Cover not available
Part of
Translation in Knowledge, Knowledge in Translation
Edited by Rocío G. Sumillera, Jan Surman and Katharina Kühn
[Benjamins Translation Library 154] 2020
► pp. 145–168

Chapter 7
Knowledge in series

Central European positivisms and their media, 1860–1900

| National Research University Higher School of Economics - HSE Moscow

Positivism was one the most influential social and philosophical currents in Central Europe in the second half of the nineteenth century, propagated by the new media, in particular popular intellectual journals, which published book series in support of their ideological message. By investigating the media in which positivist knowledge was popularised in Czech and Polish, this chapter argues that the way the translations were framed in book series was crucial for the appropriation of positive philosophy and social thought.

Keywords: positivism, serial publishing, nineteenth-century Central Europe, translations into Polish and Czech
Article outline
  • 1.Central European scholarly translations
  • 2.Knowledge in series: Czech and Polish positivist media
  • 3.Translating positive knowledge: Failures and successes
  • 4.Conclusions: Positivism and seriality
  • Notes
  • References
Published online: 29 October 2020
DOI logo
https://doi.org/10.1075/btl.154.07sur
References (65)
Anonymous
1867 “Przedmowa.” In Samuel Smiles, Pomoc własna = Self-help, iii–viii. Warsaw: Red. Przeglądu Tygodniowego.Google Scholar
1871 Advertisment for the series Ženská bibliotéka. Národní listy, October 19, 5. Google Scholar
1998 Stara i młoda prasa. Przyczynek do historii literatury ojczystej 1866–1872. Kartki ze wspomnień eksdziennikarza [Young and old press. Notes to the history of motherland’s literature 1866–1872. Pages from the memoirs of an ex-journalist], ed. by Dobrosława Swierczyńska. Warsaw: Wydawnictwo IBL PAN.Google Scholar
Artyukh, Vyacheslav
2017 “Elements of Positivism in the Ukrainian Philosophy and Culture of the Second Half of the 19th Century.” Studia Historiae Scientiarum 16: 269–301. DOI logoGoogle Scholar
Bažantová, Ilona
2006 “Reflexe myšlenek J. S. Milla českými národohospodáři [Czech national economists’ reflections on the thought of J. S. Mill]”. In John Stuart Mill: dvě stě let od narození. Sborník textů, ed. by Marek Loužek, 55–67. Prague: Centrum pro ekonomiku a politiku.Google Scholar
Bednařík Petr, Jan Jirák, and Barbara Köpplová
2011 Dějiny českých médií: Od počátku do současnosti [History of the Czech media: From the beginning to nowadays]. Prague: Grada.Google Scholar
Bláhová, Kateřina
2009 České dějepisectví v dialogu s Evropou (1890–1914) [Czech historiography in a dialogue with Europe (1890–1914)]. Prague: Academia.Google Scholar
Brzozowska, Danuta
1957 Adolf Dygasiński. Warsaw: Wiedza Powszechna.Google Scholar
Cetl, Jiří
1981 Český pozitivismus. Příspěvek k charakteristice jedné z tradic českého buržoazního myšlení [Czech positivism. Contribution to the characterisation of one of the traditions of Czech bourgeois thought]. Brno: Univerzita J. E. Purkyně.Google Scholar
Feichtinger, Johannes, Franz Leander Fillafer, and Jan Surman
(eds) 2018 The Worlds of Positivism: A Global Intellectual History, 1770–1930. Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. DOI logoGoogle Scholar
Felsch, Philipp
2015 Der lange Sommer der Theorie: Geschichte einer Revolte, 1960–1990 [The long summer of theory: the story of a revolt, 1960–1990]. Munich: C.H. Beck. DOI logoGoogle Scholar
Fish, Stanley
