Lexicography in Poland
Early beginnings – 1997
The paper sketches the history of Polish lexicography and the most important dictionaries of Polish from the beginnings in the late Middle Ages, until the present. The focus is on monolingual dictionaries, while bi- and multilingual publications are touched upon only insofar as they constitute significant contributions to the development of monolingual dictionaries. The paper stresses the continuity of some solutions which relate above all to the opposition between prescriptivism and liberalism. Individual dictionaries are discussed against a wide cultural background. The evolution of lexicographic methods and techniques too is treated. Much space has been given to the discussion of the situation after 1990, the year when Poland re-gained its sovereignty, and when dictionary publishers, like other entrepreneurs, endeavoured to adjust to new market conditions. The pros and cons of the impact of such commercial behaviour on dictionary production are touched upon, and an attempt is made to predict the near future of dictionary-making in Poland.
References
A.Dictionaries
5 PWN is the regular siglum for Państwowe Wydawnictwo Naukowe, which since 1991 has been called Wydawnictwo Naukowe PWN.
6 PIW is the regular siglum for Państwowy Instytut Wydawniczy.
7 The full name of Ossolineum is Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo.
Anusiewicz, Janusz & Jacek Skawiński
1996 Słownik polszczyzny potocznej [
Dictionary of colloquial Polish]. Warszawa: PWN.5
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Bandtkie, Jerzy Samuel
1806 Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego [...] [
Complete dictionary of Polish and German]. 21 vols. Breslau [Wrocław]: Wilhelm Gottlieb Korn.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Brückner, Aleksander
1927 Słownik etymologiczny języka polskiego [
Etymological dictionary of the Polish language]. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza. [Since 1957 published in Warszawa by
Wiedza Powszechna. Numerous impressions.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Calepino, Ambrogio (Calepinus)
1590 Dictionarium undecim linguarum [...]. Basilae: per Sebastianum Henricpetri.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Dąbrówka, Andrzej & Ewa Geller
1995 Słownik antonimów [
Dictionary of Antonyms]. Warszawa: MCR.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Dąbrówka, Andrzej & Ryszard Turczyn
1993 Słownik synonimów [
Dictionary of synonyms]. Warszawa: MCR.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Doroszewski, Witold
ed.-in-chief 1958–1969 Słownik języka polskiego [
Dictionary of Polish]. 111 vols. Warszawa: PIW6/PWN. (Repr., Warszawa: PWN 1997; also available in CD-ROM format.) [Vol. XI1 is a supplement.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Duden, Konrad
1880 Duden. (Vollständiges) orthographisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Leipzig: Bibliographisches Institut.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Dunaj, Bogusław
ed.-in-chief 1996 Słownik języka polskiego [
Dictionary of Polish]. Warszawa: Wilga.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Estienne, Henri
1565 De la conformité du langage françois avec le grec. No place: no publisher given.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Estienne, Robert
1539/1549 Dictionnaire francois-latin. Paris: R. Estienne.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Górski, Konrad & Stanisław Hrabec
eds.-in-chief 1962–1983 Słownik języka Adama Mickiewicza [
Dictionary of Adam Mickiewicz’s language]. 111 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.7
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Grochowski, Maciej
1995 Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów [
Dictionary of Polish swearwords and obscenities]. Warszawa: PWN.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Jerzykowski, Antoni
1885 Słownik ortograficzny z dodatkiem niepolskich wyrazów i wyrażeń [
Spelling dictionary with non-Polish words and expressions]. Poznań: Nakładem Autora i Fr. Chocieżyńskiego.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Jungmann, Josef
1835–1839 Slovník česko-nĕmecký [
Czech-German dictionary]. 51 vols. Praha: R. W. Spinsky.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Karaś, Mieczysław & Jerzy Reichan
eds. 1977–1996 Słownik gwar polskich [
Dictionary of Polish dialects]. 51 vols. (
A-Dcera). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (From Fasc. 10 (1992) onwards published by Instytut Języka Polskiego, PAN, Kraków.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Karłowicz, Jan
1900–1911 Słownik gwar polskich [
Dictionary of Polish dialects]. 91 vols. Kraków: Akademia Umiejętności. (Repr., Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Karłowicz, Jan, Adam Kryński & Władysław Niedźwiedzki
eds. 1900–1927 Słownik języka polskiego [
Dictionary of Polish]. Warszawa: Nakładem Prenumeratorów i Kasy Mianowskiego [by the Subscribers and the
Mianowski Foundation]. (Repr., Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952–1953.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Knapski, Grzegorz (Gregorius Cnapius)
1621–1632 Thesaurus Polono-Latino-Graecus [...] 31 vols. Cracoviae: F. Caesario.
