A.Primary sources

Aduarte, Diego
1693Historia de la Provincia del Santísimo Rosario de Filipinas, Iapon y China, de la Sagrada Orden de Predicadores. Zaragoça: Domingo Gascon. (First edition Manila 1640).Google Scholar
Allatius, Leo
1633Apes Vrbanae siue de viris illvstribvs, qui ab Año 1630, per totum MDCXXXII. Romae adfuerunt, ac Typis aliquid euulgarunt. Romae: Excudebat Ludouicus Grignanus.Google Scholar
Alvarado, Francisco de
1593Vocabulario en lengva misteca. Mexico: Pedro Balli.Google Scholar
Álvares, Manuel
1972 [1572]De Institvtione grammatica libri tres. Olyssipone: Excudebat Ioannes Barrerius, Typographus Regius. ed. by J. Pereira da Costa. Funchal: Junta Geral do Distrito Autónomo do Funchal.Google Scholar
Anonymous
1998 [1603–1604]Evolabon nippo jisho (Vocabvlario da Lingoa de IAPAM com adeclaração em Portugués), feito por algvns padres, e irmãos da companhia de IESV. Com licença do ordinario, & superiores em Nangasaqui no Collegio de Iapam da Companhia de IESVS. Osaka: Naruo Maeda Seibundo.Google Scholar
Anonymous, ca
1617Bocabulario de la lengua sangleya por las letraz de el A.B.C. British Library MS 25317.Google Scholar
Anonymous. (BMS)
2011 [1620]Arte de la lengua chio chiu. Ms Biblioteca de la Universidad de Barcelona, Ms. 1027. Facsimil edition, transcript and annotated translation in Klöter 2011.Google Scholar
2018 [1620]Arte de la lengua chio chiu. Ms Biblioteca de la Universidad de Barcelona, Ms. 1027 ed. by Fabio Yuchung Lee, Tsung-jen Chen, Regalado T. José, José Caño Ortigosa. Facsimil edition, (= Hokkien Spanish Historical Document Series, 1). Taiwan: National Tsing Hua University Press.Google Scholar
Anonymous
1972 [1630]Vocabvlario de Iapon declarado primero en portugves por los padres de la compañía de IESVS de aquel reyno, y agora en Castellano en el Colegio de Santo Thomas de Manila. Manila: Tomas Pinpin, y Iacinto Magarlua. Facsimilar edition: Classica Japonica Facsimile Series in the Tenri Central Library. General Editor Makita Tominaga. Section I: Linguistics. Editor of the Section of Linguistics: Hisanosuke Izui. Tokyo: Tenri Central Library.Google Scholar
1640–1641aVocabularium Hispanico-Sinense. Bodleian Library, MS Marsh 696.Google Scholar
1640–1641b “Arte de la lengua mandarina”. Text appended to the Vocabularium Hispanico-Sinense. Bodleian Library, MS Marsh 696, fols. 202r–207v.Google Scholar
17th century (?). Breve compendio del vocabulario de compuestos en lengua Mandarina. Staatsbibliothek zu Berlin, Digilatisierte Sammlungen, MS Libri sin. 30b. Avaliable at: [URL]
1687 “Chum-yum” (On the Chinese Script). Lib. 2. Of Confucius Sinarum Philosophus (Bibliothèque nationale, Fonds Latin 6277). ed. by Knud Lundbæk. Aarhus: Aarhus University Press.Google Scholar
17th century (?). 中葡辭彙 [Zhongpu cihui, in the catalog it appears as Chung-P’u tzu-hui]. (Chinese-Portuguese vocabulary). Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI), Jap. Sin. IV, 7.
[before 1711?] [Two Chinese-Portuguese dictionaries]. Leiden University Library. Or 1929 (vols 35 and 36).Google Scholar
Anonymous. (LMS)
17th century. Arte de la lengua chio chiu. Ms British Library, London. Add. Ms. 25317.
Anonymous
2018 [17th century]. Dictionario Hispanico Sinicum ed. by Fabio Yuchung Lee, Tsung-jen Chen, Regalado T. José, José Caño Ortigosa. (= Hokkien Spanish Historical Document Series, I). Part I–III. Taiwan: National Tsing Hua University Press.Google Scholar
Arenas, Pedro de
1611Vocabulario manual de las lenguas castellana, y Mexicana, en que se contienen las palabras, preguntas, y respuestas mas communes, y ordinarias que se suelen ofrecer en el trato y comunicacion entre Españoles e Indios. Mexico: Henrico Martínez.Google Scholar
Bayer, Theophilus S.
1730Theophili Sigefridi Bayeri Regiomontani Academici Petropolitani, Graecarum Romanarumque antiquitatum prof. publ. ord. Societ. Regiae Berolin. Sodalist, Museum sinicum in quo sinicae linguae et litteraturae ratio explicator. Tomus primus: Praefationem historicam de progressu litteraturae sinicae in Europa, grammaticae sinicae duos libros, grammaticam linguae Chincheo, missionariorum e Tranquebare epistolam, Andreae Mulleri propositum clavis sinicae et epistolam ad Io. Hevelium comprehendit. Tomus secundus: Lexicon sinicum et diatribas sinicas comprehendit. Petropoli [St. Petersburg]: Ex Typographia Academiae Imperatoriae.Google Scholar
Benavente, Álvaro
c.1684Han xi zi dian. München, Bayerische Staatsbibliothek. Ms. Cod. Sin. 3. (also attributed to Francisco Díaz). [URL]
Brollo, Basilio (Basilio a Glemona)
s.a. Dictionarium secundum Sinico Latinum a Reuerendissimo Patre Basilio a Glemona Ordinis Minorum Vicario Apostolico Prouinciae Xèn-si in Regno Sinarum elaboratum. 字彙. XVIIIth century. [URL]
Brollo, Basilio
1704Dictionarium Sinico-Latinum. Version of Juan Fernández Serrano. SB Libri sin. 231. [URL]
Calepino, Ambrogio
1502Ambrosii calepini bergomatis eremitani dictionarvum (ed. princeps). Regio.Google Scholar
Cardoso, Jerónimo
1562Dictionarivm ex lvsitanico in latinvm sermonem. Vlissypone [Lisbon]: Ex oficina Ioannis Aluari typographi Regij. (first edition Conimbricae [Coimbra]: Ioan. Barrerius).Google Scholar
Cerda, Juan Luis de la
1601Aelii Antonii Nebrissensis, De Institutione grammatica libri quinque. Antequera (other editions: Madrid 1629, 1633, 1643).Google Scholar
Chirino, Petrus (Pedro)
1604aDictionarium Sino-Hispanicum. MS Biblioteca Angelica, Rome (Ms 60); Bibliothèque nationale de France (Ms “Chinois 9276”).Google Scholar
Chirino, Pedro
1604bRelacion de las islas filipinas i de lo qve en ellas an trabaiado Los Padres dæ [sic] la Compañia de IESVS. Roma: Estevan Paulino.Google Scholar
2010 [1604]History of the Philippine Province of the Society of Jesus ed. by Jaume Gorriz i Abella. Translated from the original Spanish by José S. Arcilla, S. J. Manila: Ateneo de Manila University Press.Google Scholar
Collado, Diego
. 17th century, ante 1632Arte de la lengua Japona que ira por las partes de la oracion, conviene a saber, nomine, pronomine, verbo, participio, conjunction, interjeccion, syntaxis, y quentas. Two manuscript versions: Sloane Ms. 3459 and Borg. Lat. 771.Google Scholar
1632aArs Grammaticæ Iaponicæ Lingvæ. In gratiam et adivtorivm eorum, qui prædicando Euangelij causa ad Iaponiæ Regnum se voluerint conferre. Composita, & Sacræ de Propaganda Fide Congregationi dicata à Fr. Didaco Collado Ordinis Prædicatorum per aliquot annos in prædicto Regno Fidei Catholicæ propagationis Ministro. Romæ: Typis & impensis Sac. Congr. de Propag. Fide.Google Scholar
1632bDictionarium sive Thesauri Linguae Iaponicae Compendium compositum, & sacrae propaganda fide congregationi dicatum a fratre Didaco Collado ord. Praedicatorum. Romæ: Typis & impensis Sac. Congr. de Propag. Fide.Google Scholar
Córdova, Juan de
1578Vocabulario en lengva çapoteca. Mexico: Pedro Charte & Antonio Ricardo.Google Scholar
Crastoni, Giovanni. (Johannes Crastonus, Crastonis, Crastone
) 1476 [rintedin 1478?] [Lexicon graeco-latinum / Λεξικὸν κατὰ στοίχείων]. Milan: Buonaccorso.Google Scholar
Dias, Manuel [Senior
] 1624Ratio Studiorum para os nossos que ham-de estudar as letras e língoa da China, feyto no anno de 1624, polo Padre Manoel Dias Senior Visitando esta Vice Provincia conforme a ordem 2ª do Capitulo 4 das Gerais que por elle mandou o Padre Gabriel de Mattos Visitador no anno de 1622. Macau. MS Biblioteca da Ajuda, Jesuítas na Ásia, 49-V-7, fls. 310v-315. See also Costa Gomes & Murta Pina (in preparation).Google Scholar
Díaz, Antonio
ca. 1702Diccionario de lengva Mandarina, cuyo primer author fué el R.P. Fr. Francisco Díaz, Religioso Dominico; añadido después por los RR. PP. Desta Misión de Sancto Domingo. Trasladado, enmendadas algunas tonadas conforme a los Diccionarios Chínicos, puestas algunas letras en las tonadas de otras, conforme a los Diccionarios dichos, añadidas más tonadas y letras, todo según los Diccionarios Chínicos, por el P. Antonio Díaz. Bibliothèque National de Paris. Ms. Chinois 9275.Google Scholar
