Cover not available
Article published In:
History of Linguistics in Poland
[Historiographia Linguistica 25:1/2] 1998
► pp. 1–24

Lexicography in Poland

Early beginnings – 1997

| University of Wrocław

The paper sketches the history of Polish lexicography and the most important dictionaries of Polish from the beginnings in the late Middle Ages, until the present. The focus is on monolingual dictionaries, while bi- and multilingual publications are touched upon only insofar as they constitute significant contributions to the development of monolingual dictionaries. The paper stresses the continuity of some solutions which relate above all to the opposition between prescriptivism and liberalism. Individual dictionaries are discussed against a wide cultural background. The evolution of lexicographic methods and techniques too is treated. Much space has been given to the discussion of the situation after 1990, the year when Poland re-gained its sovereignty, and when dictionary publishers, like other entrepreneurs, endeavoured to adjust to new market conditions. The pros and cons of the impact of such commercial behaviour on dictionary production are touched upon, and an attempt is made to predict the near future of dictionary-making in Poland.

Published online: 1 January 1998
DOI logo
https://doi.org/10.1075/hl.25.1-2.04pio
References

A.Dictionaries

5 PWN is the regular siglum for Państwowe Wydawnictwo Naukowe, which since 1991 has been called Wydawnictwo Naukowe PWN.

6 PIW is the regular siglum for Państwowy Instytut Wydawniczy.

7 The full name of Ossolineum is Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo.

Anusiewicz, Janusz & Jacek Skawiński
1996 Słownik polszczyzny potocznej [Dictionary of colloquial Polish]. Warszawa: PWN.5 Google Scholar
Bandtkie, Jerzy Samuel
1806 Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego [...] [Complete dictionary of Polish and German]. 21 vols. Breslau [Wrocław]: Wilhelm Gottlieb Korn.Google Scholar
Brückner, Aleksander
1927 Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language]. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza. [Since 1957 published in Warszawa by Wiedza Powszechna. Numerous impressions.]Google Scholar
Calepino, Ambrogio (Calepinus)
1590 Dictionarium undecim linguarum [...]. Basilae: per Sebastianum Henricpetri.Google Scholar
Dąbrówka, Andrzej & Ewa Geller
1995 Słownik antonimów [Dictionary of Antonyms]. Warszawa: MCR.Google Scholar
Dąbrówka, Andrzej & Ryszard Turczyn
1993 Słownik synonimów [Dictionary of synonyms]. Warszawa: MCR.Google Scholar
Doroszewski, Witold
ed.-in-chief 1958–1969 Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish]. 111 vols. Warszawa: PIW6/PWN. (Repr., Warszawa: PWN 1997; also available in CD-ROM format.) [Vol. XI1 is a supplement.]Google Scholar
Duden, Konrad
1880 Duden. (Vollständiges) orthographisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Leipzig: Bibliographisches Institut.Google Scholar
Dunaj, Bogusław
ed.-in-chief 1996 Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish]. Warszawa: Wilga.Google Scholar
Estienne, Henri
1565 De la conformité du langage françois avec le grec. No place: no publisher given.Google Scholar
Estienne, Robert
1539/1549 Dictionnaire francois-latin. Paris: R. Estienne.Google Scholar
Górski, Konrad & Stanisław Hrabec
eds.-in-chief 1962–1983 Słownik języka Adama Mickiewicza [Dictionary of Adam Mickiewicz’s language]. 111 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.7 Google Scholar
Grochowski, Maciej
1995 Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów [Dictionary of Polish swearwords and obscenities]. Warszawa: PWN.Google Scholar
Jerzykowski, Antoni
1885 Słownik ortograficzny z dodatkiem niepolskich wyrazów i wyrażeń [Spelling dictionary with non-Polish words and expressions]. Poznań: Nakładem Autora i Fr. Chocieżyńskiego.Google Scholar
Jungmann, Josef
1835–1839 Slovník česko-nĕmecký [Czech-German dictionary]. 51 vols. Praha: R. W. Spinsky.Google Scholar
Karaś, Mieczysław & Jerzy Reichan
eds. 1977–1996 Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects]. 51 vols. (A-Dcera). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (From Fasc. 10 (1992) onwards published by Instytut Języka Polskiego, PAN, Kraków.)Google Scholar
Karłowicz, Jan
1900–1911 Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects]. 91 vols. Kraków: Akademia Umiejętności. (Repr., Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1974.)Google Scholar
Karłowicz, Jan, Adam Kryński & Władysław Niedźwiedzki
eds. 1900–1927 Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish]. Warszawa: Nakładem Prenumeratorów i Kasy Mianowskiego [by the Subscribers and the Mianowski Foundation]. (Repr., Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1952–1953.)Google Scholar
Knapski, Grzegorz (Gregorius Cnapius)
1621–1632 Thesaurus Polono-Latino-Graecus [...] 31 vols. Cracoviae: F. Caesario. Komputerowy słownik języka polskiego [Computer dictionary of Polish] 1996 Warszawa: PWN.Google Scholar
Kopaliński, Władysław