Komputerowy słownik języka polskiego [
Computer dictionary of Polish] 1996 Warszawa: PWN.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Kopaliński, Władysław
1967 Słownik wyrazów obcych [
Dictionary of foreign words]. Warszawa: Wiedza Powszechna. (Numerous further enlarged editions.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Lam, Stanisław
ed. 1939 Trzaski, Everta i Michalskiego encyklopedyczny słownik wyrazów obcych [
Encyclopedic dictionary of foreign words]. Warszawa: Trzaska, Evert & Michalski.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Linde, Samuel Bogumil
1807–1814 Słownik języka polskiego [
Dictionary of Polish]. Vols.I-VI1. Warszawa: Author. (2nd ed., Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1854–1860; repr., Warszawa: PIW 1951; Warszawa: Gutenberg Print 1994.)
M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego [
Arct’s illustrated dictionary of Polish]. 31 vols. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta 1916 (2nd ed. 1925; 3rd ed., 21 vols. 1929–1930.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Mayenowa, Maria Renata & Franciszek Pepłowski
eds.-in-chief 1966–1995 Słownik polszczyzny XVI wieku [
Dictionary of Polish in the 16th century.]. 131 vols. (
A-Phy). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. [From 1995 onward published by Instytut Badań Literackich, PAN, Warszawa.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Mączyński, Jan (Ioannes Maczińsky)
1564 Lexicon Latino-Polonicum ex optimis Latinae linguae scriptoribus concinnatum [...]. Regiomonti Borussiae [Königsberg]: Ioannes Daubmannus. (Repr., Köln & Wien: Böhlau 1973.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Mrongowiusz (Mrongovius), Krzysztof Celestyn
1835 Słownik Polskoniemiecki [...] Ausführliches polnisch-deutsches Wörterbuch. Koenigsberg: Xięgarz Nikolovius.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Murmeliusz, Jan (Murmelius)
1526 Dictionarius Murmelii variarum rerum, tum pueris, tum adultis utilissimus, cum Germanica atque Polonica interpretatione[...]. Cracoviae: Vietor.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Mymer, Franciszek (Mymerus)
1528 Diccionarius trium linguarum: Latinae, Teutonicae et Polonicae [...]. Cracoviae: Vietor.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SJPDor
=
Doroszewski 1958–1969![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SJPLind
=
Linde 1807–1814![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SJP PWN
=
Szymczak 1978–1981![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SJPWil
=
Zdanowicz 1861![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Skorupka, Stanisław
ed. 1957 Słownik wyrazów bliskoznacznych [
Dictionary of synonymous words]. Warszawa: Wiedza Powszechna. [Numerous further impressions.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Skorupka, Stanisław
ed. 1967–1968 Słownik frazeologiczny języka polskiego [
Dictionary of Polish idioms and fixed phrases]. Warszawa: Wiedza Powszechna. [Numerous further impressions.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Sławski, Franciszek
1952- Słownik etymologiczny języka polskiego [
Etymological dictionary of Polish]. 51 vols. (
A-Lżywy). Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Słowniczek wyrazów obcych [...]
[
Dictionary of foreign words]
1885 Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta. (4th ed.