1822 [around 1702?] “Preludio”. In “Diccionario de lengva mandarina cuyo primer Author fue el R.P. Fr. Francisco Diaz, Religioso Dominico, añadido despues por los RR. PP. Desta Mission de Sancto Domingo”. Julius Klaproth, ed. (1822: 31–136; see secondary sources).Google Scholar
Díaz, Francisco
c.1640–1641Vocabulario de letra China com la explication castellana hecho con gran propriedad y abvndancia de palabras. Ms. Berol. Ms. Sin 13. Hisz., chin., XVII w. Jagiellońska Library of Kraków. Available at: [URL]
c.1640–1641 [Vocabulario de letra China con la explicación castellana hecho con gran propiedad y abundancia de palabras por el Padre Don Francisco Diaz de la Orden de Predicadores ministro incansable en esto Reyno de China]. Leiden: University Library, Ms Acad. 229. Undated, according to the catalogue 18th century. Available at: [URL]
c.1644 (?)Modo para proponer la Ley de Dios a los infieles en lengua mandarina. MS Berliner Staatsbibliothek (Ms. Sinica 25). Alternative title: wen zui zheng gui. Available at: [URL]
Escalona, Franciscus A Iesu
. 17th century. “Relación del viaje al Reino de la Gran China, y de lo que ha sucedido en aquella conversión, y de lo que he visto para honra y gloria de Dios, nuestro Señor y de nuestra Sagrada Religion. In: Van den Wyngaert (1933: 215–314).Google Scholar
Esteuão, Thomaz (=Thomas Stephens
) 1640Arte da lingoa canarim composta pelo padre Thomaz Esteuaõ acrecentada pello Padre Diogo Ribeiro da mesma Cõpanhia e nouamente reuista & emendada por otros quatro Padres da mesma Companhia. Rachol: Collegio de S. Ignacio da Companhia de Iesv.Google Scholar
Estienne, Henri
1572–1573Thesaurus Graecae Linguae. 5 Vols. Geneva: Estienne.Google Scholar
Febrès, Andrés
1765Arte de la lengua general del Reyno de Chile, con un dialogo chileno-hispano muy curioso a que se añade la Doctrina Christiana, esto es, Rezo, Catecismo, Coplas, Confesionario, y Platicas; lo mas en Lengua Chilena y Castellana: y por fin un Vocabulario Hispano-Chileno, y un Calepino Chileno-Hispano mas copioso. Lima: En la Calle de la Encarnación.Google Scholar
Fernández de Navarrete, Domingo
1676Tratados históricos, políticos, ethicos, y religiosos de la Monarchia de China, descripción breve de aqvel imperio, y exemplos raros de emperadores, y magistrados del. […] Madrid: Imprenta Real, Juan Garcia Infançon.Google Scholar
Fernández de Santaella, Rodrigo
s.a. [Vocabularium ecclesiasticum per ordinem alphabeti = Vocabulario ecclesiastico, por orden del alphabeto / Co[m]puesto por Ruy Fernandez de Sancta Ella … ; emendado … por … Buenauentura Ceruantes de Morales …]. No place: no Publisher. [URL]
Fourmont, Stephanus [=Étienne]
1737Meditationes Sinicae, in quibus Io Consideratur Linguae Philosophicae atque Universalis Natura qualis esse, aut debeat, aut possit. IIo Linguae Sinarum Mandarinicam, tum Hieroglyphis, tum in Monosyllabis suis, eâ mente inventa ac talis ese ostenditur, IIIo Datur eorumdem Hieroglyphorum, ac Monosyllaborum, atque inde, Characterum Linguae Sinicae omnium, quamvis innumerabilium & lectio, & intellectio, seu Ars legendi & intelligendi tota, qualis Pekini ab ipsis Doctoribus Sinis traditur. IVo Idque omne, progressu à Libris mere Europaeis (de Sinâ tamen) ad Libros merè Sinicos, facto. Παραδόξως μὲν, ἄλλα καὶ ἐπιδεικτικω֮ς. Lutetiae Parisiorum [Paris]: Ex Typographiâ Josephi Bullot.Google Scholar
1742Linguae sinarum mandarinicae hieroglyphicae Grammatica Duplex, Latinè, & cum Characteribus Sinensium. Item Sinicorum Regiae Bibliohecae Librorum Catalogus, Denuò, cum Notitiis amplioribus & Charactere Sinico, editus. Lutetiae Parisiorum [Paris]: Joseph Bullot.Google Scholar
García, Juan
1650Relaçion de la vida, y Progresos del venerable P[adr]e y sieruo de Dios el P[adr]e fr. Fran[cis]co Diez y de su muerte en el Reino de la gran China. (Tingteu, 20 October 1650). MS. Rome, Casanatense, MS 1074, fols. 60r–77r.Google Scholar
Gilberti, Maturino
1558Arte de la le[n]gua de Michuacã cõpilada por el muy Reuerendo padre fray Maturino Gylberti, de la orden del Seraphico padre sant Francisco, de regular obseruãcia. Mexico: Juan Pablos.Google Scholar
1559Vocabulario en lengua de Mechuacan. Mexico: Bressano.Google Scholar
Golius, Jacobus (=Van Gool)
1633 “Letter” written by Jacobus Golius to Andreas Clovius”; “Letter” written by Jacobus Golius to Petrus Roberius. University Library Leiden, Shelfmark PAP 2.Google Scholar
Golius, Jacob[us]
1655 “Byvoeghsel van ’t Koninckryck Catay”. See: Martino Martini 1655 Novus Atlas Sinensis.Google Scholar
1655 “Voorreden aen de leser, in de welck ’t geheel uyterste Asia in ’t algemeen beschreven wort”. D’Atlas van ’t Uyterste Asia, Of Landt-beschijvingh van ’t Sinesche Ryck. See Martini 1655.Google Scholar
Guadalupe Ramírez, Antonio
1785Breve compendio de todo lo que debe saber, y entender el Christiano para poder lograr, ver, conocer, y gozar de Dios Nuestro Señor en el cielo eternamente. México, En la Imprenta nueva Madrileña de los Herederos del Lic. D. Joseph de Jáuregui; en la Calle de San Bernardo.Google Scholar
Guignes, M. de (Chrétien Louis Joseph de)
1813Dictionnaire chinois, français et latin, publié d’après l’ordre de sa majesté l’empereur et Rpo Napoléon le Grand. Paris: Imprimerie Impériale.Google Scholar
Maggio, Francisco-Maria
1670SYNTAGMATΩN lingvarum orientalivm quæ in georgiæ regionibvs avdivntvr. Liber Primvs. Complectens Georgianæ, seù Ibericææ linguæ Institvtiones Grammaticas. Romæ: Ex typographia Sacræ Congregationis de Propaganda Fide.Google Scholar
Martini, Martino
1655Novus Atlas sinensis, a Martino Martinio Soc. Iesu descriptvs et serenissimo archivci Leopoldo Gvilielmo Avstriaco dedicatvs. Cum privilegio S.C. Maj. Et Ord. Faed. Belg. Amsterdam: Johannes Blaeu.Google Scholar
Martini, Martini
1663–1672 [1696]Relations de divers voyages cvrievx, qvi n’ont point este pvbliees, qvi ont este tradvites d’Haclvyt, de Purchas, & d’autres Voyageurs Anglois, Hollandois, Portugais, Allemands, Espagnols; et de qvelqves persans, arabes, et avtres Auteurs Orientaux ed. by Melchisédec Thévenot. 2 vols. Paris: André Cramoisy. [URL] Second edition: (Nouvelle edition augmentée de plusieurs Relations curieuses, tome second contenant la III. Et IV partie). Paris: Thomas Moette (1696) Martino Martini’s grammar is bound together, at the end of this volume, entitled Grammatica linguae sinensis. The pages have a different size, compared with the preceding pages. The digitized version on [URL] has only the front page of the grammar.
Martini, Martino
1998 [c.1653]Grammatica Sinica. (alternative title: Grammatica sinicae linguae universalis) Martino Martini S.J.: Opera Omnia vol. II ed. by Giuliano Bertuccioli, 349–481. (Vol.2 of the series Martino Martini S.J. (1614–1661). Opera Omnia, ed. by Franco Demarchi). Trento: Università degli Studi di Trento.Google Scholar
2002 [1655]Novus Atlas sinensis. Amsterdam. Ed. Giuliano Bertuccioli. Martino Martini S.J.: Opera Omnia vol. III, tomos 1 y 2. Trento: Università degli Studi di Trento.Google Scholar
Mentzel, Christian (=Mentzelius)
1698Clavis Sinica, ad chinensium scripturam et pronunciationem mandarinicam, centum & viginti quattuor Tabulis accuratè Scriptis praesentata, qua aperitur modus evolvendi eorum Léxica vasta merè Characteristica praesertim çù goèi discta fabrefacta à Chrsitiano Mentzelio. Berolini: Ex Officina Salfeldiana. [URL]
Méntrida, Alonso de
2004 [1637]Vocabulario de la lengua bisaya, hiligueina y haraya de la isla de Panay y Sugbú y para las demás islas ed. by Joaquín García-Medall. Tordesillas, Valladolid: Universidad de Valladolid.Google Scholar
Molina, Alonso de
1555Aqui comiença vn vocabulario en la lengua castellana y mexicana. Mexico: Juan Pablos.Google Scholar
1571Vocabvlario en lengva castellana y mexicana. México: Antonio de Spinola.Google Scholar
Monteiro, José (Josephus Monteyro)
end of the 17th century). Vera et unica praxis breviter ediscendi, ac expeditissime loquendi sinicum idioma suapte natura adeo difficile, zelo, e industria Rev[eren]d[issim]i Patris Josephi Monteyro Societatis JESV. Jn usum Tyronum Missionariorum Biblioteca da Academia das Ciências, Lisbon. Biblioteca da Academia das Ciências de Lisboa (Ms. Série Azul, Ms. 421). See also Costa Gomes & Murta Pina (in preparation).
