Article published In:
Historiographia LinguisticaVol. 15:1/2 (1988) ► pp.207–238
Hoogvliet Versus Van Ginneken
Dutch linguistics around the turn of the century
In the last two decades of the 19th century the Dutch linguist Jan Marius Hoogvliet (1860–1924) developed an individual approach to non-historical linguistics, in which he sought to take expressly into account data from non-Indo- European languages. His linguistic views prompted him to attack the ideas of the proponents of the ‘world language’ Volapük, which was popular in the Netherlands in the 1880s. In 1903 his major work, Lingua, appeared. This book can aptly be characterized as a specimen of a universal grammar with psychological underpinnings; it was intended as a grammar for all languages in the world.
Hoogvliet’s main opponent, Jacobus van Ginneken (1877–1945) considered Lingua ‘a good book’, but he found various serious shortcomings in it. First, he thought the empirical bases too narrow; second, whereas Hoogvliet had based his thinking on rational psychology, van Ginneken preferred pathological psychology as put forward by Pierre Janet (1859–1947) in his L’automatisme psychologique (1889). Van Ginneken’s Principes de linguistique psychologique (1907) can be regarded as an elaboration on his Lingua review from 1903. However, the works of Hoogvliet and van Ginneken do have several points in common: both start from the psyche of the speaking individual and both take into account data from non-Indo-European languages. The controversy that arose between them can be traced back to their different views of language. Hoogvliet considered an unconscious and invariable ‘Normallogik’ to be the kernel of language, whereas van Ginneken regarded feeling as the innermost essence of language.
While van Ginneken still tried to incorporate the results of German historical comparative grammar into a grand, historically coloured synthesis, Hoogvliet’s writings were characterized by very sharp anti-German tones. The universal, logical classification of the parts of speech expounded in Lingua must be regarded as a direct reaction to Hermann Paul’s (1846–1921) Prinzipien der Sprachgeschichte (1880). Moreover, Hoogvliet defended the scientific character of a non-historical approach of language against Paul. With that he is the most remarkable Dutch synchronic linguist of the last quarter of the 19th century. Hoogvliet’s theory, however, was highly idiosyncratic and many a reader was also repelled by his new and unconventional terminology. Only few linguists, among whom the Dutch structuralist Hendrik J. Pos (1898–1955), have studied Hoogvliet’s views thoroughly later on.
References
Barnouw, Adriaan Jacob
(1877–1968). 1904 Review of Hoogvliet (1903). Archiv für das Studium der neueren Sprachen und Literaturen 112:12.190–94.
Beckering Vinckers, Jan
(1821–1891). 1877 “Voorrede van den bewerker”. Taal en taalstudie. Voorlezingen over de gronden der wetenschappelijke taalbeoefening door William Dwight Whitney. Eerste série, i–xii. Haarlem: F. Bohn.
Brom, Gerard
(1882–1959). 1955 [1945] “Pater Van Ginneken”. Roeping 311.273–88.
Delbrück, Berthold
(1842–1922). 1919 Einleitung in das Studium der indogermanischen Sprachen. 6th rev. ed. Leipzig: Breitkopf & Härtel.
Dèr Mouw, Johan Andreas
(1863–1919). 1903 Review of Hoogvliet (1903). Unpubl. ms., 41 pp. [Printed in Noordegraaf 1987, 11–33.]
(1863–1919). 1949 [1900] “Dr. Hoogvliet’s opvatting van taalstudie en methode van taalonderwijs”. Verzamelde Werken. VI. Verspreide geschriften by Johan Andreas Dèr Mouw, 255–387. Amsterdam: G.A. van Oorschot. (1st ed., Amsterdam: S.L. van Looy 1900.)
Essen, Arthur J. van
1983 E. Kruisinga: A chapter in the history of linguistics in the Netherlands. Leiden: Martinus Nijhoff. 
Fresco, Marcel
1987 “Ueber das Verhältnis von Sprache, Denken und Welt. Ontologische Fragen unter besondere Berücksichtigung der Philosophie von J.A. dèr Mouw”. Logos and Pragma: Essays on the philosophy of language in honour of professor Gabriel Nuchelmans ed. by L. M. de Rijk & H. A. G. Braakhuis, 259–81. (=
Artistarium, supplementa, 3.) Nijmegen: Ingenium Publishers.
