This content is being prepared for publication; it may be subject to changes.
A.Primary sources
Aduarte, Diego
1693Historia
de la Provincia del Santísimo Rosario de Filipinas, Iapon y China, de la Sagrada Orden de
Predicadores. Zaragoça: Domingo Gascon. (First edition Manila 1640).
Allatius, Leo
1633Apes
Vrbanae siue de viris illvstribvs, qui ab Año 1630, per totum MDCXXXII. Romae adfuerunt, ac Typis aliquid
euulgarunt. Romae: Excudebat Ludouicus Grignanus.
Alvarado, Francisco de
1593Vocabulario en lengva
misteca. Mexico: Pedro Balli.
Álvares, Manuel
1972
[1572]De Institvtione grammatica libri tres. Olyssipone: Excudebat Ioannes Barrerius,
Typographus Regius. ed. by J. Pereira da Costa. Funchal: Junta Geral do Distrito Autónomo do Funchal.
Anonymous
1998 [1603–1604]Evolabon nippo
jisho (Vocabvlario da Lingoa de IAPAM com adeclaração em Portugués), feito por algvns padres, e irmãos da companhia de IESV. Com licença
do ordinario, & superiores em Nangasaqui no Collegio de Iapam da Companhia de IESVS. Osaka: Naruo Maeda Seibundo.
Anonymous, ca
1617Bocabulario
de la lengua sangleya por las letraz de el A.B.C. British Library MS 25317.
Anonymous. (BMS)
2011 [1620]Arte de la
lengua chio chiu. Ms Biblioteca de la Universidad de Barcelona, Ms. 1027. Facsimil
edition, transcript and annotated translation in Klöter 2011.
Anonymous. (BMS)
2018 [1620]Arte de la lengua
chio chiu. Ms Biblioteca de la Universidad de Barcelona, Ms. 1027 ed.
by Fabio Yuchung Lee, Tsung-jen Chen, Regalado T. José, José Caño Ortigosa. Facsimil
edition, (= Hokkien Spanish Historical Document Series,
1). Taiwan: National Tsing Hua University Press.
Anonymous
1972 [1630]Vocabvlario de Iapon
declarado primero en portugves por los padres de la compañía de IESVS de aquel reyno, y agora en Castellano en el Colegio de Santo
Thomas de Manila. Manila: Tomas Pinpin, y Iacinto Magarlua. Facsimilar edition: Classica Japonica Facsimile Series in the Tenri
Central Library. General Editor Makita Tominaga. Section
I: Linguistics. Editor of the Section of Linguistics: Hisanosuke
Izui. Tokyo: Tenri Central Library.
Anonymous
1640–1641aVocabularium
Hispanico-Sinense. Bodleian Library, MS Marsh 696.
Anonymous
1640–1641b “Arte de la lengua
mandarina”. Text appended to the Vocabularium
Hispanico-Sinense. Bodleian Library, MS Marsh 696, fols. 202r–207v.
Anonymous
17th century (?). Breve
compendio del vocabulario de compuestos en lengua Mandarina. Staatsbibliothek zu Berlin, Digilatisierte Sammlungen, MS Libri sin. 30b. Avaliable at: [URL]
Anonymous
1687 “Chum-yum” (On the
Chinese Script). Lib. 2. Of Confucius Sinarum Philosophus (Bibliothèque
nationale, Fonds Latin 6277). ed. by Knud Lundbæk. Aarhus: Aarhus University Press.
Anonymous
17th century (?). 中葡辭彙 [Zhongpu cihui, in the catalog it appears as
Chung-P’u tzu-hui]. (Chinese-Portuguese
vocabulary). Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI), Jap. Sin. IV,
7.
Anonymous
[before 1711?] [Two
Chinese-Portuguese dictionaries]. Leiden University Library. Or 1929 (vols 35 and
36).
Anonymous. (LMS)
17th century. Arte de la
lengua chio chiu. Ms British Library, London. Add. Ms.
25317.
Anonymous
2018 [17th
century]. Dictionario Hispanico Sinicum ed. by Fabio Yuchung Lee, Tsung-jen Chen, Regalado T. José, José Caño Ortigosa. (= Hokkien Spanish
Historical Document Series,
I). Part I–III. Taiwan: National Tsing Hua University Press.