Morales, Juan Bautista de
1743 [ca. 1640]Die januarii Rmus. P. Joseph Ceru, ut Bibliothecam uberius dictaret, opusculum hoc P. Fr. Johannis Baptae. Morales, Ord. Praed. Vicarii Chekiang, eidem donavit. Est Manuale pro missionariis in Sinis Concedentibus in re tam sacra dificillimam mandarinorum linguam perdiscant et adhibeant; unde ejusdem exemplar sibi aut parant aut comparant. Haec ex laudato Patre Cerú, qui praesenti exemplari in Sinis usus est. Rome: Casanatense Ms 2204.Google Scholar
Morga, Antonio de
1909 [1609]Sucesos de las Islas Filipinas. Nueva edición. W. E. Retana. Madrid: Librería General de Victoriano Suárez (First edition Mexico: Geronymo Balli).Google Scholar
Nebrija, Antonio de
1981 [1481]Introductiones Latinae. Salmanticae: no publisher. Edición facsimilar. Salamanca: Industrias Gráficas Visedo.Google Scholar
1492Interpretatio dictionum ex sermone latino in hispaniensem. [Lexicon hoc est Dictionarium ex sermone latino in hispaniensem], also: Lexicon ex sermone latino in hispaniensem. Salamanca.Google Scholar
Nebrija, [Elio] Antonio de
1996 [ca.1488]Introducciones latinas contrapuesto el romance al latín. Introducción, edición y notas de Miguel Ángel Esparza Torres & Vicente Calvo Fernández. Münster: Nodus Publikationen.Google Scholar
1992 [1492]Gramática castellana. Introducción, edición y notas de Miguel Ángel Esparza Torres / Ramón Sarmiento. Madrid: SGEL/ Fundación Antonio de Nebrija.Google Scholar
Nebrija, Antonio de
ca. 1495aDictionarium ex hispaniensi in latinum sermonem. Second edition Burgos: Fadrique de Basilea 1512. Third edition Alcalá de Henares: Arnao Guillén de Brocar 1520.Google Scholar
Nebrija, [Elio] Antonio de
1495bIntroductiones latinae. Salamanca: (third edition; Recognitio). Salamanca: s.i.Google Scholar
Nebrija, Antonio de
1517Reglas de orthographia en la lengua castellana. Alcalá de Henares: Arnao Guiién de Brocar.Google Scholar
Nebrija, Elio Antonio de
1536Dictionarium Ael. Antonii Nebrissensis. Granada: Sancho de Nebrija.Google Scholar
1545Dictionarivm Aelij Antonij Nebrissensis. Amberes: Jan Steels.Google Scholar
1552Dictionarivm Ael. Antonij Nebrissensis. Granada: Sancho de Nebrija.Google Scholar
1553Dictionarivm latinohispanicm, et vice versa hispanolatinvm. Amberes: Jan Steels.Google Scholar
1585Dictionarium Aelii Antonii Nebrissensis. Granada: Antonio de Nebrija.Google Scholar
Olmos, Andrés de
1993 [1547]Arte de la lengua mexicana. Concluido en el convento de San Andres de Ueytlalpan, en la provincia de la Totonacapan que es en la Nueva Espana [Ms]. Vol. 1: ed. facsimilar. Vol. 2: edición y estudio introductorio, transliteración y notas de Ascensión y Miguel León-Portilla. Madrid: Ediciones de Cultura Hispánica.Google Scholar
Oyanguren de Santa Inés, Melchor
1738Arte de la lengua japona. Dividido en quatro libros segun el Arte de Nebrixa, con algunas voces proprias de la escritura, y otras de los lenguages de Ximo, y del Cami, y con algunas perifrasis, y figuras. México: Joseph Bernardo de Hogal. Ed. Zwartjes (2010).Google Scholar
1742Tagalysmo elucidado, y reducido (en lo possible) â la Latinidad de Nebrija, con su Syntaxis, Tropos, Prosodia, Passiones, &c. y con la allusion, que en su uso, y composicion tiene con el Dialecto Chinico Mandarin, con las Lenguas Hebrea, y Griega. México: D. Francisco Xavier Sánchez, en la Calle de San Francisco. Ed. Zwartjes (2010).Google Scholar
Paz, Juan de
1687Consvltas y resolvciones varias theologicas, jvridicas, regvlares y morales. Sevilla: Thomà Lopez de Haro.Google Scholar
Quintana, Augustín de
1729Doctrina christiana, y declaracion de los principales mysterios de nvestra Santa Feê Catholica, con vn Tratado de la Confession Sacramental. Escrito en Lengua Mixe por el P. FR. Avgvstin de Qvintana del Sagrado orden de predicadores, siendo cvra de la doctrina de San Jvan Bavtista de Xvqvila. Dedicala al SS.mo. Patriarcha Santo Domingo de Gvzman ek R.P.P. Fr. Joseph Romero Procurador General de la Provincia de San Hypolito Martyr de Oaxaca. Puebla: Por la viuda de Miguel de Ortgea.Google Scholar
Quintilianus, Marcus Fabius (=Quintilian)
1920 [first century AD]. Institutio Oratoria. Translated by Harold Edgeworth Butler. Cambridge & Cambridge, Mass.: Harvard University Press/ London: William Heinemann.Google Scholar
Remesal, Antonio de
1619Historia de la Prouincia de S. Vicente de Chyapa y Guatemala de la Orden de n[uest]ro Glorioso Padre Sancto Domingo. Escriuense juntamente los principios de las demás Prouincias desta Religion de las yndias Occidentales y lo Secular de la Gouernacion de Guatemala. Madrid: Francisco de Angulo.Google Scholar
Rhodes, Alexandre de
1651aLingvae annamiticae sev Tvnchinensi brevis declaratio. In: Rhodes (1651b: ff. 1–31).Google Scholar
Rhodes, Alexandre
1651bDictionarium annamiticum, lusitanum et latinum. Roma: Typis Sacra Congregationis de Propaganda Fide.Google Scholar
1651cCathechismvs pro ijs, qui volunt suscipere Baptismvm in Octo dies diuisus.Phep giang tam ngay cho ke muan chiu phep rua toi…. Roma: Typis Sacra Congregationis de Propaganda Fide.Google Scholar
Rodriguez [=João Rodrigues], Ioão
1604–1608Arte da lingoa de Iapam composta pello Padre – Portugues da Cõpanhia de IESV diuidida em tres livros. Nangasaqui: no Collegio de Iapão da Companhia de IESV. Facsimile edition: Tadao Doi, ed 1976[1604–1608] Tokyo: Bensheisha.Google Scholar
Rodriguez [=João Rodrigues], Ioam
1620Arte Breve da Lingoa Iapoa tirada da Arte Grande da mesma lingoa, pera os que começam a aprender os primeiros principios della. Pello Padre – da Companhia de Iesv Portugues do Bispado de Lamego. Diuidida em tres Livros. Amacao: no Collegio da Madre de Deos da Companhia de Iesv.Google Scholar
1993 [1620]Arte Breve da Lingoa Iapoa. Fac-simile do original existente na Biblioteca Nacional da Ajuda, Lisboa, acompanhado da transcrição e tradução japonesa de Hino Hiroshi. Tokyo: Shin-Jinbutsu-Ôrai-Sha.Google Scholar
Rodriguez, Juan & Joseph Villanueva
18th century. Arte de lengua chinica, que vulgarmente se llama Mandarina. Compuesto por el P. FR. Juan Rodriguez del Orden de San Agustin Missionero Apostolico de China. Y por el P. Fr. Joesph Villanueva del mismo Orden. Biblioteca Nacional de España, Ms 2511.
Ruggieri, Michele & Matteo Ricci
2001 [1583–1588]Dicionário Português-Chinês = Pu Han ci dian. Ed. John W. Witek. San Francisco: Ricci Institute for Chinese-Western Cultural History, University of San Francisco.Google Scholar
Ruiz [de Montoya], Antonio
1639Tesoro de la lengva gvarani. Madrid: Iuan Sanchez.Google Scholar
1640Arte, y Bocabvlario de la lengva gvarani. Madrid: Iuan Sanchez.Google Scholar
San Antonio, Francisco de
2000 [c.1620]Vocabulario tagalo/ Tagalog-Spanish Dictionary. ed. by Antoon Postma. Pulong: Sources for Phillippine Studies / Ateneo de Manila University. Original manuscripts in the Archives of the University of Santo Tomás, Manila and another in the Bibliothèque Nationale de France, Paris.Google Scholar
San Buenaventura, Pedro de
1613Vocabvlario de lengva tagala. El romance castellano pvesto primero. Villa de Pila: Thomas Pinpin, y Domingo Loag.Google Scholar
Sánchez, Alonso
1583Relación breve de la jornada quel P. Alonso Sanchez de la Compañia de Jesus hizo por horden y parecer del SR. D. Gonzalo Ronquillo de Peñalosa. Ms, cited in James & Morgan (2003: 9). available at: [URL]
Sánchez de la Baquera, Juan
1747Modo breve de aprender â ler, escrevir, pronunicar, y hablar el Idioma Othomi. Ms. Electronic version, L. Tom Perry Special Collections, Harold B. Lee Library, Brigham Young University. MSS 279 Series 8 Subseries 2 Subseries 18 box 52 folder 4.Google Scholar
Trigault, Nicolas
1956 [1626]Xiru ermu zi. Hangzhou. Fac-simile reprint Beijing: Wenzi gaige chuban she, 3 vols.Google Scholar
Varo, Francisco
1670Vocabulario da lingoa Mandarina ordenado por el R.R. P[adr]e Fr. Fr[ancis]co Varo da orden dos Pregadores. Biblioteca Apostólica Vaticana. Borg. Cin. 420. This version has a preface.Google Scholar
1677–1679Vocabvlario de lengva mandarina primero en lengva castellana. Ordenado y escogido por el P. Fr. Fran[cis]co Varo Religioso de la orden de Predicadores y Ministro Antiguo en este Reyno de la gran China. Año de 1677 se començo acabose en 19 de Mayo de 1679. Ms Paris. L’Institut de recherche France-Asie (IRFA); Asiatic Library / Missions Etrangères Paris (AMEP) vol. 1084. This version has a preface.Google Scholar
2006 [between 1677–1687] Vocabulario de la lengua Mandarina con el estilo y vocablos con que se habla sin elegancia. Compuesto por el Padre fray – ord. Pred. Ministro de China consumado en esta lengua escriuese guardando el orden del A.B. c.d. Ed. W. South Coblin: Francisco Varo’s Glossary of the Mandarin Language. Vol. I: An English and Chinese Annotation of the Vocabulario de la Lengua Mandarina. Vol. II: Pinyin and English Index of the Vocabulario de la Lengua Mandarina. (= Monumenta Serica Monograph Series, vols. LIII/1 and LIII/2.) Nettetal: Sankt Augustin. Edition based on two manuscript versions that do not have a preface: (1) and British Library (Sloan 3419) and (2) Staatsbibliothek zu Berlin (Libr. Sin. 29). Available at: [URL]
1684Facilis et perspicua [sic] methodus ad linguam mandarinam addiscendam, A reverendo padre F. Francisco Varo ordinis praedicatorum in China vicario provinciali tradita anno sal 1684. [FPM] MS Rome, Biblioteca Apostolica Vaticana, Fondo Borgia-lat. N. 423.Google Scholar
1703Arte de la lengua mandarina. Canton: s.i.Google Scholar
2000 [1703]Arte de la lengua mandarina compuesto por el M.Ro. Pe – de la sagrada Orden de N.P.S. Domingo, acrecentado, y reducido a mejor forma, por No H. fr. Pedro de la Piñuela P[redicad]or y Comisario Prov[incial] de la Mission Serafica de China. Añadiose un Confessionario muy vtil, y provechoso para alivio de los nuevos Ministros. Canton: [publisher unknown]. W. South Coblin & Joseph A. Levi, eds.: Francisco Varo’s Grammar of the Mandarin Language (1703). An English translation of ‘Arte de la lengua mandarina’. With an Introduction by Sandra Breitenbach. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. [= Studies in the History of the Language Sciences, vol. 93). [Facsimile of Ms 1682, Biblioteca Apostolica Vaticana R. G. Oriente III, 246 int. 7.] DOI logoGoogle Scholar
Zambrano Bonilla, José
1752Arte de lengua totonaca, conforme á el Arte de Antonio Nebrija, compuesto por D. Joseph Zambrano Bonilla. Cura Beneficiado, Vicario, y Juez Ecclesiastico de San Andres Hueitlalpan. Dedicado a el Illmo. Sr. Dr. D. Domingo Pantaleon Alvarez de Abreu, Dignissimo Arzobispo de esta Dioecesi. Lleva añadido una Doctrina de la Lengua de Naolingo, con algunas vozes de la Lengua de aquella Sierra, y de esta de acá, que por orden de su Illmo. se imprime, su Author el Liç. D. Francisco Dominguez, Cura Interino de Xalpam. Puebla de los Ángeles: Viuda de Miguel de Ortega.Google Scholar

B.Secondary sources

Abel-Rémusat, M[onsieur] [=Jean-Pierre]
1826 “Sur la nature monosyllabique attribuée communément à la langue chinoise”. Mélanges Aisatiques ou choix de morceaux de critique et de mémoires relatifs aux religions, aux sciences, aux coutumes, à l’histoire et à la géographie des Nations Orientales. Tome second, 47–61. Paris: Librairie orientale de Dondey-Dupré père et fils. Imp.-Lib. De la Société Asiatqiue, Édit. Prop. Du Journal Asiatique. (Published earlier in 1813–1814 in Latin in Fundgruben des Orients/ Mines de l’Orient. Tome second Viena, vol. III).Google Scholar
Abel-Rémusat, J[ean]-P[ierre]
1833Catalogue des livres imprimés et manuscrits, composant la Bibliothèque. Paris: J.-S. Merlin.Google Scholar
Allan, Keith
ed. 2013The Oxford Handbook of the History of Linguistics. Oxford: Oxford University Press. DOI logoGoogle Scholar
Anonymous
1696Catalogus insignium in omni facultate, linguisque, Arabica, Persica, Turcica, Chinensi &c. librorum M.SS. quos Doctissimus Clarissimus Vir D. Jacobus Golius, dum viveret… Lugduni Batavorum [Leiden]: Apud Joannem du Vivie.Google Scholar
Antonucci, Davor & Pieter Ackerman
eds. 2017Chinese Missionary Linguistics. (= Leuven Chinese Studies, vol. 34). Leuven: Ferdinand Verbiest Institute, KU Leuven.Google Scholar
Assunção, Carlos, Silvio Neto & Gonçalo Fernandes
2019 “The First Portuguese-Chinese Dictionary: Contributions to the discussion of the context of production and authorship”. Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft 29. 49–70.Google Scholar
Auroux, Sylvain, E. F. K. Koerner, Jans-Josef Niederehe & Kees Versteegh
eds. 2000History of the Language Sciences/ Geschichte der Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the Evolution of the Study of Language from the Beginnings to the Present. 3 vols. Berlin & New York: Walter de Gruyter.Google Scholar
Baños Baños, José Miguel & Heréndira Téllez Nieto
2015 “El modelo nebrisense del Arte de la lengua mexicana (1547) de fray Andrés de Olmos”. Historiographia Linguistica 42: 2/3. 233–260. DOI logoGoogle Scholar
Bawden, C. R.