1980 Is There A Text in This Class? Cambridge, Mass.: Harvard University Press.Google Scholar
Fita, Stanisław
1980 Pokolenie Szkoły Głównej [Generation of the Warsaw High School]. Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy.Google Scholar
1994 “Młodzieńcze lektury pokolenia pozytywistów [Youth lectures of the positivists’ generation].” In Książka pokolenia. W kręgu lektur polskich doby postyczniowej, ed. by Ewa Pczoska and Jolanta Szrachelska. Białystok: ŁUK.Google Scholar
Grabski, Andrzej Feliks
1969 “Warszawscy entuzjaści H. T. Buckle’a. Z dziejów warszawskiego pozytywizmu [Warsaw enthusiasts of H. T. Buckle. From the history of Warsaw positivism]”. Kwartalnik Historyczny 76 (4): 854–864.Google Scholar
Hofeneder, Philipp, and Burkhard Wöller
2012 “Übersetzung als Geschichtskonstruktion. Die Bedeutung der Руська історична бібліотекa in ukrainischen Identitätsbildungsprozessen [Translation as construction of history: Руська історична бібліотекa in Ukrainian identity-building processes].” Lebende Sprachen 57 (2): 288–313.Google Scholar
Holzbachová, Ivana
1998 “Antonín Hajn.” In Slovník českých filosofů, ed. by Jiří Gabriel, Jan Zouhar, Helena Pavlincová, and Josef Krob. [URL].Google Scholar
Hrala, Milan
(ed.) 2002 Kapitoly z dějin českého překladu [Chapters from the history of Czech translation]. Prague: Karolinum.Google Scholar
Jedynak, Stanisław
2016 “Lwowskie początki pozytywizmu polskiego [L’viv beginnings of Polish positivism].” Galicja: Studia i materiały 2: 43–49.Google Scholar
Jędrych, Alicja
2015 Polskie serie literackie w XIX wieku. Spis chronologiczny [Polish literary series in the 19th century: A chronological overview]. Łódź: Wydawictwo Uniwersytetu Łódzkiego.Google Scholar
Jungmann, Josef
1948 “O klasičnosti literatury a důležitosti její [On the classical nature of the literature and about its meaning] (1827).” In Boj o obrození národa; výbor z díla Josefa Jungmanna, ed. by Felix Vodička, 102–114. Liberec: F. Kosek.Google Scholar
Kmiecik, Zenon
1987 “Wydawnictwa ‘Przeglądu Tygodniowego’ Adama Wiślickiego [Editions of Adam Wiślicki’s ‘Przegląd Tygodniowy’].” Kwartalnik Historii Prasy Polskiej 26 (2): 33–39.Google Scholar
Konopka, Maria
2000 “Lwowska seria ‘Biblioteka Mrówki’ i jej wydawcy (1869–1913) [L’viv series ‘Biblioteka Mrówki’ and its editors (1869–1913)].” In Od strony Kresów: studia i szkice, vol. 2, ed. by Halina Bursztyńska, 103–113. Cracow: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.Google Scholar
Kopij, Marta
2005 Friedrich Nietzsche w literaturze i publicystyce Polskiej lat 1883–1918: Struktura Recepcji [Friedrich Nietzsche in Polish literature and publicistics 1883–1918: Structure of reception]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Google Scholar
Kostrbová, Lucie
2008 “Mezi Prahou a Vídní: Hermann Bahr a J. S. Machar prostorech (středo)evropského modernismu [Between Prague and Vienna: Hermnn Bahr and J. S. Mchar in the spaces of (Central)European Modernism].” PhD Dissertation, Charles University Prague.
Krejčí, Karel
1978 “Recko-slovanské fantazie v předbřeznové Evropě. Teorie filologicko-starožitnické [Greek-Slavic phantasies in pre-march Europe. Old philological theories].” In Československé přednášky pro VIII. mezinárodní sjezd slavistů v Záhřebu: literatura-folklór-historie, ed. by Bohuslav Havránek, 87–95. Prague: Academia.Google Scholar
Kršková, Hedvika
1978 “Význam Josefa Pelcla pro pražské nakladatelské podnikání [The importance of Josef Pelcl for Prague’s publishing industry].” Master Thesis, Charles University in Prague.
