Article published In:
Historiographia LinguisticaVol. 15:1/2 (1988) ► pp.207–238
Hoogvliet Versus Van Ginneken
Dutch linguistics around the turn of the century
In the last two decades of the 19th century the Dutch linguist Jan Marius Hoogvliet (1860–1924) developed an individual approach to non-historical linguistics, in which he sought to take expressly into account data from non-Indo- European languages. His linguistic views prompted him to attack the ideas of the proponents of the ‘world language’ Volapük, which was popular in the Netherlands in the 1880s. In 1903 his major work, Lingua, appeared. This book can aptly be characterized as a specimen of a universal grammar with psychological underpinnings; it was intended as a grammar for all languages in the world.
Hoogvliet’s main opponent, Jacobus van Ginneken (1877–1945) considered Lingua ‘a good book’, but he found various serious shortcomings in it. First, he thought the empirical bases too narrow; second, whereas Hoogvliet had based his thinking on rational psychology, van Ginneken preferred pathological psychology as put forward by Pierre Janet (1859–1947) in his L’automatisme psychologique (1889). Van Ginneken’s Principes de linguistique psychologique (1907) can be regarded as an elaboration on his Lingua review from 1903. However, the works of Hoogvliet and van Ginneken do have several points in common: both start from the psyche of the speaking individual and both take into account data from non-Indo-European languages. The controversy that arose between them can be traced back to their different views of language. Hoogvliet considered an unconscious and invariable ‘Normallogik’ to be the kernel of language, whereas van Ginneken regarded feeling as the innermost essence of language.
While van Ginneken still tried to incorporate the results of German historical comparative grammar into a grand, historically coloured synthesis, Hoogvliet’s writings were characterized by very sharp anti-German tones. The universal, logical classification of the parts of speech expounded in Lingua must be regarded as a direct reaction to Hermann Paul’s (1846–1921) Prinzipien der Sprachgeschichte (1880). Moreover, Hoogvliet defended the scientific character of a non-historical approach of language against Paul. With that he is the most remarkable Dutch synchronic linguist of the last quarter of the 19th century. Hoogvliet’s theory, however, was highly idiosyncratic and many a reader was also repelled by his new and unconventional terminology. Only few linguists, among whom the Dutch structuralist Hendrik J. Pos (1898–1955), have studied Hoogvliet’s views thoroughly later on.
References (72)
Barnouw, Adriaan Jacob (1877–1968). 1904. Review of Hoogvliet (1903). Archiv für das Studium der neueren Sprachen und Literaturen 112:12.190–94.
Beckering Vinckers, Jan (1821–1891). 1877. “Voorrede van den bewerker”. Taal en taalstudie. Voorlezingen over de gronden der wetenschappelijke taalbeoefening door William Dwight Whitney. Eerste série, i–xii. Haarlem: F. Bohn.
Brom, Gerard (1882–1959). 1955 [1945]. “Pater Van Ginneken”. Roeping 311.273–88.
Delbrück, Berthold (1842–1922). 1919. Einleitung in das Studium der indogermanischen Sprachen. 6th rev. ed. Leipzig: Breitkopf & Härtel.
Dèr Mouw, Johan Andreas (1863–1919). 1903. Review of Hoogvliet (1903). Unpubl. ms., 41 pp. [Printed in Noordegraaf 1987, 11–33.]
(1863–1919). 1949 [1900]. “Dr. Hoogvliet’s opvatting van taalstudie en methode van taalonderwijs”. Verzamelde Werken. VI. Verspreide geschriften by Johan Andreas Dèr Mouw, 255–387. Amsterdam: G.A. van Oorschot. (1st ed., Amsterdam: S.L. van Looy, 1900.)
Essen, Arthur J. van. 1983. E. Kruisinga: A chapter in the history of linguistics in the Netherlands. Leiden: Martinus Nijhoff. 