1954 “An Eighteenth Century Chinese Source for the Portuguese Dialect of Macao”. Silver Jubilee Volume of the Zinbun-Kogaku-Kek-Kyusho, 12–33. Kyoto: Kyoto University Press.Google Scholar
Baxter, William Hubbard
1992A Handbook of Old Chinese Phonology. Berlin & New York: Mouton & de Gruyter. DOI logoGoogle Scholar
Béjoint, Henri
2016 “Dictionaries for General Users. History and development; current issues”. The Oxford Handbook of Lexicography ed. by Philip Durkin, 7–24. Oxford: Oxford University Press.Google Scholar
Bernard, Henri
1942 “Les origines chinoises de l’imprimerie aux Philippines”. Monumenta Serica 7:1/2. 312–314. DOI logoGoogle Scholar
1945 “Les adaptations chinoises d’ouvrages européens. Bibliographie chronologique depuis la venue des portugais à Canton jusqu’à la mission française de Pékin (1514–1688)”. Introduction, première partie: Les anciennes listes, 1–57. Monumenta Serica 10. 309–388. Deuxième partie, 309–388: “Essai de répertoire méthodique”. DOI logoGoogle Scholar
Bertuccioli, Giuliano
1998 “La grammatica sínica di Martino Martini S.J. Introduzione, trascrizione del testo manuscrito conservato nella Biblioteca di Glasgow, traduzione e note a cura di Giuliano Bertuccili”. Vol. 2: Opere minori ed. by Giuliano Betuccioli, 349–481. Trento: Università degli Studi di Trento.Google Scholar
Biermann, Benno Maria
1927Die Anfänge der neueren Dominikanermission in China. (= Missionswissenschaftliche Abhandlungen und Texte, 10). Münster: Aschendorffschen Verlagsbuchhandlung. Firstly published as Inauguraldissertation zur Erlangung des theologischen Doktorgrades an der westfälischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Münster. Vechta: Druck des Albertus-Verlages.Google Scholar
Bossong, Georg
2013 “Misioneros en China. Francisco Varo (1627–1687), autor de la primera gramática del mandarín, en su context lingüístico e histórico-cultural”. Boletín Hispánico Helvético. Historia, teoría(s), prácticas culturales (Dossier I: Españoles en Asia Oriental (siglos XVI-XVII) ed. by Victoria Béguelin-Argimón) 21.131–152.Google Scholar
Borao, José Eugenio
2000 “The Catholic Dominican Missionaries in Taiwan (1626–1642)”. Missionary Approaches and Linguistics in Mainland China and Taiwan. Leuven Chinese Studies 10. 101–132.Google Scholar
2005 “La colonia de japoneses en Manila en el marco de las relaciones de Filipinas y Japón en los siglos XVI y XVI”. Cuadernos CANELA 17. 25–53.Google Scholar
Bottéro, Françoise
1996Sémantisme et classification dans l’écriture chinoise. Les systèmes de classement des caractères par clés du Shuowen Jiezi au Kangxi Zidian. (= Mémoires de l’institut des hautes études chinoises, 37). Paris: Collège de France/ Institut des Hautes Études Chinoises.Google Scholar
Branner, David Prager
2000 “The Suí-Táng Tradition of Fănqiè Phonology”. History of the Language Sciences/ Geschichte der Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the Evolution of the Study of Language from the Beginnings to the Present ed. by Sylvain Auroux, E. F. K. Koerner, Hans-Josef Niederehe & Kees Versteegh, vol. I, 36–46. Berlin & New York: Walter de Gruyter.Google Scholar
Breitenbach, Sandra
2000 “Introduction. The biographical, historical, and grammatical context of Francisco Varo’s Arte de la lengua mandarina (Canton, 1703)”. In Francisco Varo (2000 [1703]), xix–liii. (Primary sources).Google Scholar
2004Leitfäden in der Missionarslinguistik. Frankfurt am Main: Peter Lang. [Europäische Hochschulschriften, Reihe XXVII: Asiatische und Afrikanische Studien, vol. 93.] [Originally PhD Thesis, University of Göttingen 1996.]
Brockey, Liam Matthew
2007Journey to the East: The Jesuit mission to China, 1579–1724. Cambridge, MA: The Belknap Press of Harvard University Press. DOI logoGoogle Scholar
Bueno García, Antonio & Elena Jiménez García
2019Catálogo bibliográfico de traductores, lexicógrafos y escritores en lengua extranjera. Dominicos españoles e iberoamericanos. Granada: Editorial Comares.Google Scholar
Bussotti, Michela & François Lachaud
eds. 2023Mastering Languages, Taming the World. The production and circulation of European dictionaries and lexicons of Asian languages (16th-19th centuries). (= Études Thématiques, 35). Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Bussotti, Michela
2023 “«Not Only Brollo»: Manuscripts of Bilingual Chinese Dictionaries and their Layout”. Mastering Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud. (= Études Thématiques, 35), 217–268. Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Campen, Jan van
2000De Haagse jurist Jean Theodore Royer (1737–1807) en zijn verzamelingen Chinese voorwerpen. Hilversum: Verloren.Google Scholar
Casacchia, Giorgio
2006 “Chinese Linguistic Tradition”. Encyclopedia of Language and Linguistics ed. by Keith Brown. Vol. 2, 358–362. London: Elsevier (second edition). DOI logoGoogle Scholar
Cervera Jiménez, José Antonio
2014 “Los intentos de los franciscanos para establecerse en China, siglos XIII-XVII”. Sémata (Ciências Sociais e Humanidades) 26. 425–446.Google Scholar
Chan, Albert
2015Chinese Books and Documents in the Jesuit Archives in Rome. A descriptive catalogue. Japonica-Sinica I-IV. London & New York: Routledge. (First edition 2002: New York: Armonk & London: M.E. Sharpe).Google Scholar
Chung, Karen Steffen
2013 “East Asian Linguistics”. The Oxford Handbook of the History of Linguistics ed. by Keith Allan, 209–226. Oxford: Oxford University Press. DOI logoGoogle Scholar
Cinato, Franck
2023 “The Oldest Latin Glossaries”. Medieval Glossaries from North-Western Europe. Tradition and Innovation ed. by Annina Seiler, Chiara Benati & Sara M. Pons-Sanz, 149–178. Turnhout: Brepols.Google Scholar
Coblin, W. South
1996 “Tone and Tone Sandhi in Early Qīng Guānhuà”. Yuen Ren Society Treasury of Chinese Dialect Data 2.43–57.Google Scholar
1997 “Notes on the Sound System of Late Ming Guanhua”. Monumenta Serica 45.261–307. DOI logoGoogle Scholar
1998 “Francisco Varo and the Sound System of Early Qīng Mandarin”. Journal of the American Oriental Society 118:2. 262–267. DOI logoGoogle Scholar
2000 “A Brief History of Mandarin”. Journal of the American Oriental Society 120:4. 537–552. DOI logoGoogle Scholar
2002 “A Palatal Nasal in Late Ming Guanhua”. Acta Orientalia 63. 207–220.Google Scholar
2006 “Introduction”. In Francisco Varo (2000 [1703]), 11–26. (Primary sources).Google Scholar
2009 “Reflections on the Shŏuwēn Fragments”. The Chinese Rime Tables. Linguistic philosophy and historical-comparative phonology ed. by David Prager Branner. (= Current Issues in Linguistic Theory, 271), 99–122. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.DOI logoGoogle Scholar
Collani, Claudia von
2001 “Dominicans”. Section 2.1.3. Handbook of Christianity in China. Vol. II, 635–1800 ed. by Nicolas Standaert. (= Handbook of Oriental Studies/ Handbuch der Orientalistik, section Four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 322–327. Leiden, Boston & Köln: Brill.Google Scholar
Considine, John
ed. 2019The Cambridge World History of Lexicography. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Cordier, Henri
1901L’imprimerie Sino-européenne en Chine. Bibliographie des ouvrages publiés en Chine par les Européens au XVIIe et au XVIIIe siècle. (= Publications de l’École des langues orientales vivantes. Ve serie, tome III. L’imprimerie Sino-Européenne en Chine). Paris: Imprimerie Nationale.Google Scholar
1906–1907 (juin). Bibliotheca Sinica. Dictionnaire bibliographique des ouvrages relatifs à l’empire chinois. Vol. III. Paris: Librairie Orientale & Américaine / E. Guilmoto, Éditeur.Google Scholar
1922Dictionnaire bibliographique des ouvrages relatifs à l’Empire chinois. (deuxième edition). Supplément et Index. Paris: Librairie orientaliste Paul Geuthner.Google Scholar
Costa Gomes, Cristina & Isabel Murta Pina
In preparation. Aprender chinês no século XVII. Dois manuscritos portugueses/ Learning Chinese in the 17th Century / Two Portuguese Manuscripts / 在17世纪学习汉语:/ 两份葡萄牙手稿. Tradução de latim para português Arnaldo do Espírito Santo Tradução para chinês Zhang Minfen
Creamer, Thomas B. I.
