1.1Spellingbewustzijn, fonologisch en morfologisch bewustzijn
  • 2.Methode
    • 2.1Participanten
    • 2.2Interventie
      • 2.2.1Ontwerpprincipes
      • 2.2.2Inhoud
    • 2.3Pre- en posttest
  • 3.Resultaten
    • 3.1Expliciete kennis (spelvaardigheid)
    • 3.2Morfologisch bewustzijn (MB)
    • 3.3Hardopdenkprotocollen
      • 3.3.1Goede spellers
      • 3.3.2Slechte spellers
  • 4.Conclusie en discussie
  • Dankwoord
  • Opmerking
  • Referenties
Available under the Creative Commons Attribution (CC BY) 4.0 license.

For any use beyond this license, please contact the publisher at [email protected].

Article language: Dutch

Published online: 24 October 2019
DOI logo
https://doi.org/10.1075/dujal.17030.dol
References (50)
Referenties
Assink, E. (1983). Leerprocessen bij het spellen: aanzet voor de verbetering van de werkwoordsdidactiek. Niet gepubliceerde dissertatie, Universiteit Utrecht.Google Scholar
Apel, K., & Werfel, K. (2014). Using morphological awareness instruction to improve written language skills. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 45(4), 251–260. DOI logoGoogle Scholar
Bakker-Peters, M., Zuidema, J., Bosman, A., & Neijt, A. (2017). De verenigbaarheid van didactische middelen en taalkundige spellinglogica bij de Nederlandse werkwoorden. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 39(1), 31–62. DOI logoGoogle Scholar
Berninger, V. W., Vaughan, K., Abbott, R. D., Brooks, A., Abbott, S. P., Rogan, L., Reed, E., & Graham, S. (1998). Teaching functional spelling units of varying size with a multiple-connections framework. Journal of Educational Psychology, 901, 587–605. DOI logoGoogle Scholar
Block, K. K., & Peskowitz, N. B. (1990). Metacognition in spelling: Using writing and reading to self-check spellings. Elementary School Journal, 91(2), 151–164. DOI logoGoogle Scholar
Bonset, H., & Hoogeveen, M. (2009). Spelling in het basisonderwijs. Een inventarisatie van empirisch onderzoek. Enschede: SLO.Google Scholar
Bonset, H. (2010). Spelling in het onderwijs: hoe staat het ermee, en hoe kan het beter? Levende Talen Tijdschrift, 11(3), 3–17.Google Scholar
Bosman, A. (2004). Spelvaardigheid en leren spellen. In A. Vyt, M. A. G. van Aken, J. D. Bosch, R. J. van der Gaag, & A. J. J. M. Ruijssenaars (Red.), Jaarboek ontwikkelingspsychologie, orthopedagogiek en kinderpsychiatrie 61, 2004–2005 (pp. 155–188). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.Google Scholar
Bowers, P. N., Kirby, J. R., & Deacon, S. (2010). The effects of morphological instruction on literacy skills: A systematic review of the literature. Review of Educational Research, 80(2), 144–179. DOI logoGoogle Scholar
Claravall, E. (2016). Integrating morphological knowledge in literacy instruction. Framework and principles to guide special education teachers. Teaching Exceptional Children, 48(4), 195–203. DOI logoGoogle Scholar
Coppen, P.-A. (2011). Emancipatie van het grammaticaonderwijs. Tijdschrift Taal, 2(3), 30–33.Google Scholar
Corbin, J., & Strauss, A. (2015). Basics of qualitative research. Los Angeles: Sage.Google Scholar
Cordewener, K., Verhoeven, L., & Bosman, A. (2015). Improving spelling performance and spelling consciousness. Journal of Experimental Education, 84(1), 1–27.Google Scholar
Cordewener, K., Hasselman, F., Verhoeven, L., & Bosman, A. (2018). The role of instruction for spelling performance and spelling consciousness. Journal of Experimental Education, 86(2), 135–153. DOI logoGoogle Scholar
De Schryver, J., & Neijt, A. (2005). Handboek Spelling. Mechelen: Plantyn.Google Scholar
Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS Statistics (4e editie). Washington: Sage.Google Scholar
