The Jesuits as translators between Europe and China (17th–18th
century)
Article outline
- 1.Introduction
- 2.Translating from European languages into Chinese
- 3.The implementation of this translation program
- 4.The working method and instruments
- 4.1European wordlists
- 4.2Chinese dictionaries
- 5.Translations of Chinese texts into European languages
- 6.Conclusive remarks
-
Notes
-
References
References
A.Primary sources
ARSI
(=Archivum Romanum Societatis
Jesu)
Barbosa Machado, Diogo
1741 Bibliotheca
Lusitana historica, critica e
cronologica. Lisboa: A. Isidoro da Fonseca.
Barbosa Machado, Diogo
1747 Bibliotheca
Lusitana historica, critica e
cronologica. Lisboa: Ign. Rodrigues.
Barbosa Machado, Diogo
1752 Bibliotheca
Lusitana historica, critica e
cronologica. Lisboa: Ign. Rodrigues.
Brancati, Francesco
1700 De
Sinensium Ritibus Politicis
Acta. Paris: N. Pepié.
Cibot, Pierre-Martial
1778 “
Notices
de quelques plantes et abrisseaux de la
Chine”.
Mémoires
concernant l’histoire, les sciences, les arts, les
mœurs, les usages, &c. des Chinois, par les
missionnaires de
Pé-kin. Vol. 3. 437–498. Paris: Chez Nyon l’aîné, Librairie.
Couplet, Philippe
1687 Ms.
in Staatsbibliothek Berlin: Preussisches
Kulturbesitz, acc.
ms 1938, 48, f° 29.
Duhalde, Jean-Baptiste
1735 Description
geographique, historique, chronologique, politique et
physique de l’Empire de la Chine et de la Tartarie
Chinoise
(…). Paris: P. G. Le Mercier.
Dunyn-Szpot, Thomas
1700 Collectanea
Historiae Sinensis ab anno 1641 ad annum 1700 ex variis
documentis in Archivo Societatis existentibus
excerpta. Ms.
in Rome: Archivum Romanum Societatis Jesu 104–105.
Filippucci, Francesco Saverio
1700 De
Sinensium Ritibus Politicis Acta (…).
Praeludium ad plenam disquisitionem an bonâ vel malâ fide impugnetur opininiones et praxes. Paris: N. Pepié.
Gabiani, Giandomenico
1673 Incrementa
Sinicae Ecclesiae a Tartaris
oppugnatae. Viennae Austriae: L. Voigt.
Hallerstein, Augustin von
1751 “
A
letter from the Revd. Father Augustin Hallerstein
(…)”.
Philosophical
Transactions 47.322–323.
Intorcetta, Prospero
1672 Compendiosa
narratione dello stato della missione cinese,
comminciando dall’anno 1581 fino al
1669. Roma: Tizzoni.
Lefaure, Jacques
1700 De
Sinensium Ritibus Politicis
Acta. Paris: Pepié.
Longobardo, Nicola
1701 Traité
sur quelques points de la religion des
Chinois. Paris: L. Guerin.
Magalhães, Gabriel de
1688 Nouvelle
relation de la
Chine. Paris: Claude Barbin.
Martini, Martino
1655 Novus
Atlas
Sinensis. Amsterdam: J. Blaeu.
Muller, Andreas
1672 De
Invento Sinico Epistolae
Amoebaeae.
s.l.
Rougemont, François de
1673 Historia
Tartaro-Sinica. Lovanii: M. Hullegaerde.
Verbiest, Ferdinand
2018
[1680] Postulata Vice-Provinciae
Sinensis in Urbe proponenda ed.
by
Noël Golvers. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute.
Verbiest, Ferdinand
1687 Astronomia
Europaea sub Imperatore Tartaro Sinico Cam Hy appellato
ex umbra in lucem
revocata. Dillingen: C. Bencard.