1991 “Bilingual Lexicography with Chinese”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta, vol. 3, 3107–3113. Berlin: De Gruyter MoutonGoogle Scholar
Cummins, J. S.
1978 “Two Missionary Methods in China: Mendicants and Jesuits”. Archivo Ibero-Americano 38. 33–108.Google Scholar
Dahlmann, Joseph
1891Die Sprachkunde und die Missionen: Ein Beitrag zur Charakteristik der ältern katholischen Missionsthätigkeit (1500–1800). Freiburg im Breisgau: Herder.Google Scholar
DeFrancis, John
1984The Chinese Language: Fact and fantasy. Honolulu: University of Hawaii Press. DOI logoGoogle Scholar
Dehergne, J[oseph]
1941 “L’île Formose au XVIIe siècle. Essais éphémères d’expansion europénne”. Monumenta Nipponica 4:1. 270–277. DOI logoGoogle Scholar
Diccionario de Americanismos
2010Asociación de Academias de la lengua Española. On-line available at: [URL]
DLE (Diccionario de la Lengua Española). Real Academia Española
1956 Madrid: Espasa Calpe.Google Scholar
Douglas, Robert Kennaway
1877Catalogue of Chinese Printed Books, Manuscripts and Drawings in the Library of the British Museum. London: Longmans.Google Scholar
Dudink, Ad
2001 “Secondary Sources and Reference Works”. Section 1.3. in Handbook of Christianity in China. Vol. II, 635–1800 ed. by Nicolas Standaert. (= Handbook of Oriental Stuides/ Handbuch der Orientalistik, section Four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 238–285. Leiden, Boston & Köln: Brill.Google Scholar
2002 “The Japonica-sinica Collections I-IV in the Roman Archives of Jesus. An overview”. Monumenta Serica 50. 481–536.Google Scholar
Durkin, Philip
2016 “Introduction”. The Oxford Handbook of Lexicography ed. by Philip Durkin, 1–4. Oxford: Oxford University Press.Google Scholar
Dürr, Michael & Frauke Sachse
eds. 2017Diccionario k’iche’ de Berlín. El Vocabulario en lengua 4iche otlatecas: edición crítica. Berlin: Gebr. Mann Verlag.Google Scholar
Duyvendak, J. J. L.
1936 “Early Chinese Studies in Holland”. T’oung Pao 32. 293–344. DOI logoGoogle Scholar
Fernández Rodríguez, Rebeca
2007 “El Calepino Ilocano (c.1797) del P. Vivar: Innovaciones lexicográficas y política traductora”. Missionary Linguistics IV/ Lingüística misionera IV. Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark (= Studies in the History of the Language Sciences, 114), 249–272. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.Google Scholar
2014 “Lexicography in the Philippines (1600–1800)”. Historiographia Lingüística 41:1. 1–32. DOI logoGoogle Scholar
Ferrando, Juan
(ed. by Joaquín Fonseca) 1870Historia de los PP. Dominicos en las Islas Filipinas y en sus misiones del Japón, China, Tung-Kin y Formosa, que comprende los sucesos principales de la Historia General de este Archipiélago desde el descubrimiento y conquista de estas islas por las flotas españolas hasta el año de 1840. Tomo II. Madrid: Imprenta y Estereotipa de M. Rivadeneyra.Google Scholar
Figueroa Saavedra, Miguel
2022 “Criterios, arrepentimientos y modificaciones en la planificación lexicográfica de los vocabularios bilingües de fray Alonso de Molina”. Temas de historiografía lingüística ed. by Ascensión Hernández Triviño & Bárbara Cifuentes, 223–260. (= Estudios sobre lenguas americanas, 11). México, D.F.: Universidad Nacional Autónoma de México.Google Scholar
Fonseca, Joaquín
see Juan Ferrando).
Fonseca, Maria do Céu
2006Historiografia lingüística portuguesa e missionária. Proposições e Posposições no Século XVII. Lisboa: Edições Colibri. [Centro de Estudos em Letras/ Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro. Colecção Estudos e Ensaios, vol. 1.]Google Scholar
Fontenelle, Thierry
2016 “Bilingual Dictionaries: History and Development; Current Issues”. The Oxford Handbook of Lexicography ed. by Philip Durkin, 44–61. Oxford: Oxford University Press.Google Scholar
Fu, Paul & Mien Yang
2001 “The Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo Ricci: An historical and linguistic introduction”. The Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo Ricci ed. by John W. Witek, 169–216. Lisbon: Instituto Português do Oriente.Google Scholar
Galeote, Manuel
2001 “Estudio preliminar”. Fray Alonso de Molina. Aquí comiença vn vocabulario en la lengua castellana y mexicana ed. by Manuel Galeote. (= Acta Malacitana, Anejo XXXVII de la Revista de la sección de Filología de la Facultad de Filosofía y Letras), xi–lxiii. Málaga: Universidad de Málaga.Google Scholar
García-Medall, Joaquín
2004 “Introducción”. Vocabulario de la lengua bisaya, hiligueina y haraya de la isla de Panay y Sugbú y para las demás islas ed. by Joaquín García-Medall, 9–47. Tordesillas, Valladolid: Universidad de Valladolid.Google Scholar
2009Vocabularios hispano-asiáticos. Traducción y contacto intercultural. (= Monográficos de la Revista Hermeneus, 11). Soria: Vértere.Google Scholar
Geng, Zhi
2018 “The Concepts and Methods of Western Chinese learning in the Early Period: A study based on Spanish missionary Francisco Varo’s Arte de la lengua mandarina”. Círculo de Lingüística Aplicada a la Comunicación 74. 54–58. Available at: [URL]
Gianninoto, Mariarosaria
2023 “Entries and Glossaries on Empty Words in Western Sources During the Qing Period”. Mastering Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études Thématiques, 35), 291–316. Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Gillespie, Raymond
ed. 2003Scholar Bishop. The Recollections and Diary of Narcissus Marsh, 1638–1696. (Series Irish Narratives). Cork: Cork University Press.Google Scholar
Golvers, Noël
2003Ferdinand Verbiest, S.J. (1623–1688) and the Chinese Heaven. The composition of the astronomical corpus, its diffusion and reception in the European Republic of Letters. (= Leuven Chinese Studies, 12). Leuven: Leuven University Press/ Ferdinand Verbiest Foundation, K.U. Leuven.Google Scholar
Gómez Gómez, Juan María
ed. 2013El Arte Regia. Nebrija reformado por Juan Luis de la Cerda. Morfología y syntaxis. Introducción, edición crítica, traducción y notas de Juan María Gómez Gómez. (= Grammatica Hvmanistica, 6). Cáceres: Universidad de Extremadura.Google Scholar
González, José María
1964Historia de las Misiones Dominicanas de China. Vol. I. 1632–1700. Madrid: Juan Bravo.Google Scholar
1964Historia de las Misiones Dominicanas de China. Vol. II. 1700–1800. Madrid: Juan Bravo.Google Scholar
1966Historia de las Misiones Dominicanas de China. Bibliografías. 1632–1700. Vol. V. Madrid: Juan Bravo.Google Scholar
González Linaje, María Teresa
2023 “Chinese Culture in the Shadows: Spanish contributions through manuscript dictionaries of Chinese, 17th and 18th centuries”. Mastering Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études Thématiques, 35), 175–207. Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Grondeux, Anne & Franck Cinato
eds. 2016The Liber Glossarum. A digital edition. Paris. On-line available at: [URL]
Grondeux, Anne
2023 “Comment définir un «dictionnaire latin»? Du Liber glossarum (VIIe S.) à l’Elementarium de Papias (XIe S.)Histoire Épistémologie Langage 45:2. 1–20. DOI logoGoogle Scholar
Hamann, Byron Elsworth
2015The Translations of Nebrija. Language, culture, and circulation in the early modern world. Amherst & Boston: University of Massachusetts Press.Google Scholar
Hanks, Patrick
2013 “Lexicography from Earliest Times to the Present”. The Oxford Handbook of the History of Linguistics ed. by Keith Allan. Oxford: Oxford University Press. DOI logoGoogle Scholar
Hausmann, Frans Joseph, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta
eds. 1989–1991Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie. 3 Vols. Berlin: De Gruyter Mouton.Google Scholar
Hernández, Esther
2018Lexicografía hispano-amerindia 1550–1800. Catálogo descriptivo de los vocabularios del español y las lenguas indígenas americanas. (= Lingüística misionera, 9). Frankfurt am Main: Vervuert/ Madrid: Iberoamericana. DOI logoGoogle Scholar
Herrenschmidt, Clarisse
2000 “Consonant Alphabets, the Greek Alphabet and Old Persian Cuneiform”. Ancestor of the West. Writing, Reasoning, and Religion in Mesopotamia, Elam, and Greece ed. by Jean Bottéro, Clarisse Herrenschmidt & Jean-Pierre Vernant, 90–107. Chicago & London: The University of Chicago Press.Google Scholar
Heuberger, Reinhard
2016 “Learners’ Dictionaries. History and Development; Current Issues”. The Oxford Handbook of Lexicography ed. by Philip Durkin, 25–43. Oxford: Oxford University Press.Google Scholar
Ishizaki, Hiroshi
2009 “Transcription of Francisco Diaz “Vocabulario de letra china con la explication castellana”. 日本東洋文化論集 (Bulletin of the Faculty of Law and Letters, University of the Ryukyus) 15. 297–333. On-line: [URL]
James, Gregory
2004 “Culture and the Dictionary: Evidence from the first European lexicographical work in China”. Historical Dictionaries and Historical Dictionary Research ed. by Julie Coleman & Anne McDermott, 119–136. Tübingen: Max Niemeyer Verlag. DOI logoGoogle Scholar
James, Gregory & David Morgan
eds. 2003Through Spanish Eyes. Five accounts of a missionary experience in sixteenth-century China. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology / Language Centre.Google Scholar
Jong, P[ieter] de
1862Catalogus codicum orientalium. Bibliothecae academiae regiae scientiarium. Lugduni Batavorum [Leiden]: E.J. Brill Academiae Typographus.Google Scholar
José, Regalado Trota
2018 “Building Bridges Between Cultures: Those Hokkien vocabulary and the Dictionario Hispanico-Sinicum”. pág. xvii. In Anonymous (primary sources) 2018.Google Scholar
2020 “The Dictionario Hispano-Sinicum and other 17th and 18th cemtury Chinese language materials in the University of Santo Tomás, Manila”. Presented at the workshop Mastering Mandarin and Mǐn-Chinese in Manila and Macao: Revitalizing Older Linguistic Documentation. December 18, 2020. Université Paris-Cité, Laboratoire HTL.