Fontich, X. (2014). Grammar and language reflection at school: Checking out the what’s and the how’s for grammar instruction. In T. Ribas, X. Fontich, & O. Guasch (Eds.), Grammar at school. Research on metalinguistic activity in language education (pp. 255–285). Brussel: Peter Lang.Google Scholar
Goodwin, A., & Ahn, S. (2013). A meta-analysis of morphological interventions in English: Effects on literacy outcomes for school-age children. Scientific Studies of Reading, 17(4), 257–285. DOI logoGoogle Scholar
Harris, K., Graham, S., Brindle, M., & Sandmel, K. (2009). Metacognition and children’s writing. In D. J. Hacker, J. Dunlosky, & A. C. Craesser (Eds.) Handbook of metacognition (pp. 131–153). New York: Routledge.Google Scholar
Havekes, H. (2015). Knowing and doing history. Learning historical thinking in the classroom. Niet gepubliceerde dissertatie, Radboud Universiteit Nijmegen.Google Scholar
Huizenga, H. (2010). Spelling. Groningen: Noordhoff Uitgevers.Google Scholar
Hurry, J., Nunes, T., Bryant, P., Pretzlik, U., Parker, M., & Curno, T. (2005). Transforming research on morphology into teacher practice. Research Papers in Education, 20(2), 187–206. DOI logoGoogle Scholar
Ke, S., & Xiao, F. (2015). Cross-linguistic transfer of morphological awareness between Chinese and English. Language Awareness, 24(4), 355–380. DOI logoGoogle Scholar
Kim, T., Kuo, L., Ramirez, G., Wu, S., Ku, Y.-M., De Marin, S., Ball, A., & Eslami, Z. (2015). The relationship between bilingual experience and the development of morphological and morpho-syntactic awareness: A cross-linguistic study of classroom discourse. Language Awareness, 241, 332–354. DOI logoGoogle Scholar
Kuiken, F., & Van Kalsbeek, A. (2014). De ontwikkeling van taalbeleid binnen Geesteswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Dutch Journal of Applied Linguistics, 3(2), 155–170. DOI logoGoogle Scholar
Kraak, A. (2006). Homo loquens en homo scribens. Over natuur en cultuur bij de taal. Amsterdam: Amsterdam University Press. DOI logoGoogle Scholar
Kuo, L., & Anderson, R. (2006). Morphological awareness and learning to read: A cross language perspective. Educational Psychologist 41(3), 161–180. DOI logoGoogle Scholar
Llombart-Huesca, A. (2017). Morphological awareness and spelling in Spanish heritage language learners. Linguistics and Education 371, 11–21. DOI logoGoogle Scholar
Nederlandse Taalunie (2011). “Ze kunnen niet meer spellen.” Kan de Taalunie er wat aan doen? Den Haag: Nederlandse Taalunie.Google Scholar
Neijt, A., & Kroon, S. (2010). De taalkundige onderbouwing van spellingregels. De officiële uitleg van de spelling van tussenklanken in samenstellingen in het Groene Boekje vergeleken met de uitleg in de Van Dale Basisspellinggids. Pedagogische Studiën, 87(3), 202–218.Google Scholar
Neijt, A., Coppen, P. A., & De Glopper, K. (2015). Bewuste taalvaardigheid als eindterm voor het schoolvak Nederlands in havo en vwo: visie en voorbeelden. In A. Mottart, & S. Vanhooren (Red.), 29ste Conferentie Onderwijs Nederlands (pp. 198–202). Gent: Academia Press.Google Scholar
Nunes, T., Bryant, P., & Bindman, M. (2006). The effects of learning to spell on children’s awareness of morphology. Reading and Writing, 19(7), 767–87. DOI logoGoogle Scholar
Nunes, T., Bryant, P., & Olsson, J. (2003). Learning morphological and phonological spelling rules: An intervention study. Scientific Studies of Reading, 7(3), 289–307. DOI logoGoogle Scholar
(2009). Learning morphological and phonological spelling rules: An intervention study. Scientific Studies of Reading, 7(3), 289–307. DOI logoGoogle Scholar
