Article published In:
Historiographia LinguisticaVol. 15:1/2 (1988) ► pp.187–205
Tenses in 19th-century Dutch sentence-grammar
In this paper some theories on tenses are described. These theories appeared in the Netherlands in the first half of the 19th century. The purpose is not just describing the different tense-systems of P. Weiland (1805), W. Bilderdijk (1826), W. G. Brill (1846) and L. A. te Winkel (1866). In the first half of the 19th century some fundamental changes took place. It is shown that these changes are based upon continuity of research of time and tense in the Dutch tradition. This continuity is found on three levels: (a) The research was concentrated on the verbal forms, no other information from the sentence was used. (b) The grammarians took the relationship between linguistic forms and logical categories as a one-to-one relation. (c) The morphological form of the Dutch language determined the grammatical representation of the tense-systems more and more.
References (22)
Bilderdijk, Willem (1756–1831). 1826. Nederlandsche spraakleer. ’s-Gravenhage: J. Immerzeel.
Brekle, Herbert Ernst. 1985. Einführung in die Geschichte der Sprachwissenschaft. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Brill, Willem Gerard (1811–1896). 1846. Hollandsche spraakleer. Leiden: S. & J. Luchtmans.
Dooren, W. van. 1983. Denkwegen in de geschiedenis van de nieuwere wijsbegeerte. Assen: Van Gorcum.
Gale, R. M., ed. 1968. The Philosophy of Time: A collection of essays. New Yersey and Sussex: Humanities Press and Harvester Press. 
Janssen, Theo A. J. M. 1983. “Het temporele systeem van het Nederlands: drie tijden en twee tijdscomposities”. Glot 61.45–104.
le Loux-Schuringa, J. A. 1984. Samenhangrelaties in de 19e-eeuwse zinsgrammatica in Nederland. Diss., Univ. of Utrecht. (Printed, Dordrecht & Cinnaminson: Foris, 1985. [=
Geschiedenis van de taalkunde, 2.])
1986. “Tempus en tijd in de 19e eeuw”. De Nieuwe Taalgids 791.332–47.
Luhrman, Gerard Johannes. 1984. C.L. Pasius, T. Linacer, J.C. Scaliger en hun beschouwing van het werkwoord. Een kritisch-vergelijkende studie omtrent XVIe eeuwse taalkundige theorievorming. Diss., Univ. of Groningen.
Mellor, D. H. 1985. Real Time. Cambridge & London: Cambridge Univ. Press.
Oversteegen, L. & H. J. Verkuyl. 1984. “De temporele zinsstructuur van het Nederlands: twee tijdsbanden”. Glot 71.257–97.
Reichenbach, Hans. 1947. Elements of Symbolic Logic. Berkeley: Univ. of California Press.
Swiggers, Pierre. 1984. “Time and tense: the case of the French verb”. Studies in Language 81.415–38.
Verkuyl, H. J. & J. A. le Loux-Schuringa. 1985. “Once upon a tense”. Linguistics and Philosophy 81.237–61.
Weiland, Pieter (1754–1842). 1799. Nederduitsch taalkundig woordenboek. Vol. 11. Amsterdam: J. Allart.
(1754–1842). 1805. Nederduitsche spraakkunst. Uitgegeven in naam en op last van het Staatsbestuur der Bataafsche Republiek. Amsterdam: J. Allart.
Winkel, Lammert Allard te (1809–1868). 1848a. “Iets over de natuur en het gebruik van de wijzen der werkwoorden”. Magazijn van Nederlandsche Taalkunde 21.116–30.
(1809–1868). 1848b. “Onderzoek betreffende het wezen en gebruik van de wijzen der werkwoorden”. Magazijn van Nederlandsche Taalkunde 21.237–85.
(1809–1868). 1849. “Iets over het wezen en het gebruik van de wijzen der werkwoorden”, Magazijn van Nederlandsche Taalkunde 31.111–20.
(1809–1868). 1850. “Iets over het wezen en het gebruik van de wijzen der werkwoorden”. Magazijn van Nederlandsche Taalkunde 41.93–113.
(1809–1868). 1851. “Over het wezen en gebruik van de wijzen der werkwoorden”. Magazijn van Nederlandsche Taalkunde 51.1–20.
(1809–1868). 1866. “Over de wijzen en tijden der werkwoorden”. De Taalgids 81.66–75.