2022 “Baybay, baybayin, Binondo and the Parian: Documents on the Evolution of the Mestizo Sangley”. Philippiniana Sacra 57:172. 91–134. DOI logoGoogle Scholar
Kaijian, Rang
2016Setting off from Macau: essays on Jesuit history during the Ming and Qing dynasties. Leiden & Boston: Brill.Google Scholar
Kalverkämper, Hartwig
1990 “Auf die Varietäten der Sprache bezogene Wörterbücher”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1512–1523. Berlin: De Gruyter Mouton.Google Scholar
Karttunen, Francis
1991 “Nahuatl Lexicography”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 3, 2657–2661. Berlin: De Gruyter Mouton.Google Scholar
1992An Analytical Dictionary of Nahuatl. Norman: University of Oklahoma Press. (First edition, University of Texas Press 1983).Google Scholar
Kennedy, George A.
1951 “The Monosyllabic Myth”. Journal of the American Oriental Society 71:3. 161–166. DOI logoGoogle Scholar
Klaproth, Julius
1822 “Vocabulario de letra china”, and “Diccionario de lengva mandarina”. Verzeichniss der chinesischen und mandschuischen Bücher und Handschriften der köninglichen Bibliothek zu Berlin, Zweite Abtheilung. Lexicographische und Grammaticalische Werke, 129–136. Paris: In der Königlichen Druckerei.Google Scholar
Klöter, Henning
2009 “The Earliest Hokkien Dictionaries”. Missionary Linguistics IV/ Lingüística misionera IV. Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark (= Studies in the History of the Language Sciences, 114), 303–330. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.Google Scholar
2011The Language of the Sangleys: A Chinese vernacular in missionary sources of the seventeenth century. (= Sinica Leidensia, 98). Leiden & Boston: Brill. DOI logoGoogle Scholar
2017 “China Mission and Linguistics: Early contributions by Catholic missionaries”. Chinese Missionary Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (Leuven Chinese Studies, 34), 73–92. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.Google Scholar
2018 “The Dictionario Hispanico Sinicum: Some remarks on its historical contexts and lexicographical peculiarities”. In: Anonymous. [first half of the 17th century]. Dictionario Hispanico Sinicum. ed. by Fabio Yuchung Lee, et al., xxi–xxiv. Taiwan: National Tsing Hua University Press.Google Scholar
2019 “China from c.1700”. The Cambridge World History of Lexicography ed. by John Considine, 317–339. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
Klöter, Henning & Hans-Jörg Döhla
2023 “Early Spanish-Chinese Encounters in the Philippines and the Birth of Spanish-Chinese Lexicography”. Mastering Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études Thématiques, 35), 149–173. Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Klöter, Henning & Otto Zwartjes
2008 “Chinese in the Grammars of Tagalog and Japanese of the Franciscan Melchor Oyanguren de Santa Inés (1688–1747)”. Histoire, Epistémologie, Langage 30:2.177–197. DOI logoGoogle Scholar
Kraft, Eva S.
1976 “Frühe chinesische Studien in Berlin”. Medizinhistorisches Journal 11:1/2. 92–128.Google Scholar
Kühn, Peter
1990 “Das Grundwortschatzwörterbuch”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1355–1364. Berlin: De Gruyter Mouton.Google Scholar
Kuiper, Koos
2005Catalogue of Chinese and Sino-Western Manuscripts in the Central Library of Leiden University. With contributions from Jan Just Witkam and Yuan Bingling. (= Bibliotheca Universitatis Leidensis, Codices Manuscripti, 33.). Leiden: Legatum Warnerianum in Leiden University Library.Google Scholar
La Croze, Mathurin Veyssière
1710 “De Libris Sinensibus Bibliothecæ Regiæ Berolinensis: ubi præcipue de insigni Lexico Sinico-Hispanico R.P. Francisci Diaz, Ordinis Fratrum Prædicatorum”. Miscellanea Berolinensia ad incrementum scientiarum, ex scriptis Societati regiæ scientiarum exhibitis edita, cvm figvris aeneis et indice materiarum. Chapter VII, 84–88. Berolini, Hohan. Christ. Papenii Bibliopolæ Regii & Societatis Privilegiati.Google Scholar
Langlès, Louis-Mathieu
1825Catalogue des livres imprimés et manuscrits, composant la Bibliothèque de Feu M. Louis Langlès. Paris: J.-S. Merlin.Google Scholar
León Pinelo, Antonio de
. (augmented edition by Marqués de Torre-Nueva) 1737Bibliotheca oriental, y occidental, náutica, y geográfica. …. Vol. I: … en que se contienen los escritores de las Indias Orientales, y Occidentales, y Reinos convecinos China, Tartaria, Japon, Persia, Armenia, Etiopia, y otras partes. Madrid: Francisco Martínez Abad. (First edition: Madrid: Iuan Gonzalez 1629).Google Scholar
Leung, Cécile
2002Étienne Fourmont (1683–1745). Oriental and Chinese Languages in Eighteenth-century France. (= Leuven Chinese Studies, 13). Leuven: Leuven University Press/ Ferdinand Verbiest Foundation K.U. Leuven.Google Scholar
Levi, Joseph Abraham
1998O Dicionario Português-chinês de Padre Matteo Ricci, S.J. (1552–1610). New Orleans: University Press of the South.Google Scholar
Lewis, Charlton T. & Charles Short
1955A Latin Dictionary. Oxford: At the Clarendon Press. (First edition 1879).Google Scholar
Liddell, Henry George & Robert Scott
1953A Greek-English Lexicon. Oxford: At the Clarendon press. (first edition 1843).Google Scholar
Loon, van der P[iet]
1966 “The Manila incunabula and early Hokkien studies (part 1)”. Asia Major 12: 1–43.Google Scholar
1967 “The Manila incunabula and early Hokkien studies (part 1)”. Asia Major 13: 95–186.Google Scholar
Lundbæk, Knud
1986T.S. Bayer (1694–1738). Pioneer Sinologist. Scandinavian Institute of Asian Studies, Monograph series, vol. 54. London & Malmö: Curzon Press.Google Scholar
1988The Traditional History of the Chinese Script from a Seventeenth Century Jesuit Manuscript. Aarhus: Aarhus University Press.Google Scholar
Luo, Xiaoliang
2023 “Canonicité et historicité: la phonologie chinoise face aux courants «occidentaux». Lalies 41 (livre numérique).Google Scholar
Maas, Otto
1917Cartas de China. Documentos inéditos sobre misiones franciscanas del siglo XVII. Sevilla: J. Santigosa.Google Scholar
Marinescu, Jocelyn M. N.
2008Defending Christianity in China: The Jesuit defense of Christianity in the Lettres édifiantes et curieuses & Ruijianlu in Relation to the Yongzheng Proscription of 1724. Unpublished PhD Thesis, Manhattan, Kansas: Kansas State University.
Martínez-Vigil, Ramón
1884La orden de predicadores. Sus glorias en santidad, apostolado, ciencias, artes y gobierno de los pueblos, seguida del ensayo de una biblioteca de Domínicos españoles. Madrid, Manila & París: Librería de D. Gregorio del Amo.Google Scholar
Masini, Federico
1996 “Some Preliminary Remarks on the Study of Chinese Lexicographical Material Prepared by the Jesuit Missionaries in China in the Seventeenth Century”. Western Humanistic Culture presented to China by Jesuit Missionaries (XVII–XVIII centuries). Proceedings of the Conference held in Rome, October 25–27, 1993 ed. by Federico Masini (= Bibliotheca Instituti Historici S.I. 49), 235–245. Roma: Institutum Historicum S.I.Google Scholar
2000 “Materiali lessicografici sulla lingua cinese redatti dagli occidental fra ‘500 e ‘600: I dialetto del Fujian”. Cina 28.53–79.Google Scholar
2005 “Chinese Dictionaries prepared by Western Missionaries in the Seventeenth and Eighteenth centuries”. Encounters and Dialogues, Changing perspectives on Chinese-Western exchanges from the Sixteenth to Eighteenth centuries ed. by Xiaxin Wu, 179–193. Sankt Augustin: Monumenta Serica Institute/ The Ricci Institute of Chinese-Western Cultural History at the University of San Francisco.Google Scholar
2017 “Chinese Missionary Linguistics. A new field of research”. Chinese Missionary Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (= Leuven Chinese Studies, 34), 15–31. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.Google Scholar
Medina, Miguel Ángel
s.a. “Juan Bautista Morales”. Diccionario Biográfico electrónico (DB~e). Real Academia de la Historia, On-line: [URL] (accessed: 13-07-2023).
Menegon, Eugenio
1997 “Jesuits, Franciscans and Dominicans in Fujian: The anti-Christian incidents of 1637–1638”. “Scholar from the West”. Giulio Aleni S.J.)1582–1649) and the Dialogue between Christianity and China ed. by Tiziana Lipiello & Roman Malek. (= Monumenta Serica Monograph Series, 42), 219–260. Nettetal: Steyler Verlag.Google Scholar
2013 “Francisco Varo 萬濟國 (1627–1687)”. Ricci Roundtable on the History of Christianity in China. Biographies. On-line: [URL]
Monzón, Cristina
2005 “Tarascan Orthography in the 16th Century. The Franciscan school of inspiration and their analysis”. Missionary Linguistics II/ Lingüística misionera II. Orthography and Phonology ed. by Otto Zwartjes & Cristina Altman. (= Studies in the History of the Language Sciences, 109), 65–88. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
2009 “The Tarascan Lexicographical Tradition in the Sixteenth Century”. Missionary Linguistics II/ Lingüística misionera IV. Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark. (= Studies in the History of the Language Sciences, 114), 165–195. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
Moran, Joseph
1972A Commentary on the Arte breve da lingoa de Iapoa of João Rodriguez S.J. with Particular Reference to Pronunciation. Unpublished PhD Thesis. Oxford: Bodleian Library.Google Scholar
Mungello, David E.