Arenas, Pedro de
1611Vocabulario manual de las lenguas castellana, y
Mexicana, en que se contienen las palabras, preguntas, y respuestas mas communes, y ordinarias que se suelen ofrecer en el trato y
comunicacion entre Españoles e Indios. Mexico: Henrico Martínez.
Bayer, Theophilus S.
1730Theophili Sigefridi Bayeri Regiomontani Academici
Petropolitani, Graecarum Romanarumque antiquitatum prof. publ. ord. Societ. Regiae Berolin. Sodalist, Museum sinicum in quo sinicae
linguae et litteraturae ratio explicator. Tomus primus: Praefationem historicam de progressu litteraturae sinicae in Europa, grammaticae
sinicae duos libros, grammaticam linguae Chincheo, missionariorum e Tranquebare epistolam, Andreae Mulleri propositum clavis sinicae et
epistolam ad Io. Hevelium comprehendit. Tomus secundus: Lexicon sinicum et diatribas sinicas
comprehendit. Petropoli [St. Petersburg]: Ex Typographia Academiae Imperatoriae.
Benavente, Álvaro
c.1684Han
xi zi dian. München, Bayerische Staatsbibliothek. Ms. Cod. Sin.
3. (also attributed to Francisco Díaz). [URL]
Brollo, Basilio (Basilio a Glemona)
s.a. Dictionarium secundum Sinico Latinum
a Reuerendissimo Patre Basilio a Glemona Ordinis Minorum Vicario Apostolico Prouinciae Xèn-si in Regno Sinarum elaboratum.
字彙. XVIIIth century. [URL]
Brollo, Basilio
1704Dictionarium
Sinico-Latinum. Version of Juan Fernández Serrano. SB Libri sin. 231. [URL]
1562Dictionarivm
ex lvsitanico in latinvm sermonem. Vlissypone [Lisbon]: Ex oficina Ioannis Aluari typographi Regij. (first edition Conimbricae [Coimbra]: Ioan. Barrerius).
Cerda, Juan Luis de la
1601Aelii Antonii Nebrissensis, De Institutione
grammatica libri quinque. Antequera (other
editions: Madrid 1629, 1633, 1643).
Chirino, Petrus (Pedro)
1604aDictionarium
Sino-Hispanicum. MS Biblioteca Angelica, Rome (Ms
60); Bibliothèque nationale de France (Ms “Chinois
9276”).
Chirino, Pedro
1604bRelacion
de las islas filipinas i de lo qve en ellas an trabaiado Los Padres dæ [sic] la Compañia de
IESVS. Roma: Estevan Paulino.
Chirino, Pedro
2010
[1604]History of the Philippine Province of the Society of Jesus ed.
by Jaume Gorriz i Abella. Translated from the original Spanish
by José S. Arcilla, S. J. Manila: Ateneo de Manila University Press.
Collado, Diego
. 17th
century, ante 1632Arte de la lengua Japona que ira por las partes de la oracion, conviene
a saber, nomine, pronomine, verbo, participio, conjunction, interjeccion, syntaxis, y quentas. Two manuscript
versions: Sloane Ms. 3459 and Borg. Lat. 771.
Collado, Diego
1632aArs
Grammaticæ Iaponicæ Lingvæ. In gratiam et adivtorivm eorum, qui prædicando Euangelij causa ad Iaponiæ Regnum se voluerint conferre.
Composita, & Sacræ de Propaganda Fide Congregationi dicata à Fr. Didaco Collado Ordinis Prædicatorum per aliquot annos in prædicto
Regno Fidei Catholicæ propagationis Ministro. Romæ: Typis & impensis Sac. Congr. de Propag. Fide.
Collado, Diego
1632bDictionarium
sive Thesauri Linguae Iaponicae Compendium compositum, & sacrae propaganda fide congregationi dicatum a fratre Didaco Collado ord.
Praedicatorum. Romæ: Typis & impensis Sac. Congr. de Propag. Fide.
Córdova, Juan de
1578Vocabulario en lengva
çapoteca. Mexico: Pedro Charte & Antonio Ricardo.
