Quale lingua prima? Per un esperimento CEE che utilizzi l'esperanto

SUMMARY Which Language First? For a European Community Experiment Using Esperanto In view of the European Community's attempts to encourage its citizens to learn each others' languages, the authors have taken a new look at Europe-wide experiments on the role of Esperanto in facilitating language learning. They review all experiments carried out this century on the use of Esperanto as a preparatory aid in language learning. A critical examination of the results obtained shows that in only a few cases, for instance in Halloran's experiment, were these achieved by accurate scientific methods. In that example, however, the value of Esperanto in facilitating language learning was not clearly proved. Besides this, the authors discuss the assumptions on which those experiments were based, and argue that it is necessary to set out from a different theoretical starting point. They refer particularly to the ideas of I. Szerdahelyi, which were formulated in the 1960s. They argue that the degree of difficulty in learning a second foreign language after Esperanto depends on linguistic affinities between the mother tongue, Esperanto, and the language concerned. On the basis of this hypothesis they present a plan for a possible experiment to be carried out on a European scale, which would measure when and to what extent Esperanto could genuinely aid language learning. In this way they hope to avoid the oversimplification which has unfortunately been all too frequent in earlier experiments. Finally they emphasize the importance of this experiment as a step towards the desirable goal of a multilingual Europe. RESUMO Kiun lingvon unue? Por tuteŭropa eksperimento kiu utiligu Esperanton La aûtoroj enkadrigas la ideojn pri tuteŭropaj eksperimentoj pri la lernfaciliga rolo de Esperanto en la nuntempajn klopodojn de la Eŭropa Komunumaro instigi la civitanojn de la membraj statoj pli bone lerni pli multajn lingvojn de aliaj eŭropaj landoj. Ili rekonsideras ciujn eksperimentojn faritajn dum ci tiu jarcento pri la lernfaciliga rolo (propedeŭtikeco) de la internacia lingvo Esperanto kaj kritike ekzamenas la rezultojn, kiuj en nur kelkaj kazoj (ekzemple en la eksperimento de Halloran) estas sciencnivele tre akurate atingitaj. En tiu kazo, aliflanke, ili ne estas nete por la lernfaciligaj ecoj de la internacia lingvo. Hi, krome, diskutas la teorian bazon de tiuj eksperimentoj kaj la neceson ekiri de alimaniere formulita teoria bazo, kiu cefe apogigas sur la ideoj de I. Szerdahelyi eldiritaj jam en la 60-aj jaroj. Temas esence pri la lingvo-tipaj rilatoj inter la gepatra lingvo, la internacia lingvo kaj la poste lernota fremda lingvo, kiuj respondecas pri pli granda au pli malgranda lernfaciligo. Surbaze de tiu teorio ili reformulas eblan planon por tuteŭropa eksperimento, kiu povus mezuri kiom kaj kie la internacia lingvo efektive estas lernfaciliga, preter la tro generalaj asertoj, kiujn oni de tempo al tempo renkontas. La graveco de la rezultoj por la estonta laŭdezire multlingva Eûropo estas fine substrekata.