1985Curious Land: Jesuit accomodation and the origins of sinology. (= Studia Leibnitiana Supplementa, 25). Stuttgart: Franz Steiner Verlag Wiesbaden GMBH. DOI logoGoogle Scholar
Norman, Jerry
1988Chinese. Cambridge: Cambridge University Press.Google Scholar
Odstrčilík, Jan
2020 “Between Languages, Genres and Cultures. Diego Collado’s Linguistic Works”. Medieval Worlds 11.117–151. DOI logoGoogle Scholar
Osterkamp, Sven
, on-line 2012, printed in 2014 “Notes on the Manuscript Precursors of Collado’s Ars grammaticæ Iaponicae lingvæ in the British Library (Sloane Ms. 3459) and Especially Biblioteca Apostolica Vaticana (Borg. Lat. 771)”. Bochumer Jahrbuch zur Ostasienforschung 36. 199–212.Google Scholar
Pang, Tatiana A.
1999 “The Manchu script reform of 1632: New data and new questions”. Writing in the Altaic World ed. by Juha Janhunen & Volker Rybatzki, 201–206 (= Studia Orientalia, 87). Helsinki: The Finnish Oriental Society.Google Scholar
Paternicò, Luisa Maria
2009 “Martino Martini, dalla Grammatica sínica allá Grammatica linguae sinensis”. Cina. La centralità ritrovata. (= Atti del XII Convegno dell’Associazione Italiana Studi Cinesi (AISC), Cagliari, 17–18 settembre 2009). ed. by Francesca Congiu, Barbara Onnis & Cristina Pinna, 339–354. Cagliari: Università degli Studi di Cagliari/ Facoltà di Scienze Politiche.Google Scholar
2011Martino Martini’s Grammar of the Chinese Language: The Grammatica linguae sinensis. Tesi di Dottorato, Roma: Sapienza Università di Roma.Google Scholar
Payá, Santiago
1891Reseña biográfica de los religiosos de la Provincia del Santísimo Rosario de Filipinas desde su fundación hasta nuestros días. Parte primera: Comprende desde 1587 á 1650. Manila: Establecimiento tipográfico del Real Colegio de Santo Tomás.Google Scholar
Pelliot, Paul
1995Inventaire sommaire des manuscrits et imprimés chinois de la Bibliothèque Vaticane. (= Italian School of East Asian Studies, Reference series, 1). Kyoto: Istituto Italiano di Cultura Scuola di Studi sull’Asia Orientale. [Posthumous work, revised and edited by Takata Tokio.Google Scholar
Peyraube, Alain & Hilary M. Chappell
2023 “Early Linguistic Traditions in China, with an Appendix on Western Grammars of Sinitic Languages”. The Cambridge History of Linguistics ed. by Linda R. Waugh, Monique Monville-Burston & John E. Joseph, 54–67. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
Pfister, Louis
1932–1934Notices biographiques et bibliographiques sur les Jésuites de l’ancienne mission de Chine, 1552–1773. 2 vols. Shanghai: Imprimerie de la Mission Catholique.Google Scholar
Phạm, Thị Kiều Ly
2018La grammatisation du vietnamien (1615–1919) : Histoire des grammaires et de l’écriture romanisée du vietnamien. PhD Thesis. Université Sorbonne Paris Cité – Université Paris III – Sorbonne Nouvelle.
2022Histoire de l’écriture romanisée du vietnamien (1615–1919). Paris: Indes savants.Google Scholar
Po-Chia Hsia, Ronnie
2011 “Language Acquisition and Missionary Strategies in China, 1580–1760”. Missions d’évangelisation et circulation des savoirs XVIe–XVIIIe siècle ed. by Charlotte de Castelnau-l’Estoile, Marie-Lucie Copete, Aliocha Maldavsky & Ines G. Županov. (= Collection de la casa de Velázquez, 20), 211–229. Madrid: Casa de Velázquez. DOI logoGoogle Scholar
Quétif, Jacobus & Jacobus Echard
1721Scriptores ordinis prædicatorum recensiti, notisque historicis et criticis illustrati… Tomus secundus (Vol. 2). Lutetiæ Parisiorum: apud J.B. Christophorum Ballard & Nicolaum Simart.Google Scholar
Raini, Emanuele
2010Sistemi di romanizzazione del cinese mandarino nei secoli XVI–XVIII. Unpublished Ph. D. Thesis, Studi Asiatici, XXII ciclo, Facoltà di Studi Orientali, Sapienza – Università di Roma.
2017 “A Preliminary Analysis of the Romanization in the Vocabulario da letra China”. Chinese Missionary Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (= Leuven Chinese Studies, 34), 109–136. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.Google Scholar
Ridruejo, Emilio
2003 “Las primeras gramáticas del náhuatl y el proceso de gramatización de las lenguas filipinas”. I Simposio Antonio Tovar sobre lenguas amerindias ed. by Emilio Ridruejo & Mara Fuertes, 117–140. Tordesillas: Insituto Interuniversitario de Estudios de Iberoamérica y Portugal.Google Scholar
2022 “Nebrija en la lingüística misionera: gramaticografía”. Antonio de Lebrixa Grammatico en su medio milenio ed. by José J. Gómez Asencio & Carmen Quijada van den Berghe (= Aquilafuente, 325), 429–470. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.Google Scholar
Rodríguez de la Torre, Fernando
s.a. “Antonio Díaz”. Diccionario Biográfico electrónico (DB~e). Real Academia de la Historia, On-line: [URL] (accessed: 13-07-2023).
Rosso, Antonio Sisto
1948 “Pedro de la Piñuela, O.F.M. Mexican Missionary to China and Author”. Franciscan Studies 8:3. 250–274.Google Scholar
Saint Vincent, Charles de
1702 “La vie de l’illustre Seigneur & Mandarin Joahim-Ko, du Tiers-Ordre de nôtre Père Saint Dominique, & Martyr dans la Chine”. In: L’année dominicaine, ou les vies des saints, des bienheureux, des martyrs, et des autres personnes illustres, ou recommendables par leur pieté de l’un & de l’autre Sexe de l’Ordre des FF. Precheurs, 480–490. Amiens: Guislain le Bel, Imprimeur du Roy & du College.Google Scholar
Santa Cruz, Baltasar de
1693Tomo segvndo de la historia de la Provincia del Santo Rosario de Filipinas, Iapon, y China del Sagrado Orden de Predicadores. Zaragoça: Pasqval Bveno.Google Scholar
Schreyer, Rüdiger
1999 “Gabriel Sagard’s Dictionary of the Huron Tongue (1632)”. Languages Different in All Their Sounds …. Descriptive Approaches to Indigenous Languages of the Americas 1500–1850 ed. by Elke Nowak, 101–115. Münster: Nodus Publikationen.Google Scholar
Smith-Stark, Thomas C.
2005 “Phonological Description in New Spain”. Missionary Linguistics II / Lingüística misionera II. Orthography and Phonology. Selected Papers from the Second International Conference on Missionary Linguistics, São Paulo, 10–13 March 2004 ed. by Otto Zwartjes & Cristina Altman. (= Studies in the History of the Language Sciences, 109), 3–64. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
2009 “Lexicography in New Spain (1492–1611)”. Missionary Linguistics IV/ Lingüística misionera IV. Lexicography. Selected papers from the Fifth International Conference on Missionary Linguistics, Méruda Yucatán, 14–17 March 2007. ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark. (= Studies in the History of the Language Sciences, 114), 3–82. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
Streit, Robert
1928Bibliotheca Missionum. Vol. 4: Asiatische Missionsliteratur 1245–1599. Aachen: Aachener Missionsdruckerei A.-G. [olim Xaverius Verlagsbuchhandlung A.-G.].Google Scholar
1929Bibliotheca Missionum. Vol. 5: Asiatische Missionsliteratur 1600–1699. Aachen: Franziskus Xaverius Missionsverein.Google Scholar
Streit, Robert & Johannes Dindinger
1931Bibliotheca Missionum. Vol. 6: Missionsliteratur Indiens, der Philippinen, Japans und Indochinas 1700–1799. Aachen: Franziskus Xaverius Missionsverein.Google Scholar
Sueiro Justel, Joaquín & María Dolores Riveiro Lema
eds. 2014Andrés López. Arte de la Lengua de Pangasinán (1690). (= Lingüística Misionera, 4). Madrid/ Frankfurt: Iberoamericana & Vervuert.Google Scholar
Téllez-Nieto, Heréndira
2010Vocabulario trilingüe en español-latín-náhuatl atribuido a fray Bernardino de Sahagún. México, D.F.: Instituto Nacional de Antropología e Historia.Google Scholar
Theobald, Ulrich
2000 “Hongwu zhengyun 洪武正韻”. ChinaKnowledge.de – An Encypledia on Chinese History and Literature. Available at: [URL]
2010 “Zhèngzi tōng 正字通 [‘Comprehensive dictionary’]. Notice, available at: [URL]
Thévenot, Melchisédec
1696Relations de divers voyages curieux. 2 vols. Paris: Thomas Moette (First edition 1663–1672).Google Scholar
Thomas, Margaret
2020 “The Monolingual Approach in American Linguistic Fieldwork”. Historiographia Linguistica 47:2/3. 266–302. DOI logoGoogle Scholar
Vande Walle, Willy
2001 “Linguistics”. Section 4.3.5. in Handbook of Christianity in China. Vol. II, 635–1800 ed. by Nicolas Standaert. (= Handbook of Oriental Stuides/ Handbuch der Orientalistik, section four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 861–878. Leiden, Boston & Köln: Brill.Google Scholar
Vande Walle, Willy F.