Ginneken S. J., Jacobus Joannes Antonius van
(1877–1945) See also J. van Groenendaal.
(1877–1945). 1904–1906 Grondbeginselen der psychologische taalwetenschap. 21 vols. Lier: Jozef van In & Cie. (= offprint Leuvensche Bijdragen 6 & 7.)
(1877–1945). 1907 Principes de linguistique psychologique.(=
Bibliothèque de philosophie expérimentale, 4.) Paris: M. Rivière; Leipzig: O. Harrassowitz; Amsterdam: E. van der Vecht.
(1877–1945). 1917 Als ons moedertaalonderwijs nog ooit gezond wil worden. Nijmegen: Malmberg.
(1877–1945). 1923 De nieuwe richting in de taalwetenschap. Utrecht & Nijmegen: Dekker & van de Vegt – J.W. van Leeuwen.
(1877–1945). 1929 “Zeker, voor een deel terug naar August Schleicher”. Donum natalicium Schrijnen, 10–22. Nijmegen & Utrecht: Dekker & van de Vegt.
Golling, Joseph
(1848–19??). 1904 Review of Hoogvliet (1903). Wochenschrift für klassische Philologie 211, cols. 1006–1008.
Groenendaal, J. van [alias J. van Ginneken]
1903 “Psychologische taal-wetenschap”. Taal en Letteren 131.408–424, 545–62. [Review of Hoogvliet 1903.]
Haeringen, Coenraad B. van
(1892–1983). 1917 “Over het grammaties ges-lacht”. Neophilologus 21.81–85. [Review of Hoogvliet 1913.]
(1892–1983). 1954 Netherlandic Language Research: Men and works in the study of Dutch. Leiden: E.J. Brill. (2nd ed. 1960.)
Hamel, Anton Gerardus van
(1886–1945). 1945 Geschiedenis der taal-wetenschap. Den Haag: Servire.
Heeroma, Klaas
(1909–1972). 1960 De Nijmeegse Nederlandistiek. Assen: van Gorcum.
Herbig, Gustav
(1868–1925). 1916 Review of Hoogvliet (1913). Deutsche Literaturzeitung 371, cols. 709–714.
Hesseling, Dirk Christiaan
(1859–1941). 1924 “Levensbericht van Dr. Jan Marius Hoogvliet 30 Junie 1860–22 Junie 1924”. Handelingen van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden en levensberichten harer afgestorven medeleden (1923–1924), 86–95. Leiden: E.J. Brill.
Hoogvliet, Jan Marius
(1860–1924). 1884a “Eene algemeene wereldtaal”. Het Nieuws van den dag of 1 Oct. 1884.
(1860–1924). 1884b “Eene nabetrachting”. De Amsterdammer: Weekblad voor Nederland of 16 Nov. 1884, pp. 8–9.
(1860–1924). 1885 Studia Homerica. Lugduni Batavorum: S.C. van Doesburgh.
(1860–1924). 1889a “Latijn en Grieksch, ja of neen?”. De Nederlandsche Spektator 1889.52–53.
(1860–1924). 1889b “Verdediging der methode ‘Proagoon’, in den vorm eener Voorrede”. Coniunctis Viribus 4:1.62–70.
(1860–1924). 1894 “De waarde der klassieke litteratuur voor den tegenwoordigen tijd”. Vragen van den dag 91.561–77.
(1860–1924). 1895 Grondbeginselen der Algemeene of Univerzeele Spraakleer. Bes-temd om als grondslag te dienen voor de wetenschappelijke Studie van doode en levende, Indo-europeesche en niet-Indo-europeesche talen. Wageningen: privately printed.
(1860–1924). 1896 Het verbum in het hedendaagsch Fransch wetenschappelijk be-schreven. Barneveld: G.W. Boonstra.