Kvapil, Jaroslav
1902 “Ozvuky a pabèrky [Sounds and pauses].” Rozhledy 12 (36): 975–979.Google Scholar
Latos, Tomasz
2011 “Redaktora Ludwika Gumplowicza potyczki z krakowską C. K. Prokuratorią Państwa (1869–1871). Przyczynek do dziejów cenzury w Galicji autonomicznej [The problems of editor Ludwik Gumplowicz with the office of the State Attorney in Kraków (1869–1871). The supplement of the history of Austrian censorship of the press in autonomous Galicia].” Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 17(2): 27–40. DOI logoGoogle Scholar
Leсhicki, Czesław
1975 Krakowski ‘Kraj’ (1869–1874) [Cracow ‘Kraj’ (1869–1874)]. Wrocław, Warsaw, Cracow, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.Google Scholar
Limanowski, Bolesław
1892 Dějiny sociálního hnutí v XIX. stol [History of the social movement in the 19th century]. Translated by Antonín Hajn and Alois Hajn. Prague: Časopis českého studenstva.Google Scholar
Łuczkiewicz, Henryk
1886 “Przedmowa tłumacza [Foreword of the translator].” In Heinrich Haeser, Historya medycyny. Vol 2, Dzieje medycyny nowożytnej. Translated by Henryk Łuczkiewicz, i–ii. Warsaw: W. Szulc.Google Scholar
Markiewicz, Grzegorz
1998 “Z badań nad przesłankami fermentu intelektualnego w Królestwie Polskim bezpośrednio po powstaniu styczniowym [From studies over circumstances of the intellectual leaven in the Kingdom of Poland after the January Uprising of 1863].” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica 63: 69–91.Google Scholar
Markiewicz, Henryk
1986 Literatura pozytywizmu [Literature of positivism]. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Masaryk, Tomáš Garrigue
1948 (1884) “Jak zvelebovati naši literaturu náukovou? [How to make our scientific literature more numerous].” In Jak zvelebovati naši literaturu náukovou?, ed. by Tomáš Garrigue Masaryk, Antonín Rezek, August Seydler, 7–19. Prague: Čin.Google Scholar
Nemeth, Thomas
2017 Kant in Imperial Russia. Cham: Springer. DOI logoGoogle Scholar
Oudová, Radka
2015 “Sofie Podlipská, Veřejná činnost ve světle dobových pramenů [Sofie Podlipská’s Public Activities in the Light of Historical Documents].” Master Thesis, Charles University in Prague.
Patiniotis, Manolis
2013 “Between the Local and the Global: History of Science in the European Periphery Meets Postcolonial Studies.” Centaurus 55: 361–384. DOI logoGoogle Scholar
Pešat, Zdeněk
1961 “Literatura odrazem krize buržoazní společnosti [The literature reflects the crisis of the bourgeois society].” In Dějiny české literatury 3: Dějiny české literatury 3: Literatura druhé poloviny devatenáctého století, ed. by Miloš Pohorský, 359–402. Prague: Ústav pro českou literaturu Československé akademie věd.Google Scholar
Piorecká, Kateřina
2012 O českou literaturu naukovou. Diskuse o úloze a organizaci českých humanitních věd v letech 1885–1900 [On the Czech scholarly literature. Discussions about the shape and organization of Czech human sciences 1885–1900]. Prague: Academia, 2012.Google Scholar
Pohorský, Miloš
1961 “Diferenciace literatury v období nástupu dělnického hnutí [Differentiation of literature at the onset of the workers’ movement].” In Dějiny české literatury 3,: Dějiny české literatury 3: Literatura druhé poloviny devatenáctého století, ed. by Miloš Pohorský, 191–224. Prague: Ústav pro českou literaturu Československé akademie věd.Google Scholar
Pokorný, J.
2005 “Sokol, Karel Stanislav; Ps. Prokop Staniš, Jiří Staněk, J. Skružný etc. (1867–1922), Politiker, Journalist und Verleger [Sokol, Karel Stanislav; Pseudonyms Prokop Staniš, Jiří Staněk, J. Skružný etc. (1867–1922), politician, journalist and publisher].” In Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950, vol. 12, ed. by Österreichische Akademie der Wissenschaften, 400. Vienna: Österreichische Akademie der Wissenschaften.Google Scholar
Prus, Bolesław
1871 “Logika Milla”. Unpublished translation. Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego, sygn. 194.IV. [URL].
Schauer, Hubert Gordon
1917 “John Steward Mill. Poddanství žen [John Stuart Mill. The Subjection of Women] (Literarni Listy 1890–91).” In Spisy, 560–570. Prague: K. Neumannová.Google Scholar
Schümann, Daniel
2015 Kampf ums Da(bei)sein. Darwin-Diskurse und die polnische Literatur bis 1900 [Struggle for existence. Darwin-discourses and Polish literature until 1900]. Cologne, Weimar, Vienna: Böhlau. DOI logoGoogle Scholar
Sękowski, Marek
1986 Spencer i pozytywizm warszawski [Spencer and Warsaw Positivism]. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.Google Scholar
Simonek, Stefan