2017 “The Legacy of 17th and 18th Century Descriptions of the Chinese Language”. Chinese Missionary Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackermans. (= Leuven Chinese Studies, vol. 34), 33–71. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute, KU Leuven.Google Scholar
Van den Wyngaert, Anastasius
ed. 1933Sinica Franciscana. Vol. II. Relationes et epistolas fratrum minorum saeculi XVI et XVII. Ad Claras Aquas (= Quaracchi, Firenze): Apud Collegium S. Bonaventurae.Google Scholar
Vedal, Nathan
2019 “China, c. 600– c. 1700”. The Cambridge World History of Lexicography ed. by John Considine, 109–129. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
Verdelho, Telmo
2008 “Encontro do português com as línguas não europeias. Textos interlinguísticos”. In: Encontro do português com as línguas não europeias. Exposição de textos interlinguísticos, 1–60. Lisboa: Biblioteca Nacional de Portugal.Google Scholar
Viñaza, El Conde de la [=Cipriano Muñoz y Manzano
] 1892Escritos de los portugueses y castellanos referentes á las lenguas de China y el Japón. [Memoria presentada en la Xa sesión del Congreso Internacional de Orientalistas). Lisboa: M. Gomes/ Madrid: M. Murillo & Londres: B. Quaritch. Zaragoza: Imprenta de La Derecha.Google Scholar
Walravens, Hartmut
1987China illustrata. Das europäische Chinaverständnis im Spiegel des 16. bis 18. Jahrhunderts. Weinheim: Acta Humaniora. (Katalog & Ausstellung im Zeughaus der Herzog August Bibliotek vom 21. März bis 23. August 1987).Google Scholar
Waugh, Linda R., Monique Monville-Burston & John E. Joseph
eds. 2023The Cambridge History of Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
Wei, Chen
2023“All the aids which a beginner needs”. James Summers’ (1828–1891) research on Chinese grammar. PhD Thesis. University of Leiden.
Wei, Chiao
2000 “Das Studium der Sprachen des Fernen Ostens: Chinesisch”. History of the Language Sciences/ Geschichte der Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the Evolution of the Study of Language from the Beginnings to the Present ed. by Sylvain Auroux, E. F. K. Koerner, Jans-Josef Niederehe & Kees Versteegh. Vol. 1, 991–998. Berlin & New York: Walter de Gruyter.Google Scholar
Weingartner, Frederic
1975 “El primer diccionario europeo-chino”. Boletín de la Asociación Española de Orientalistas 11. 223–227.Google Scholar
Weston, David
2022The Bayer Collection A preliminary catalogue of the manuscripts and books of Professor Theophilus Siegfried Bayer, acquired and augmented by the Reverend Dr Heinrich Walther Gerdes, now preserved in the Hunterian Library of the University of Glasgow David W. University of Glasgow. Available at: [URL]
Wiedenhof, Jeroen
2015A Grammar of Mandarin. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
Willmet, Joannes
1837 “Catalogus codicum manuscriptorum in primis orientalium”. In: Bibliotheca Willmetiana. Catalogus bibliothecae instructissimae, quam in suos usus comparavit vir Joannes Willmet. … cujus publica auctio fiet Amstelodami, die 22 Maji et sqq. MDCCCXXXVII…. Amstelodami [Amsterdam]: J. Müller, J. Radink et D. Groebe.Google Scholar
Witek, John W.
2001 “Introduction”. The Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo Ricci ed. by John W. Witek, 151–167. Lisbon: Instituto Português do Oriente.Google Scholar
Witkam, J[an]. J[ust]
1980Jacob Golius (1596–1667) en zijn handschriften. L (Oosters Genootschap in Nederland, vol. 10). Leiden: Brill. Available at: [URL]. DOI logo
Witkam, Jan Just
2007Inventory of the Oriental Manuscripts of the Library of the University of Leiden. Vol. 2: Manuscripts in Leiden University Library in the period between 1665 and 1871. (= Inventories of Collections of Oriental Manuscripts). Leiden: Ter Lugt Press.Google Scholar
Wu, Huiyi
2017Traduire la Chine au XVIII siècle. Les Jésuites traducteurs de textes chinois et le renouvellement des connaisances européene des connaissances européenes sur la Chine (1687–ca. 1740). Paris: Honoré Champion.Google Scholar
Yang, Huiling
2023 “Chinese Lexical Traditions in Basilio Brollo’s Dictionarium Sinico-Latinum”. Mastering Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud. (= Études Thématiques, 35), 269–290. Paris: École française d’Extrême Orient.Google Scholar
Yao, Xiaoping & Ma, Youqing
2003Translation into Mandarin Chinese of Varo’s grammar. Huáyǔ guānhuà yǔfǎ 华语官话语法 [Arte de la Lengua Mandarina] (Yáo Xiǎopíng 姚小平 & Mǎ Yòuqīng 马又清 trans.). Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press.Google Scholar
Yao, Xiaoping
2007 “Zǎoqī de hànwài zìdiǎn——Fàndìgāng guǎncáng xīshì yǔwén shǒugǎo shísì zhǒng lüèshù” 早期的汉外字典——梵蒂冈馆藏西式语文手稿十四种略述. (Early Chinese-Western dictionaries – A brief overview on fourteen linguistic manuscript preserved in the Vatican archives), in Dāngdài yǔyánxué 2. 97–116.Google Scholar
2011a “漢語的單音節性—西方早期漢語認知史上的一個命題. The Sixth Fu Jen University International Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages” Symposium Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed. by Zbigniew Wesołowski, 489–512. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.Google Scholar
2011b “Monosyllabity of Chinese: A thesis of the Western Knowledge of Chinese in Early Modern Europe”. The Sixth Fu Jen University International Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages” Symposium Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed. by Zbigniew Wesołowski, 513–544. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.Google Scholar
Yong, Hemming & Jing Peng
2008Chinese Lexicography: A history from 1046 BC to 1911 AD. Oxford: Oxford University Press. DOI logoGoogle Scholar
Zgusta, Ladislav & Demetrius J. Georgacas
1990 “Lexicography of Ancient Greek”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1694–1704. Berlin: De Gruyter Mouton.Google Scholar
Zwartjes, Otto
2007 “Los «romances » en las gramáticas andinas de la tradición misionera española”. La Romania en interacción: entre historia, contacto y política. Ensayos en homenaje a Klaus Zimmermann ed. by Martina Schrader-Kniffki & Laura Morgenthaler García, 817–836. Frankfurt am Main: Vervuert/ Madrid: Iberoamericana. DOI logoGoogle Scholar
2010Melchor Oyanguren de Santa Inés. Arte de la lengua japona (1738), Tagalysmo elucidado (1742) y “Arte sínico, o mandarín (1742). Estudio a cargo de Otto Zwartjes. 3 vols. Madrid: Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo.Google Scholar
2011aPortuguese Missionary Grammars in Asia, Africa and Brazil, 1550–1800. (= Studies in the History of the Language Sciences, 117). Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar
2011b “Jacob Golius (1596–1667) and Martino Martini (1614–1661): The Vocabularium Hispanico-Sinense (Bodleian Library, MS Marsh 696) and the study of Chinese in the Netherlands”. The Sixth Fu Jen University International Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages” Symposium Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed. by Zbigniew Wesołowski, 305–345. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.Google Scholar
2011c傑考•寇林斯 (Jacob Golius,1596–1667 年) 與衛匡國(Martino Martini,1614–1661): Vocabularium Hispanico-Sinense (西中辭典)(博多萊安圖書館,MS Marsh 696) 以及漢語研究在荷蘭. ‘Jiekao Koulinsi (1596–1667) yu Wei Kuangguo (1614–1661): Xi zhong cidian (Boduolaian tushuguan, MS Marsh 696*) yu hanyu yanjiu zai Helan”. Furen daxue di liu jie hanxue guoji yantaohui: “Xifang zaoqi (1552–1814 nianjian) hanyu xuexi he yanjiu” lun wen ji. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed. by Zbigniew Wesołowski, 347–381. Xinbei shi Xinzhuang qu: Furen daxue chubanshe.Google Scholar
2014 “El Vocabulario de letra china de Francisco Díaz (ca. 1643) y la lexicografía hispano-asiática”. Boletín Hispánico Helvético: Historia, teoría(s), prácticas culturales 23. 57–100.Google Scholar
2018 “Missionary Dictionaries”. Oxford Research Encyclopedia of Linguistics ed. by Mark Aronoff. Oxford: Oxford University Press. [URL]. DOI logo
2019a “Missionary Traditions in South America”. The Cambridge World History of Lexicography ed. by John Considine, 555–578. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
2019b “Missionary Traditions in Mesoamerica”. The Cambridge World History of Lexicography ed. by John Considine, 579–596. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
2019c “Missionary Traditions in East Asia”. The Cambridge World History of Lexicography ed. by John Considine, 614–633. Cambridge: Cambridge University Press. DOI logoGoogle Scholar
2022a “Small talk and «platiquillas» in missionary grammars”. The Architecture of Grammar: Studies in Linguistic Historiography in Honor of Pierre Swiggers ed. by Tim Denecker, Piet Desmet, Lieve Jooken, Peter Lauwers, Toon Van Hal & Raf Van Rooy, 193–213. Leuven, Paris & Bristol, CT: Peeters. DOI logoGoogle Scholar
2022b “El Arte de lengua totonaca (1752) de José Zambrano Bonilla: el alcance del método nebrisense al reducir “todos los primores de un tosco y quasi barbaro Idioma” a las reglas de la latinidad”. Antonio de Lebrixa Grammatico en su medio milenio ed. by José J. Gómez Asencio, José, J. & Carmen Quijada van den Berghe (= Aquilafuente, 325), 501–541. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.Google Scholar
2023a “Genera verborum quot sunt? Algunas reflexiones teóricas de Manuel Maldonado de Matos en su Arte de la lengua szinca (1770) sobre la “abominable existencia de los verbos neutros y absolutos” en las obras gramaticales de su época”. Nuevas aportaciones a la lingüística misionera española ed. by Miguel Ángel Esparza Torres & Ana Segovia Gordillo. 277–314. Berlin: Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wissenschaften.Google Scholar
2023b “Towards a historiography of foreign language documentation, teaching and learning of non-Western languages in a missionary context (sixteenth= eighteenth century)”. Language Learning and Teaching in Missionary and Colonial Contexts/ L’apprentissage et l’enseignement des langues en contextes missionaire et colonial ed. by Dan Savatovsky, Mariangela Albano, Thị Kiều Ly Pham, & Valérie Spaëth, 67–115. Amsterdam: Amsterdam University Press.Google Scholar
Zwartjes, Otto & Paolo de Troia
2021 “Ándré Palmeiro’s Epistola (Macau 8/V 1632) cum paradigmate Orationis Dominicae Pater Noster in lingua Sinica, Japonica, Annamitica: A linguistic analysis’. Missionary Linguistics VI. Missionary Linguistics in Asia: Selected Papers from the Tenth International Conference on Missionary Linguistics, Rome, 21–24 March 2018 ed. by Otto Zwartjes & Paolo De Troia (= Studies in the History of Language Sciences, vol. 130), 1–76. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins. DOI logoGoogle Scholar