] 1624Ratio
Studiorum para os nossos que ham-de estudar as letras e língoa da China, feyto no anno de 1624, polo Padre Manoel Dias Senior Visitando
esta Vice Provincia conforme a ordem 2ª do Capitulo 4 das Gerais que por elle mandou o Padre Gabriel de Mattos Visitador no anno de
1622. Macau. MS Biblioteca da Ajuda, Jesuítas na Ásia, 49-V-7, fls. 310v-315. See
also Costa Gomes & Murta Pina (in
preparation).
Díaz, Antonio
ca.
1702Diccionario de lengva Mandarina, cuyo primer author fué el R.P. Fr. Francisco Díaz, Religioso Dominico;
añadido después por los RR. PP. Desta Misión de Sancto Domingo. Trasladado, enmendadas algunas tonadas conforme a los Diccionarios
Chínicos, puestas algunas letras en las tonadas de otras, conforme a los Diccionarios dichos, añadidas más tonadas y letras, todo según
los Diccionarios Chínicos, por el P. Antonio Díaz. Bibliothèque National de Paris. Ms. Chinois 9275.
Díaz, Antonio
1822 [around 1702?] “Preludio”.
In “Diccionario de lengva mandarina cuyo primer Author fue el R.P. Fr. Francisco Diaz, Religioso Dominico, añadido despues por los RR.
PP. Desta Mission de Sancto Domingo”. Julius Klaproth, ed. (1822: 31–136; see
secondary sources).
Díaz, Francisco
c.1640–1641Vocabulario
de letra China com la explication castellana hecho con gran propriedad y abvndancia de palabras. Ms. Berol. Ms.
Sin 13. Hisz., chin., XVII w. Jagiellońska Library of Kraków. Available
at: [URL]
Díaz, Francisco
c.1640–1641 [Vocabulario
de letra China con la explicación castellana hecho con gran propiedad y abundancia de palabras por el Padre Don Francisco Diaz de la
Orden de Predicadores ministro incansable en esto Reyno de
China]. Leiden: University Library, Ms Acad. 229. Undated, according to the catalogue 18th century. Available at: [URL]
Díaz, Francisco
c.1644
(?)Modo para proponer la Ley de Dios a los infieles en lengua mandarina. MS Berliner Staatsbibliothek (Ms. Sinica 25). Alternative
title: wen zui zheng gui. Available at: [URL]
Escalona, Franciscus A Iesu
. 17th century. “Relación del viaje al
Reino de la Gran China, y de lo que ha sucedido en aquella conversión, y de lo que he visto para honra y gloria de Dios, nuestro Señor y
de nuestra Sagrada Religion. In: Van den Wyngaert (1933: 215–314).
Esteuão, Thomaz (=Thomas Stephens
) 1640Arte
da lingoa canarim composta pelo padre Thomaz Esteuaõ acrecentada pello Padre Diogo Ribeiro da mesma Cõpanhia e nouamente reuista &
emendada por otros quatro Padres da mesma
Companhia. Rachol: Collegio de S. Ignacio da Companhia de Iesv.
1765Arte
de la lengua general del Reyno de Chile, con un dialogo chileno-hispano muy curioso a que se añade la Doctrina Christiana, esto es,
Rezo, Catecismo, Coplas, Confesionario, y Platicas; lo mas en Lengua Chilena y Castellana: y por fin un Vocabulario Hispano-Chileno, y
un Calepino Chileno-Hispano mas copioso. Lima: En la Calle de la Encarnación.
Fernández de Navarrete, Domingo
1676Tratados
históricos, políticos, ethicos, y religiosos de la Monarchia de China, descripción breve de aqvel imperio, y exemplos raros de
emperadores, y magistrados del. […] Madrid: Imprenta Real, Juan Garcia Infançon.