Fresco, Marcel. 1987. “Ueber das Verhältnis von Sprache, Denken und Welt. Ontologische Fragen unter besondere Berücksichtigung der Philosophie von J.A. dèr Mouw”. Logos and Pragma: Essays on the philosophy of language in honour of professor Gabriel Nuchelmans ed. by L. M. de Rijk & H. A. G. Braakhuis, 259–81. (=
Artistarium, supplementa, 3.) Nijmegen: Ingenium Publishers.
Ginneken S. J., Jacobus Joannes Antonius van (1877–1945). See also J. van Groenendaal.
(1877–1945). 1904–1906. Grondbeginselen der psychologische taalwetenschap. 21 vols. Lier: Jozef van In & Cie. (= offprint Leuvensche Bijdragen 6 & 7.)
(1877–1945). 1907. Principes de linguistique psychologique.(=
Bibliothèque de philosophie expérimentale, 4.) Paris: M. Rivière; Leipzig: O. Harrassowitz; Amsterdam: E. van der Vecht.
(1877–1945). 1917. Als ons moedertaalonderwijs nog ooit gezond wil worden. Nijmegen: Malmberg.
(1877–1945). 1923. De nieuwe richting in de taalwetenschap. Utrecht & Nijmegen: Dekker & van de Vegt – J.W. van Leeuwen.
(1877–1945). 1929. “Zeker, voor een deel terug naar August Schleicher”. Donum natalicium Schrijnen, 10–22. Nijmegen & Utrecht: Dekker & van de Vegt.
Golling, Joseph (1848–19??). 1904. Review of Hoogvliet (1903). Wochenschrift für klassische Philologie 211, cols. 1006–1008.
Groenendaal, J. van [alias J. van Ginneken]. 1903. “Psychologische taal-wetenschap”. Taal en Letteren 131.408–424, 545–62. [Review of Hoogvliet 1903.]
Haeringen, Coenraad B. van (1892–1983). 1917. “Over het grammaties ges-lacht”. Neophilologus 21.81–85. [Review of Hoogvliet 1913.]
(1892–1983). 1954. Netherlandic Language Research: Men and works in the study of Dutch. Leiden: E.J. Brill. (2nd ed., 1960.)
Hamel, Anton Gerardus van (1886–1945). 1945. Geschiedenis der taal-wetenschap. Den Haag: Servire.
Heeroma, Klaas (1909–1972). 1960. De Nijmeegse Nederlandistiek. Assen: van Gorcum.
Herbig, Gustav (1868–1925). 1916. Review of Hoogvliet (1913). Deutsche Literaturzeitung 371, cols. 709–714.
Hesseling, Dirk Christiaan (1859–1941). 1924. “Levensbericht van Dr. Jan Marius Hoogvliet 30 Junie 1860–22 Junie 1924”. Handelingen van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden en levensberichten harer afgestorven medeleden (1923–1924), 86–95. Leiden: E.J. Brill.
Hoogvliet, Jan Marius (1860–1924). 1884a. “Eene algemeene wereldtaal”. Het Nieuws van den dag of 1 Oct. 1884.
(1860–1924). 1884b. “Eene nabetrachting”. De Amsterdammer: Weekblad voor Nederland of 16 Nov. 1884, pp. 8–9.
(1860–1924). 1885. Studia Homerica. Lugduni Batavorum: S.C. van Doesburgh.
(1860–1924). 1889a. “Latijn en Grieksch, ja of neen?”. De Nederlandsche Spektator 1889.52–53.
(1860–1924). 1889b. “Verdediging der methode ‘Proagoon’, in den vorm eener Voorrede”. Coniunctis Viribus 4:1.62–70.
(1860–1924). 1894. “De waarde der klassieke litteratuur voor den tegenwoordigen tijd”. Vragen van den dag 91.561–77.
(1860–1924). 1895. Grondbeginselen der Algemeene of Univerzeele Spraakleer. Bes-temd om als grondslag te dienen voor de wetenschappelijke Studie van doode en levende, Indo-europeesche en niet-Indo-europeesche talen. Wageningen: privately printed.
(1860–1924). 1896. Het verbum in het hedendaagsch Fransch wetenschappelijk be-schreven. Barneveld: G.W. Boonstra.