Nunn, A. (1998). Dutch orthography. A systematic investigation of the spelling of Dutch words. Niet gepubliceerde dissertatie, Katholieke Universiteit Nijmegen.Google Scholar
Oepkes, H. (2006). Spellingbewustzijn en spellinggeweten als doelen van het spellingonderwijs. Jeugd in school en wereld, 91(3), 34–38.Google Scholar
Paffen, R., & Bosman, A. (2005). Spellingbewustzijn kan met een korte training gestimuleerd worden. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 441, 388–397.Google Scholar
Plomp, T., & Nieveen, N. (2013). Educational design research. Part A: An introduction. Geraadpleegd van [URL], op 16 september 2017.
Rastle, K., & Davis, M. (2008). Morphological decomposition based on the analysis of orthography. Language and Cognitive Processes, 23(7), 942–971. DOI logoGoogle Scholar
Ruan, Y., Georgiou, G., Song, S., Li, Y., & Shu, H. (2018). Does writing system influence the associations between phonological awareness, morphological awareness, and reading? A meta-analysis. Journal of Educational Psychology, 110(2), 180–202. DOI logoGoogle Scholar
Sandra, D., Daems, F., & Frisson, S. (2001). Zo helder en toch zoveel fouten! Wat leren we uit psycholinguïstisch onderzoek naar werkwoordsvormen bij ervaren spellers? Vonk, 30(3), 3–21.Google Scholar
Schijf, T., Van der Leij, A., Van Berkel, A., Bekebrede, J., & Zijlstra, B. (2010). Spelvaardigheid van brugklassers. Levende Talen Tijdschrift, 11(2), 3–12.Google Scholar
Snow, R. (1989). Aptitude-treatment interaction as a framework for research on individual differences in learning. In P. L. Ackerman, R. J. Sternberg, & R. Glaser (Eds.), A series of books in psychology. Learning and individual differences: Advances in theory and research (pp. 13–59). New York: Henry Holt & Co.Google Scholar
Van de Gein, J. (2012). Taal op klompen. Uitkomsten van een onderzoek naar taalfouten aan het einde van het voortgezet onderwijs. Levende Talen Tijdschrift, 13(4), 22–30.Google Scholar
Van den Bergh, H., van Es, A., & Spijker, S. (2011). Spelling op verschillende niveaus: werkwoordspelling aan het einde van de basisschool en het einde van het voortgezet onderwijs. Levende Talen Tijdschrift, 12(1), 3–14.Google Scholar
Van den Haak, M., De Jong, M., & Schellens, P. J. (2003). Hardopdenkprotocollen als pretestmethode. Synchroon en retrospectief hardopdenken vergeleken. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 25(3), 236–252.Google Scholar
Van der Horst, M., Van den Bergh, H., & Evers-Vermeul, J. (2012). Kunnen leerlingen wat ze moeten kunnen? Onderzoek naar de doorlopende leerlijn op het gebied van werkwoordspelling. Levende Talen Tijdschrift, 13(2), 33–42.Google Scholar
Van Rijt, J. (2014). De hypothetische meelezer: over de effecten van een reader-oriented viewdidactiek op het verwijswoordengebruik van leerlingen uit 4-vwo. Levende Talen Tijdschrift, 15(4), 15–26.Google Scholar
Verhaert, N., & Sandra, D. (2016). Homofoondominantie veroorzaakt dt-fouten tijdens het spellen en maakt er ons blind voor tijdens het lezen. Levende Talen Tijdschrift, 17(4), 37–46.Google Scholar
Willemen, M., Bosman, A., & Van Hell, J. (2002). Leren stellen en niet vergeten correct te spellen. Tijdschrift voor Remedial Teaching, 11, 22–25.Google Scholar
Cited by (1)

Cited by one other publication

Mulder, Evelien, Joep van der Graaf, Véronique Verhagen, Maria Mos & Mienke Droop
2022. Developing a morphological awareness intervention through inquiry‐based learning. Journal of Research in Reading 45:3 ► pp. 468 ff. DOI logo

This list is based on CrossRef data as of 1 august 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers. Any errors therein should be reported to them.