Fernández de Santaella, Rodrigo
s.a. [Vocabularium
ecclesiasticum per ordinem alphabeti = Vocabulario ecclesiastico, por orden del alphabeto / Co[m]puesto por Ruy Fernandez de Sancta Ella
… ; emendado … por … Buenauentura Ceruantes de Morales …]. No place: no Publisher. [URL]
Fourmont, Stephanus [=Étienne]
1737Meditationes Sinicae, in
quibus Io Consideratur Linguae Philosophicae atque Universalis Natura qualis esse, aut
debeat, aut possit. IIo Linguae Sinarum Mandarinicam, tum Hieroglyphis, tum in
Monosyllabis suis, eâ mente inventa ac talis ese ostenditur, IIIo Datur eorumdem Hieroglyphorum,
ac Monosyllaborum, atque inde, Characterum Linguae Sinicae omnium, quamvis innumerabilium
& lectio, & intellectio, seu Ars legendi & intelligendi
tota, qualis Pekini ab ipsis Doctoribus Sinis traditur. IVo Idque omne, progressu à Libris mere Europaeis (de Sinâ
tamen) ad Libros merè Sinicos, facto. Παραδόξως μὲν, ἄλλα καὶ
ἐπιδεικτικω֮ς. Lutetiae Parisiorum [Paris]: Ex Typographiâ Josephi Bullot.
Fourmont, Stephanus [=Étienne]
1742Linguae sinarum mandarinicae
hieroglyphicae Grammatica Duplex, Latinè, & cum Characteribus Sinensium. Item Sinicorum Regiae Bibliohecae Librorum Catalogus,
Denuò, cum Notitiis amplioribus & Charactere Sinico, editus. Lutetiae Parisiorum [Paris]: Joseph Bullot.
García, Juan
1650Relaçion
de la vida, y Progresos del venerable P[adr]e y sieruo de Dios el P[adr]e fr. Fran[cis]co Diez y de su muerte en el Reino de la gran
China. (Tingteu, 20 October
1650). MS. Rome, Casanatense, MS 1074, fols. 60r–77r.
Gilberti, Maturino
1558Arte
de la le[n]gua de Michuacã cõpilada por el muy Reuerendo padre fray Maturino Gylberti, de la orden del Seraphico padre sant Francisco,
de regular obseruãcia. Mexico: Juan Pablos.
Gilberti, Maturino
1559Vocabulario
en lengua de
Mechuacan. Mexico: Bressano.
Golius, Jacobus (=Van Gool)
1633 “Letter” written by Jacobus Golius to Andreas
Clovius”; “Letter” written by Jacobus Golius to Petrus Roberius. University Library Leiden, Shelfmark PAP 2.
Golius, Jacob[us]
1655 “Byvoeghsel
van ’t Koninckryck Catay”. See: Martino Martini 1655 Novus
Atlas Sinensis.
Golius, Jacob[us]
1655 “Voorreden
aen de leser, in de welck ’t geheel uyterste Asia in ’t algemeen beschreven wort”. D’Atlas van ’t
Uyterste Asia, Of Landt-beschijvingh van ’t Sinesche Ryck. See Martini 1655.
Guadalupe Ramírez, Antonio
1785Breve
compendio de todo lo que debe saber, y entender el Christiano para poder lograr, ver, conocer, y gozar de Dios Nuestro Señor en el cielo
eternamente. México, En la Imprenta nueva Madrileña de los Herederos del Lic. D. Joseph de Jáuregui; en la Calle de San Bernardo.
Guignes, M. de (Chrétien Louis Joseph de)
1813Dictionnaire chinois, français et latin, publié
d’après l’ordre de sa majesté l’empereur et Rpo Napoléon le
Grand. Paris: Imprimerie Impériale.
Maggio, Francisco-Maria
1670SYNTAGMATΩN
lingvarum orientalivm quæ in georgiæ regionibvs avdivntvr. Liber Primvs. Complectens Georgianæ, seù Ibericææ linguæ Institvtiones
Grammaticas. Romæ: Ex typographia Sacræ Congregationis de Propaganda Fide.
Martini, Martino
1655Novus
Atlas sinensis, a Martino Martinio Soc. Iesu descriptvs et serenissimo archivci Leopoldo Gvilielmo Avstriaco
dedicatvs. Cum privilegio S.C. Maj. Et Ord. Faed.
Belg. Amsterdam: Johannes Blaeu.