(1860–1924). 1898. “Oudere en nieuwere taalmethodes”. Handelingen van het Eer-ste Nederlandsche Philologencongres, 108–125. Leiden: A.W. Sijthoff.
(1860–1924). 1903. Lingua. Een beknopt leer- en handboek van Algemeene en Nederlandsche taalkennis. Amsterdam: S.L. van Looy.
(1860–1924). 1910. “Taalmathézis en taalchemie”. Vragen en Mededeelingen op het gebied der geschiedenis, taal- en letterkunde 1:1.26–29, 38–40.
(1860–1924). 1911. “Gewoon lezen en schrijven volgens de opvattingen der geleerden”. De Tijdspiegel 68:1.320–36.
(1860–1924). 1912. “Gebrek aan zedelijken moed als nadeeligen factor op de letterkunde en op den volksgeest”. Handelingen van het 32ste Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, 254–64. Antwerpen: V. Resseler.
(1860–1924). 1913. Die sogenannten “Geschlechter” im Indo-Europäischen und im Latein nach wissenschaftlicher Methode beschrieben. Haag: Martinus Nijhoff.
Iordan, Iorgu. 1937. An Introduction to Romance Linguistics, its Schools and its Scholars. Rev., transl. and in part recast by John Orr. London: Methuen & Co.
Janet, Pierre (1859–1947). 1889. L’automatisme psychologie: Essai de psychologie expérimentale sur les formes inférieures de l’activité humaine. Paris: F. Alcan.
Jespersen, Otto (1860–1943). 1894. Progress in Language, with Special Reference to English. London: S. Sonnenschein & Co.
Josselin de Jong, Jan P. B. de (1886–1964). 1915. “Geschiedenis der taal-wetenschap”. Geschiedenis der wetenschappen, 61–92. Baarn: Hollandia-drukkerij.
Kluyver, Albert (1858–1938). 1895. “Een algemeene spraakleer”. De Nederlandsche Spektator 1895.274. [Review of Hoogvliet 1895.]
(1858–1938). 1903. Review of Hoogvliet (1903). Museum 101, cols. 359–62.
Koerner, E. F. Konrad. 1972. “Hermann Paul and Synchronic Linguistics”. Lingua 291.274–307. (Repr. in Towards a Historiography of Linguistics: Selected essays by E. F. Konrad Koerner, 73–106. Amsterdam: J. Benjamins, 1978.)
Large, Andrew. 1985. The Artificial Language Movement. Oxford: Basil Blackwell; London: André Deutsch.
Lecoutere, Charles Pierre François (1865–1921). 1914. Review of Hoogvliet (1913). Dietsche Warande en Belfort 1914:21.92–94.
Madvig, Johan Nicolai (1804–1886). 1843. Bemerkungen über verschiedene Puncte des Systems der Lateinischen Sprachlehre und einige Einzelnheiten derselben. Als Beilage zu seiner Lateinischen Sprachlehre für Schulen. Braunschweig: F. Vieweg & Sohn.
Meillet, Antoine (1866–1936). 1914. Review of Hoogvliet (1913). Revue critique d’histoire et de littérature N.S.
77:8.147.
Müller, Friedrich Max (1823–1900). 1861–1864. Lectures on the Science of Language. 21 Vols. London: Longmans.
(1823–1900). 1913. The Science of Language. London-Bombay-Calcutta: Longmans, Green & Co. 21 vols. (=
Collected Works of the Right. Hon. F. Max Müller, 11 & 12.)
Muller, Hendrik C. (1855–1927). 1888. “Antwoord aan Dr.J.M. Hoogvliet op zijn artikel in den Spectator”. Coniunctis Viribus 3:2.108–111.
Nassau, Hendrik Jan (1791–1873). 1879 [1854]. “De Nederlandsche taal-kunde in haren aard en hare strekking”. Geschriften van Dr. H.J. Nassau. III1, 242–51. Groningen J.B. Wolters. [Review of de Vries 1853.]
Noordegraaf, Jan. 1980. “Jac. van Ginneken en de signifische beweging”. Was ik er ooit eerder ? Een bundel opstellen aangeboden aan Dr.H.A. Wage ed. by Sjoerd A. J. van Faassen, 41–61. ’s-Gravenhage: Bzztôh.