B.Secondary sources
Aalto, Pentti
1976 “
The
Elementa Linguae Tartaricae by F. Verbiest,
SJ”.
Tractata Altaica
Denis Sinor sexagenario (…)
dedicata ed.
by
W. Heissig, 1–10. Wiesbaden: O. Harrossowitz.
Aalto, Pentti
1977 “
The
Elementa Linguae Tartaricae by Ferdinand Verbiest, S.J.
Translated”.
Zentralasiatische
Studien 11.35–120.
Alcobendas, Severiano
1933 Las
misiones Franciscanas en China. Cartas. Informes, y
Relaciones del Padre Buenaventura Ibáñez
(1650–1690). Madrid: Estanislao Maestre.
Barten, J.
1970 “
Hollandse
kooplieden op bezoek bij
concilievaders”.
Archief
voor de geschiedenis van de Katholieke kerk in
Nederland 12.75–120.
Bernard, Henri
1938 “
L’encyclopédie
astronomique du Père
Schall”.
Monumenta
Serica 3.441–527.
Bernard, Henri
1940 “
Ferdinand
Verbiest continuateur de l’oeuvre scientifique d’Adam
Schall”.
Monumenta
Serica 5.103–140.
Bernard, Henri
1945 “
Les
adaptations chinoises d’ouvrages européens:
bibliographie
chronologique”.
Monumenta
Serica 10.1–57.
Bhabha, Homi K.
1994 The
Location of
Culture. London & New York: Routledge.
Bontinck, François
1962 La
lutte autour de la liturgie chinoise aux XVIIe et XVIIIe
siècles. Louvain & Paris: Ed. Nauwelaerts.
Brockey, Liam Matthew
2007 Journey
to the East. The Jesuit Mission to China, 1579 –
1724. Cambridge, Massachusetts – London: Belknap Press of Harvard University Press.
Brou, Antoine
1934 “
Les
jésuites sinologues de Pékin et leurs éditeurs de
Paris”.
Revue d’histoire
des
missions 11.551–566.
Ceijssens, Lucien
1949 La correspondance d’Emmanuel Schelstrate, préfet de la
bibliothèque vaticane
(1683–1692). Bruxelles & Rome: Academia Belgica.
Cordier, Henri
1901 L’imprimerie
Sino-européenne en Chine. Bibliographie des ouvrages
publiés par les Européens au XVIIe et au XVIIIe
siècle. Paris: Imprimerie nationale.
Dehergne, Joseph
1973 Répertoire
des Jésuites de Chine de 1552 à
1800. Roma: Institutum Historicum S.I. – Paris: Letouzey & Ané.
Eco, Umberto
2003 Dire
quasi la stessa cosa. Esperienze di
traduzione. Milano: Bompiani.
Engelfriet, Peter
1996 Euclid
in China. A survey of the historical background of the
first Chinese translation of Euclid’s Elements (Jihe
yuanben; Beijing,
1607). Leiden, Boston & Köln: Brill.
Engelfriet, Peter
1998 Euclid
in China: the Genesis of the first Chinese Translation
of Euclid’s Elements in 1607 & its reception up to
1723. Leiden, Boston & Köln: Brill.
Fuchs, Walther
1933 “
Was
wussten die Chinesen von Deutschland im 17.
Jahrhundert?”
Jubiläumsband,
hrsg. von der Deutschen Gesellschaft für Natur- und
Völkerkunde Ostasiens anlässlich ihres 60 jährigen
Bestehens, 1873–1933 ed.
by
Petzold Bruno,
et al., 256–262. Tokyo: im Selbstverlag der Gesellschaft.
Girard, Pascale
2008 “
L’apprentissage
et la connaissance du chinois par les religieux
ibériques aux XVIIe et XVIIIe
siècles”.
Impérios,
Religiosidades e Etnias ed.
by
Adriana Campos,
Gilvan Ventura da Silva &
Sebastião Pimentel Franco, 109–124. Vitoria (Brazil): UFES.