1967 Słownik wyrazów obcych [Dictionary of foreign words]. Warszawa: Wiedza Powszechna. (Numerous further enlarged editions.)Google Scholar
Lam, Stanisław
ed. 1939 Trzaski, Everta i Michalskiego encyklopedyczny słownik wyrazów obcych [Encyclopedic dictionary of foreign words]. Warszawa: Trzaska, Evert & Michalski.Google Scholar
Linde, Samuel Bogumil
1807–1814 Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish]. Vols.I-VI1. Warszawa: Author. (2nd ed., Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1854–1860; repr., Warszawa: PIW 1951; Warszawa: Gutenberg Print 1994.) M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego [Arct’s illustrated dictionary of Polish]. 31 vols. Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta 1916 (2nd ed. 1925; 3rd ed., 21 vols. 1929–1930.)Google Scholar
Mayenowa, Maria Renata & Franciszek Pepłowski
eds.-in-chief 1966–1995 Słownik polszczyzny XVI wieku [Dictionary of Polish in the 16th century.]. 131 vols. (A-Phy). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. [From 1995 onward published by Instytut Badań Literackich, PAN, Warszawa.]Google Scholar
Mączyński, Jan (Ioannes Maczińsky)
1564 Lexicon Latino-Polonicum ex optimis Latinae linguae scriptoribus concinnatum [...]. Regiomonti Borussiae [Königsberg]: Ioannes Daubmannus. (Repr., Köln & Wien: Böhlau 1973.)Google Scholar
Mrongowiusz (Mrongovius), Krzysztof Celestyn
1835 Słownik Polskoniemiecki [...] Ausführliches polnisch-deutsches Wörterbuch. Koenigsberg: Xięgarz Nikolovius.Google Scholar
Murmeliusz, Jan (Murmelius)
1526 Dictionarius Murmelii variarum rerum, tum pueris, tum adultis utilissimus, cum Germanica atque Polonica interpretatione[...]. Cracoviae: Vietor.Google Scholar
Mymer, Franciszek (Mymerus)
1528 Diccionarius trium linguarum: Latinae, Teutonicae et Polonicae [...]. Cracoviae: Vietor.Google Scholar
SJPDor
= Doroszewski 1958–1969Google Scholar
SJPLind
= Linde 1807–1814Google Scholar
SJP PWN
= Szymczak 1978–1981Google Scholar
SJPWil
= Zdanowicz 1861Google Scholar
Skorupka, Stanisław
ed. 1957 Słownik wyrazów bliskoznacznych [Dictionary of synonymous words]. Warszawa: Wiedza Powszechna. [Numerous further impressions.]Google Scholar
ed. 1967–1968 Słownik frazeologiczny języka polskiego [Dictionary of Polish idioms and fixed phrases]. Warszawa: Wiedza Powszechna. [Numerous further impressions.]Google Scholar
Sławski, Franciszek
1952- Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of Polish]. 51 vols. (A-Lżywy). Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.Google Scholar
Słowniczek wyrazów obcych [...]
[Dictionary of foreign words] 1885 Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta. (4th ed. Słownik wyrazów obcych M. Arcta 1904; 19th ed. 1947.)Google Scholar
SW
= Karłowicz, Kryński & Niedźwiedzki 1900–1927Google Scholar
SWO PWN
= Tokarski 1971Google Scholar
Sychta, Bernard
1967–1976 Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej [Dictionary of Kashubian dialects on the background of folk culture]. 71 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
1980–1985 Słownictwo kociewskie na tle kultury ludowej [Dictionary of the Kociewie lexicon on the background of folk culture]. 31 vols. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Szymczak, Mieczysław
ed. 1975 Ortograficzny słownik języka polskiego [...] [Spelling dictionary of Polish]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Numerous further impressions until 1996; name of the publisher from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]Google Scholar
ed. 1978–1981 Słownik języka polskiego [Dictionary of Polish]. 31 vols. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. [Numerous further impressions, Supplement 1992; name of the publisher from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]Google Scholar
Tokarski, Jan
ed. 1971 Słownik wyrazów obcych [Dictionary of foreign words]. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. (2nd ed. prepared by Elżbieta Sobol 1995.) [Publisher’s name from 1991: Wydawnictwo Naukowe PWN.]Google Scholar
Trotz (Troc), Michał Abraham
1744–1747 Nouveau dictionnaire françois, allemand et polonais [...]. Vol.I-II1, Nowy dykcyonarz, to jest mownik polsko-francuski-niemiecki [...]; Vol.III1 (1764) Leipzig: Jean Frederic Gleditsch. (2nd ed., prepared by Stanisław Nałęcz-Moszczeński 1779; 3rd ed. 1822–1824; 4th ed., Breslau [Wrocław]: G. T. Korn 1832.)Google Scholar
Urbańczyk, Stanisław
ed.-in-chief 1953–1996 Słownik staropolski [Dictionary of Old Polish]. 111 vols. (A-Zagumnie). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. [From Fasc.64 (1991) onward published by Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków.)Google Scholar
Zdanowicz, Aleksander
ed.-in-chief 1861 Słownik języka polskiego [...] [Dictionary of Polish]. Wilno: Maurycy Orgelbrand. (Repr. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1986).Google Scholar
Zgółkowa, Halina
ed.-in-chief 1994- Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny [Practical dictionary of contemporary Polish]. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz. [101 vols. (A-D) published thus far.]Google Scholar