(ed.) 2006 Die Wiener Moderne in slawischen Periodika der Jahrhundertwende [The Vienna Modern Age in Slavic periodicals around the turn of the century]. Bern: Peter Lang.Google Scholar
2005 “Zwischen sozialem Engagement und Internationalität: Zur Vermittlung tschechischer Literatur und Kultur in österreichischen Periodika um 1900 [Between social engagement and internationality: transfer of Czech literature and culture in Austrian periodicals c. 1900].” Litteraria Humanitas 13: 151–167.Google Scholar
Skórka, Stanisław
1999 “ ‘Biblioteka Polska’ – wydawnictwo seryjne lwowskiej księgami Władysława Gubrynowicza i Władysława Schmidta (1875–1895) [‘Biblioteka Polska’ – serial edition of the L’viv bookstore of Władysław Gubrynowicz and Władysław Schmidt (1875–1895)].” In Kraków - Lwów: książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, vol. 4, ed. by Jerzy Jarowiecki, 94–107. Cracow: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.Google Scholar
Smiles, Samuel
1877 Vlastní silou = Self-Help. Trans. by Václav Emanuel Mourek. Prague: Josef Kolář.Google Scholar
Sobieraj, Tomasz
2012 Przekroje pozytywizmu polskiego. W kręgu idei, metody i estetyki [Cross-sections of Polish positivism. In the sphere of ideas, method and aesthetics]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.Google Scholar
Surman, Jan
2014 “Divided Space – Divided Science? Closing and Transcending Scientific Boundaries in Central Europe between 1860 and 1900.” In Information beyond Borders: International Cultural and Intellectual Exchange in the Belle Époque, ed. by W. Boyd Rayward, 69–84. Farnham: Ashgate.Google Scholar
2016 “Adolf Dygasiński als Übersetzer: Pädagogische Biographie zwischen Wissenschaft und Literatur. [Adolf Dygasińskias translator: A pedagogical biography between scholarship and literature"] OderÜbersetzen, Deutsch-polnisches Übersetzungsjahrbuch – Karl Dedecius Archiv / Polsko-niemiecki rocznik translatorski - Archiwum Karla Dedeciusa 5-6-7: 64–76.Google Scholar
2018 “The Contexts of Early Polish Positivisms, 1840s–1900s.” In The Worlds of Positivism: A Global Intellectual History, 1770–1930, ed. by Johannes Feichtinger, Franz L. Fillafer and Jan Surman, 239–272. Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan. DOI logoGoogle Scholar
Świętochowski, Aleksander
1871 “My i Wy [We and You].” Przegląd Tygodniowy 6(44): 356–358.Google Scholar
“
The Czech Modern” 2010 Modernism: Representations of National Culture, ed. by Ahmet Ersoy, Maciej Górny and Vangelis Kechriotis, 260–265. Budapest, New York: Central European University Press. Google Scholar
Tinková, Daniela
2007 “Historie jako ‘aplikovaná psychologie’. K pozitivismu a historickému skepticismu Hippolyta Taina a jeho ohlasu v českém prostředí [History as ‘applied psychology’. On positivism and historical skepticism by Hippolyte Taine and their reception in the Czech environment].” In Historik v proměnách doby a prostředí 19. století, ed. by Jiří Hanuš and Radomír Vlček, 57–81. Brno: Matice moravská pro Historický ústav AV ČR a pro Výzkumné středisko pro dějiny střední Evropy: prameny, země, kultura.Google Scholar
Trencsényi, Balázs, Maciej Janowski, Monika Baár, Maria Falina, and Michal Kopeček
2016 A History of Modern Political Thought in East Central Europe. Volume I, Negotiating Modernity in the 'Long Nineteenth Century'. Oxford: Oxford University Press. DOI logoGoogle Scholar
V
1902 “Literatura překladová [Translation literature].” Národní listy, May 30. Google Scholar
Veselý, Pravoslav A.
1902 Omladina a pokrokové hnutí: trochu historie a trochu vzpomínek [Omladina and the progressive movement: A bit of history and some memories]. Prague: Vlastním nákladem.Google Scholar
Warzenica-Zalewska, Ewa
1972 “Z zagadnień recepcji Taine’a w Polsce : lata 1861–1881 [The question of reception of Taine in Poland: 1861–1881].” Przegląd Humanistyczny 16 (5): 83–106.Google Scholar
Wiślicki, Adam
1873 Podręczna encyklopedya powszechna [Handy general encyclopaedia], 3 Vols. Warsaw: Drukarnia Przeglądu Tygodniowego.Google Scholar
Wright, John P.
2005 “The Scientific Reception of Hume’s Theory of Causation: Establishing the Positivist Interpretation in Early Nineteenth-Century Scotland.” In The Reception of David Hume in Europe, ed. by Peter Jones, 327–347. London, New York: Thoemmes Continuum.Google Scholar
Zasztowt, Leszek
1987 “Popularyzacja nauki. Publikacje książkowe i czasopisma [Popularisation of science. Books and periodicals].” In Historia nauki polskiej, vol. 4, 1863–1918. part 1–2, ed. by Zofia Skubała-Tokarska, 599–633. Cracow, Warsaw, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.Google Scholar
Zouhar, Jan
2000 Minulý konec století [The end of the century]. Brno: Masarykova univerzita.Google Scholar