Golvers, Noël
1995 “
Latin
treatises of F. Verbiest, S.J. (…). Some linguistic
considerations”,
Humanistica
Lovaniensia 44.305–369.
Golvers, Noël
1999 Ferdinand
Verbiest and the Chinese Heaven. The Composition of the
Astronomical Corpus, its Diffusion and Reception in the
European Republic of
Letters. Leuven: Leuven University Press.
Golvers, Noël
2015a Libraries
of Western Learning for China. Circulation of Western
Books between Europe and China in the Jesuit Mission
(ca.
1650–1750). Leuven: F. Verbiest Institute.
Golvers, Noël
2015b “
The
Canton-Macau area as a ‘lieu de savoir’: the Western
missionaries’ detention in the Canton Jesuit residence
(1665–1671) and their written and editorial
output”.
Macau past and
present ed.
by
Luis Filipe Barreto &
Wu Zhiliang, 215–227. Lisboa: Centro Científico e Cultural de Macau.
Golvers, Noël
2020 Johann
Schreck Terrentius, SJ. His European network and the
origins of the Jesuit Library in
Peking. Turnhout: Brepols.
Golvers, Noël
ed. 1993 The
Astronomia Europaea of Ferdinand
Verbiest. Nettetal: Steyler Verlag.
Golvers, Noël
ed. 1999 The
Christian mission in China in the Verbiest era: some
aspects of the missionary
approach. Leuven: Leuven University Press.
Golvers, Noël
ed. 2017 Letters
of a Peking Jesuit. The correspondence of Ferdinand
Verbiest, SJ (1623–1688) Revised and
Expanded. Leuven; F. Verbiest Institute.
Golvers, Noël
ed. 2018 F.
Verbiest. Postulata Vice-Provinciae Sinensis in Urbe
proponenda. A blueprint for a renewed SJ mission in
China. Leuven: F. Verbiest Institute.
Hashimoto, Keizo
1988 Hsü
Kuang-ch’i and astronomical reform. The process of the
Chinese acceptance of Western astronomy
1629–1635. Osaka: Kansai University Press.
Hsia, Po-Chia Ronnie
2007 “
The
Catholic Mission and Translations in China,
1583–1700”.
Cultural
Translation in Early Modern
Europe ed.
by
Peter Burke and
Ronnie Po-chia Hsia, 39–51. Cambridge: Cambridge University Press.
Hsia, Po-Chia Ronnie
2011 “
Language
acquisition and missionary strategies in China,
1580–1760”.
Missions
d’evangélisation et circulation des savoirs –
XVIe – XVIIIe siècles ed.
by
Charlotte de Castelnau-L’Estoile,
Marie-Lucie Copete,
Aliocha Maldavsky,
Ines G. Županov, 211–229. Madrid: Casa de Velázquez.
James, Gregory
2004 “
Culture
and the Dictionary: Evidence from the first European
Lexicographical work in
China”.
Historical
Dictionaries and Historical Dictionary Research. Papers
from the International Conference on Historical
Lexicography and Lexicology, at the University of
Leicester, 2002 ed.
by
Julie Coleman and
Anne McDermott, 119–136. Tübingen: Max Niemeyer.
Jami, Catherine
1995 “
From
Louis XIV’s court to Kangxi’s court: An institutional
analysis of the French Jesuit mission to China
(1662–1722)”.
East Asian
Science: Tradition and Beyond. Papers from the 7th
International Conference on the History of Science in
East Asia, Kyoto, 2–7 August
1993, ed.
by
Keizo Hashimoto,
Catherine Jami &
Lowell Skar, 493–499. Osaka: Kansai University Press.
Jami, Catherine
2018 “
Les
traductions de traités scientifiques européens en Chine
au XVIIe siècle: enjeux des langues et des
disciplines.”
La
Révolution
Française 13.