B.Secondary literature

Bukowcowa, Zofia & Marian Kucała
comps. 1981 Bibliografia podręczna gramatyki historycznej i historii języka polskiego. Part II1: Słownictwo. Kontakty językowe. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Doroszewski, Witold
1954 Z zagadnień leksykografii polskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.Google Scholar
Gruszczyński, Włodzimierz
1989 Fleksja rzeczowników pospolitych we współczesnej polszczyźnie pisanej: Na materiale ‘Słownika języka polskiego’ PAN pod redakcją W. Doroszewskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Grzegorczyk, Piotr
comp. 1967 Index lexicorum Poloniae: Bibliografia słowników polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Hartmann, Reinhard R. K.
ed. 1986 The History of Lexicography. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
Hausmann, Franz-Josef, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta
eds. 1989–1991 Wörterbücher. Dictionaries. Dictionnaires: Internationales Handbuch der Lexikographie. International Encyclopedia of Lexicography. 31 vols. Berlin: Walter de Gruyter. DOI logoGoogle Scholar
Kania, Stanisław & Jan Tokarski
1984 Zarys leksykologii i leksykografii polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.Google Scholar
Karłowicz, Jan
1876 “Przyczynki do projektu wielkiego słownika jęz. polskiego”. Rozprawy i Sprawozdania Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności 41.14–94.Google Scholar
Karpluk, Maria
1993 “Pracownia Słownika Polszczyzny XIV wieku IBL PAN w Krakowie (1.XI.49–31.VIII.93)”. Język Polski 83:4/5.345–346.Google Scholar
Plezia, Marian
1959 “Dzieje leksykografii łacińsko-polskiej w Polsce”. Słownik łacińsko-polski ed. by M. Plezia, Vol.I1, 5–39. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Piotrowski, Tadeusz
1986 “The Development of the General Monolingual Dictionary in Poland”. Hartmann 1986.185–195. DOI logoGoogle Scholar
1994 Z zagadnień leksykografii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.Google Scholar
1997 “Elektroniczny polonista: Przegląd narzędzi korektorskich”. Chip: Magazyn komputerowy 21.86–92.Google Scholar
Puzynina, Jadwiga
1961 ‘Thesaurus’ Grzegorza Knapiusza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Rymsza-Zalewska, Danuta et al.
comps. 1965–1981 Bibliografia słowników wydanych w Niemieckiej Republice Niemieckiej, Rumuńskiej Republice Ludowej, [...] Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej [...] w latach 1945–1961. 91 vols. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. [Covers the years 1945–1978.]Google Scholar
Stankiewicz, Edward
1984 Grammars and Dictionaries of the Slavic Languages from the Middle Ages up to 1850. Berlin-New York-Amsterdam: Mouton. DOI logoGoogle Scholar
Urbańczyk, Stanisław
1991[1964] Słowniki, ich rodzaje i użyteczność. 3rd ed. Kraików: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.Google Scholar
1991 “Polnische Lexikographie”. Hausmann et al. 1989–1991, vol.II1, 2268–2274.Google Scholar
Walczak, Bogdan
1991 Słownik wileński na tle dziejów polskiej leksykografii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.Google Scholar
Cited by

Cited by 1 other publications

Adamska-Sałaciak, Arleta
2001. Linde’s dictionary. Historiographia Linguistica 28:1-2 ► pp. 65 ff. DOI logo

This list is based on CrossRef data as of 20 may 2023. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers. Any errors therein should be reported to them.