. 1985. Norm, geest en geschiedenis. Nederlandse taalkunde in de negen-tiende eeuw. (=
Geschiedenis van de Taalkunde, 3.) Dordrecht & Cin-naminson: Foris.
. 1987. Dèr Mouw contra Hoogvliet. Universele Grammatica anno 1903. Schiedam: Huis te Riviere Pers.
Paul, Hermann (1846–1921). 1898. Prinzipien der Sprachgeschichte. 3rd. ed. Halle/S.: Niemeyer. (1st ed., 1880.)
(1846–1921). 1920. Prinzipien der Sprachgeschichte. 5th ed. Ibid.
Proosdij, Boricus Antonius van (b.1901). 1954. “Two thunder-clouds, closing in conflict”: The meeting of Madvig and Cobet at the tercentenary of Leyden University and its historical background. Leiden: E.J. Brill.
Sapir, Edward (1884–1939). 1921. Language. New York: Harcourt, Brace & Co. [References are to a later paperback reprint.]
Schmitz, Heinrich Walter. 1985. Verständigungshandlungen. Eine wissenschaftshistorische Rekonstruktion der Anfänge der signifischen Bewegung in den Niederlanden (1892–1926). Unpubl. Habilitationsschrift, Univ. of Bonn.
Sommervelt, Alf (1892–1965). 1961. “The French School of Linguistics”. Trends in European and American Linguistics 1930–1960 ed. by Christine Mohrmann, Alf Sommervelt & Joshua Whatmough, 283–93. Utrecht & Antwerpen: Spectrum.
Stroom, Gerrold P. van der. 1981. “De receptie van Jac. van Ginnekens taalbiologie”. Voortgang 21.81–102.
Sütterlin, Ludwig (1863–1934). 1907. Die Deutsche Sprache der Gegenwart. 2nd ed. Leipzig: Voigtländer. (1st ed., 1900.)
Uhlenbeck, Christianus Cornelius (1866–1951). 1918. “Johan Hendrik Caspar Kern 6 april 1833–4 juli 1917”. Jaarboek van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen 1917, 15–47. Amsterdam: Johannes Müller.
(1866–1951), Eugenius Marius (b.1913). 1977. “Roman Jakobson and Dutch Linguistics”. Roman Jakobson: Echoes of his scholarship ed. by Daniel Amstrong & CH. van Schooneveld, 485–502. Lisse: Peter de Ridder.
Vachek, Josef. 1968. Dutch Linguists and the Prague Linguistic School. Leiden: Universitaire Pers.
Vollgraff, Johann C. (1848–1920). 1903. “Het nieuwe boek van Dr. Hoogvliet”. Nieuwe Rotterdamsche Courant of 19 April 1903.
Vries, Matthias de (1820–1892). 1853. De Nederlandsche taalkunde in haren aard en hare strekking. Haarlem: A.C. Kruseman.
Weijnen, Antonius Angelus (b.1909). 1948. “Jac. van Ginneken (Ouden-bosch, 21 April 1877 – Nijmegen, 20 October 1945)”. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden 1946–1947, 50–61. Leiden: E.J. Brill.
Welby, Victoria (1837–1912). 1903. What Is Meaning? London & New York: Macmillan. (Repr., with an Introductory essay by Gerrit Man-noury and a Preface by Arnim Eschbach, Amsterdam & Philadelphia: J. Benjamins, 1983 [=
Foundations of Semiotics, 2].)
Whitney, William Dwight (1827–1894). 1867. Language and the Study of Language: Twelve lectures on the principles of linguistic science. London: Trübner. (Repr., Hildesheim & New York: Georg Olms, 1973.)
(1827–1894). 1875. The Life and Growth of Language. London: Henry S. King. (Repr., Hildesheim & New York: George Olms, 1970.)
Witte, [A.] Josephus Johannes de (1911–1977). 1950. “Een psychologische grammatica?” De Nieuwe Taalgids 431.1–9.