[URL]
Kishimoto, Emi
2006 “
The
Process of Translation in ‘Dictionarium
Latino-Lusitanicum ac
Japonicum’”.
Journal of
Asian and African
Studies (Tokyo) 72.17–26.
Kurtz, Joachim
2008 “
Anatomy
of a textual Monstruosity: dissecting the Mingli tan (De
logica,
1631)”.
Linguistic
Exchanges between Europe, China and
Japan ed.
by
F. Casalin, 35–58. Rome: Tiellemedia Editore.
Landry-Deron, Isabelle
2001 “
Les
Mathématiciens envoyés en Chine par Louis XIV en
1685”.
Archive for
History of Exact
Sciences 55.423–463.
Lundbaek, Knud
1986 T.S.
Bayer (1694–1738). Pioneer
Sinologist. London & Malmö: Curzon Press Ltd.
Nicolas, Christian
2000 “
La
néologie technique par traduction chez Cicéron et la
notion de
verbumexverbalité’.
La
création lexicale en latin ed.
by
M. Fruyt &
Chr. Nicolas, 109–146. Paris: Sorbonne.
Paternicò, Luisa
2000 When
the Europeans began to study Chinese. Martino Martini’s
Grammatica Linguae
Sinensis. Leuven: F. Verbiest Institute.
Pfister, Louis
1932–1934 Notices
biographiques et bibliographiques sur les Jésuites de
l’ancienne mission de Chine. Variétés
sinologiques 59–60, 514. Shanghai: Imprimerie de la mission catholique.
Pih, Irene
1979 Le
Père Gabriel de Magalhães. Un jésuite portugais en Chine
au XVIIe
siècle. Paris: Fundação Calouste Gulbenkian. Centro cultural português.
Pina, Isabel
2011 Jesuitas
Chineses e mestiços da missão da China
(1589–1689). Lisboa: Centro Científico e Cultural de Macau.
Raini, Emanuele
2009 Sistemi
di romanizzazione del cinese mandarino nei secoli
XVI–XVIII. Tesi di dottorato, Sapienza Università di Roma.
Saje, Mitja
2009 A.
Hallerstein – Liu Songling. The Multicultural
Legacy of Western Wisdom and Piety at the Qing Dynasty
Court. Maribor: Association for culture and education Kibla.
Simon, Renée
1970 Le
P. Antoine Gaubil S.J. Correspondance de Pékin
1722–1759. Genève: Droz.
Standaert, Nicolas
2012 Chinese
voices in the rites controversy. Travelling Books,
Community Networks, Intercultural
Arguments. Rome: Institutum Historicum Societatis Jesu.
Standaert, Nicolas
ed. 2001 Handbook
of Christianity in China. Volume One:
635–1800. Leiden, Boston & Köln: Brill.
Tsien, Tsuen-Hsuin
1954 “
Western
Impact on China through
Translation”.
The Far
Eastern
Quarterly 13:3.306–313.
Verhaeren, Hubert
1935 “
Aristotle
en Chine”.
Bulletin
Catholique de
Pékin 22.414–429.
Wu, Huiyi
2017 Traduire
la Chine au XVIIIe siècle. Les jésuites traducteurs de
textes chinois et le renouvellement des connaissances
européennes sur la Chine
(1687–ca.1740). Paris: Honoré Champion.
Yuan, Xi
2000 “
Una
ricerca terminologica sull’opera teologica Martiniana
Zhenzhu lingxing
lizheng”.
Martino
Martini. Man of Dialogue ed.
by
Luisa Maria Paternicò,
Claudia von Collani &
Riccardo Scartezzini, 363–386. Trento: Università degli Studi.
Zwartjes, Otto
2014 “
El vocabulario de letra china de Francisco Díaz (ca. 1643)
y la lexicografía
hispano-asiática”.
Boletín
Hispánico Helvético: Historia, teoría(s), prácticas
culturales 23.57–100.