(1860–1924). 1898 “Oudere en nieuwere taalmethodes”. Handelingen van het Eer-ste Nederlandsche Philologencongres, 108–125. Leiden: A.W. Sijthoff.
(1860–1924). 1903 Lingua. Een beknopt leer- en handboek van Algemeene en Nederlandsche taalkennis. Amsterdam: S.L. van Looy.
(1860–1924). 1910 “Taalmathézis en taalchemie”. Vragen en Mededeelingen op het gebied der geschiedenis, taal- en letterkunde 1:1.26–29, 38–40.
(1860–1924). 1911 “Gewoon lezen en schrijven volgens de opvattingen der geleerden”. De Tijdspiegel 68:1.320–36.
(1860–1924). 1912 “Gebrek aan zedelijken moed als nadeeligen factor op de letterkunde en op den volksgeest”. Handelingen van het 32ste Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres, 254–64. Antwerpen: V. Resseler.
(1860–1924). 1913 Die sogenannten “Geschlechter” im Indo-Europäischen und im Latein nach wissenschaftlicher Methode beschrieben. Haag: Martinus Nijhoff.
Iordan, Iorgu
1937 An Introduction to Romance Linguistics, its Schools and its Scholars. Rev., transl. and in part recast by John Orr. London: Methuen & Co.
Janet, Pierre
(1859–1947). 1889 L’automatisme psychologie: Essai de psychologie expérimentale sur les formes inférieures de l’activité humaine. Paris: F. Alcan.
Jespersen, Otto
(1860–1943). 1894 Progress in Language, with Special Reference to English. London: S. Sonnenschein & Co.
Josselin de Jong, Jan P. B. de
(1886–1964). 1915 “Geschiedenis der taal-wetenschap”. Geschiedenis der wetenschappen, 61–92. Baarn: Hollandia-drukkerij.
Kluyver, Albert
(1858–1938). 1895 “Een algemeene spraakleer”. De Nederlandsche Spektator 1895.274. [Review of Hoogvliet 1895.]
(1858–1938). 1903 Review of Hoogvliet (1903). Museum 101, cols. 359–62.
Koerner, E. F. Konrad
1972 “Hermann Paul and Synchronic Linguistics”. Lingua 291.274–307. (Repr. in Towards a Historiography of Linguistics: Selected essays by E. F. Konrad Koerner, 73–106. Amsterdam: J. Benjamins 1978.)
Large, Andrew
1985 The Artificial Language Movement. Oxford: Basil Blackwell; London: André Deutsch.
Lecoutere, Charles Pierre François
(1865–1921). 1914 Review of Hoogvliet (1913). Dietsche Warande en Belfort 1914:21.92–94.
Madvig, Johan Nicolai
(1804–1886). 1843 Bemerkungen über verschiedene Puncte des Systems der Lateinischen Sprachlehre und einige Einzelnheiten derselben. Als Beilage zu seiner Lateinischen Sprachlehre für Schulen. Braunschweig: F. Vieweg & Sohn.
Meillet, Antoine
(1866–1936). 1914 Review of Hoogvliet (1913). Revue critique d’histoire et de littérature N.S.
77:8.147.
Müller, Friedrich Max
(1823–1900). 1861–1864 Lectures on the Science of Language. 21 Vols. London: Longmans.
(1823–1900). 1913 The Science of Language. London-Bombay-Calcutta: Longmans, Green & Co. 21 vols. (=
Collected Works of the Right. Hon. F. Max Müller, 11 & 12.)
Muller, Hendrik C.
(1855–1927). 1888 “Antwoord aan Dr.J.M. Hoogvliet op zijn artikel in den Spectator”. Coniunctis Viribus 3:2.108–111.
Nassau, Hendrik Jan
(1791–1873). 1879 [1854] “De Nederlandsche taal-kunde in haren aard en hare strekking”. Geschriften van Dr. H.J. Nassau. III1, 242–51. Groningen J.B. Wolters. [Review of de Vries 1853.]
Noordegraaf, Jan
1980 “Jac. van Ginneken en de signifische beweging”. Was ik er ooit eerder ? Een bundel opstellen aangeboden aan Dr.H.A. Wage ed. by Sjoerd A. J. van Faassen, 41–61. ’s-Gravenhage: Bzztôh.