Słownik wyrazów obcych M. Arcta 1904; 19th ed. 1947.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SW
=
Karłowicz, Kryński &
Niedźwiedzki 1900–1927![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
SWO PWN
=
Tokarski 1971![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Sychta, Bernard
1967–1976 Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej [
Dictionary of Kashubian dialects on the background of folk culture]. 71 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Sychta, Bernard
1980–1985 Słownictwo kociewskie na tle kultury ludowej [
Dictionary of the Kociewie lexicon on the background of folk culture]. 31 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Szymczak, Mieczysław
ed. 1975 Ortograficzny słownik języka polskiego [...] [
Spelling dictionary of Polish]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Numerous further impressions until 1996; name of the publisher from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Szymczak, Mieczysław
ed. 1978–1981 Słownik języka polskiego [
Dictionary of Polish]. 31 vols. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Numerous further impressions, Supplement 1992; name of the publisher from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Tokarski, Jan
ed. 1971 Słownik wyrazów obcych [
Dictionary of foreign words]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (2nd ed. prepared by
Elżbieta Sobol 1995.) [Publisher’s name from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Trotz (Troc), Michał Abraham
1744–1747 Nouveau dictionnaire françois, allemand et polonais [...]. Vol.I-II1,
Nowy dykcyonarz, to jest mownik polsko-francuski-niemiecki [...]; Vol.III1 (1764) Leipzig: Jean Frederic Gleditsch. (2nd ed., prepared by
Stanisław Nałęcz-Moszczeński 1779; 3rd ed. 1822–1824; 4th ed., Breslau [Wrocław]: G. T. Korn 1832.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Urbańczyk, Stanisław
ed.-in-chief 1953–1996 Słownik staropolski [
Dictionary of Old Polish]. 111 vols. (
A-Zagumnie). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. [From Fasc.64 (1991) onward published by Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Zdanowicz, Aleksander
ed.-in-chief 1861 Słownik języka polskiego [...] [
Dictionary of Polish]. Wilno: Maurycy Orgelbrand. (Repr. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1986).
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Zgółkowa, Halina
ed.-in-chief 1994- Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny [
Practical dictionary of contemporary Polish]. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz. [101 vols. (
A-D) published thus far.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
B.Secondary literature
Bukowcowa, Zofia & Marian Kucała
comps. 1981 Bibliografia podręczna gramatyki historycznej i historii języka polskiego. Part II1:
Słownictwo. Kontakty językowe. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Doroszewski, Witold
1954 Z zagadnień leksykografii polskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Gruszczyński, Włodzimierz
1989 Fleksja rzeczowników pospolitych we współczesnej polszczyźnie pisanej: Na materiale ‘Słownika języka polskiego’ PAN pod redakcją W. Doroszewskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Grzegorczyk, Piotr
comp. 1967 Index lexicorum Poloniae: Bibliografia słowników polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Hausmann, Franz-Josef, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta
eds. 1989–1991 Wörterbücher. Dictionaries. Dictionnaires: Internationales Handbuch der Lexikographie. International Encyclopedia of Lexicography. 31 vols. Berlin: Walter de Gruyter.
![DOI logo](https://benjamins.com/logos/doi-logo.svg)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Kania, Stanisław & Jan Tokarski
1984 Zarys leksykologii i leksykografii polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Karłowicz, Jan
1876 “
Przyczynki do projektu wielkiego słownika jęz. polskiego”.
Rozprawy i Sprawozdania Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności 41.14–94.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Karpluk, Maria
1993 “
Pracownia Słownika Polszczyzny XIV wieku IBL PAN w Krakowie (1.XI.49–31.VIII.93)”.
Język Polski 83:4/5.345–346.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Plezia, Marian
1959 “
Dzieje leksykografii łacińsko-polskiej w Polsce”.
Słownik łacińsko-polski ed. by
M. Plezia, Vol.I1, 5–39. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Piotrowski, Tadeusz
1994 Z zagadnień leksykografii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Piotrowski, Tadeusz
1997 “
Elektroniczny polonista: Przegląd narzędzi korektorskich”.
Chip: Magazyn komputerowy 21.86–92.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Puzynina, Jadwiga
1961 ‘Thesaurus’ Grzegorza Knapiusza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Rymsza-Zalewska, Danuta et al.
comps. 1965–1981 Bibliografia słowników wydanych w Niemieckiej Republice Niemieckiej, Rumuńskiej Republice Ludowej, [...] Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej [...] w latach 1945–1961. 91 vols. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. [Covers the years 1945–1978.]
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Stankiewicz, Edward
1984 Grammars and Dictionaries of the Slavic Languages from the Middle Ages up to 1850. Berlin-New York-Amsterdam: Mouton.
![DOI logo](https://benjamins.com/logos/doi-logo.svg)
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Urbańczyk, Stanisław
1991[1964] Słowniki, ich rodzaje i użyteczność. 3rd ed. Kraików: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Urbańczyk, Stanisław
1991 “
Polnische Lexikographie”.
Hausmann et al. 1989–1991, vol.II1, 2268–2274.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Walczak, Bogdan
1991 Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
![Google Scholar](https://benjamins.com/logos/google-scholar.svg)
Cited by
Cited by 1 other publications
This list is based on CrossRef data as of 3 july 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers.
Any errors therein should be reported to them.