1985 Norm, geest en geschiedenis. Nederlandse taalkunde in de negen-tiende eeuw. (=
Geschiedenis van de Taalkunde, 3.) Dordrecht & Cin-naminson: Foris.
1987 Dèr Mouw contra Hoogvliet. Universele Grammatica anno 1903. Schiedam: Huis te Riviere Pers.
Paul, Hermann
(1846–1921). 1898 Prinzipien der Sprachgeschichte. 3rd. ed. Halle/S.: Niemeyer. (1st ed. 1880.)
(1846–1921). 1920 Prinzipien der Sprachgeschichte. 5th ed. Ibid.
Proosdij, Boricus Antonius van
(b.1901). 1954 “Two thunder-clouds, closing in conflict”: The meeting of Madvig and Cobet at the tercentenary of Leyden University and its historical background. Leiden: E.J. Brill.
Sapir, Edward
(1884–1939). 1921 Language. New York: Harcourt, Brace & Co. [References are to a later paperback reprint.]
Schmitz, Heinrich Walter
1985 Verständigungshandlungen. Eine wissenschaftshistorische Rekonstruktion der Anfänge der signifischen Bewegung in den Niederlanden (1892–1926). Unpubl. Habilitationsschrift, Univ. of Bonn.
Sommervelt, Alf
(1892–1965). 1961 “The French School of Linguistics”. Trends in European and American Linguistics 1930–1960 ed. by Christine Mohrmann, Alf Sommervelt & Joshua Whatmough, 283–93. Utrecht & Antwerpen: Spectrum.
Stroom, Gerrold P. van der
1981 “De receptie van Jac. van Ginnekens taalbiologie”. Voortgang 21.81–102.
Sütterlin, Ludwig
(1863–1934). 1907 Die Deutsche Sprache der Gegenwart. 2nd ed. Leipzig: Voigtländer. (1st ed. 1900.)
Uhlenbeck, Christianus Cornelius
(1866–1951). 1918 “Johan Hendrik Caspar Kern 6 april 1833–4 juli 1917”. Jaarboek van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen 1917, 15–47. Amsterdam: Johannes Müller.
(1866–1951), Eugenius Marius (b.1913). 1977 “Roman Jakobson and Dutch Linguistics”. Roman Jakobson: Echoes of his scholarship ed. by Daniel Amstrong & CH. van Schooneveld, 485–502. Lisse: Peter de Ridder.
Vachek, Josef
1968 Dutch Linguists and the Prague Linguistic School. Leiden: Universitaire Pers.
Vollgraff, Johann C.
(1848–1920). 1903 “Het nieuwe boek van Dr. Hoogvliet”. Nieuwe Rotterdamsche Courant of 19 April 1903.
Vries, Matthias de
(1820–1892). 1853 De Nederlandsche taalkunde in haren aard en hare strekking. Haarlem: A.C. Kruseman.
Weijnen, Antonius Angelus
(b.1909). 1948 “Jac. van Ginneken (Ouden-bosch, 21 April 1877 – Nijmegen, 20 October 1945)”. Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden 1946–1947, 50–61. Leiden: E.J. Brill.
Welby, Victoria
(1837–1912). 1903 What Is Meaning? London & New York: Macmillan. (Repr., with an Introductory essay by Gerrit Man-noury and a Preface by Arnim Eschbach, Amsterdam & Philadelphia: J. Benjamins 1983 [=
Foundations of Semiotics, 2].)
Whitney, William Dwight
(1827–1894). 1867 Language and the Study of Language: Twelve lectures on the principles of linguistic science. London: Trübner. (Repr., Hildesheim & New York: Georg Olms 1973.)
(1827–1894). 1875 The Life and Growth of Language. London: Henry S. King. (Repr., Hildesheim & New York: George Olms 1970.)
Witte, [A.] Josephus Johannes de
(1911–1977). 1950 “Een psychologische grammatica?” De Nieuwe Taalgids 431.1–9.