Martini, Martini
1663–1672
[1696]Relations de divers voyages cvrievx, qvi n’ont point este pvbliees, qvi ont este tradvites d’Haclvyt, de
Purchas, & d’autres Voyageurs Anglois, Hollandois, Portugais, Allemands, Espagnols; et de qvelqves persans, arabes, et avtres
Auteurs Orientaux ed. by Melchisédec Thévenot. 2 vols. Paris: André Cramoisy. [URL] Second
edition: (Nouvelle edition augmentée de plusieurs Relations curieuses, tome second contenant la III. Et IV
partie). Paris: Thomas Moette (1696) Martino Martini’s grammar is bound together, at the end of this
volume, entitled Grammatica linguae sinensis. The pages have a different size, compared with the preceding
pages. The digitized version on [URL] has only the front
page of the grammar.
Martini, Martino
1998
[c.1653]Grammatica Sinica. (alternative title: Grammatica
sinicae linguae universalis) Martino Martini S.J.: Opera
Omnia vol. II ed. by Giuliano Bertuccioli, 349–481. (Vol.2
of the series Martino Martini S.J. (1614–1661). Opera Omnia, ed. by Franco Demarchi). Trento: Università degli Studi di Trento.
Martini, Martino
2002
[1655]Novus Atlas sinensis. Amsterdam. Ed. Giuliano Bertuccioli. Martino Martini S.J.: Opera
Omnia vol. III, tomos 1 y
2. Trento: Università degli Studi di Trento.
Mentzel, Christian (=Mentzelius)
1698Clavis Sinica, ad chinensium
scripturam et pronunciationem mandarinicam, centum & viginti quattuor Tabulis accuratè Scriptis praesentata, qua aperitur modus
evolvendi eorum Léxica vasta merè Characteristica praesertim çù goèi discta fabrefacta à Chrsitiano
Mentzelio. Berolini: Ex Officina Salfeldiana. [URL]
Méntrida, Alonso de
2004 [1637]Vocabulario de la lengua bisaya,
hiligueina y haraya de la isla de Panay y Sugbú y para las demás islas ed. by Joaquín García-Medall. Tordesillas, Valladolid: Universidad de Valladolid.
Molina, Alonso de
1555Aqui comiença vn vocabulario en la lengua
castellana y mexicana. Mexico: Juan Pablos.
Molina, Alonso de
1571Vocabvlario en lengva castellana y
mexicana. México: Antonio de Spinola.
Monteiro, José (Josephus Monteyro)
end of the 17th century). Vera et unica
praxis breviter ediscendi, ac expeditissime loquendi sinicum idioma suapte natura adeo difficile, zelo, e industria Rev[eren]d[issim]i
Patris Josephi Monteyro Societatis JESV. Jn usum Tyronum Missionariorum Biblioteca da Academia das
Ciências, Lisbon. Biblioteca da Academia das Ciências de Lisboa (Ms. Série Azul, Ms. 421). See also Costa Gomes & Murta Pina (in
preparation).
Morales, Juan Bautista de
1743 [ca. 1640]Die januarii Rmus. P. Joseph Ceru, ut
Bibliothecam uberius dictaret, opusculum hoc P. Fr. Johannis Baptae. Morales, Ord. Praed. Vicarii Chekiang, eidem donavit. Est Manuale
pro missionariis in Sinis Concedentibus in re tam sacra dificillimam mandarinorum linguam perdiscant et adhibeant; unde ejusdem exemplar
sibi aut parant aut comparant. Haec ex laudato Patre Cerú, qui praesenti exemplari in Sinis usus
est. Rome: Casanatense Ms 2204.
Morga, Antonio de
1909
[1609]Sucesos de las Islas Filipinas. Nueva edición. W. E. Retana. Madrid: Librería General de Victoriano Suárez (First
edition Mexico: Geronymo Balli).
1492Interpretatio dictionum ex sermone
latino in hispaniensem. [Lexicon hoc est Dictionarium ex sermone latino in
hispaniensem], also: Lexicon ex sermone latino in
hispaniensem. Salamanca.
Nebrija, [Elio] Antonio de
1996 [ca.1488]Introducciones latinas contrapuesto el
romance al latín. Introducción, edición y notas
de Miguel Ángel Esparza Torres & Vicente Calvo Fernández. Münster: Nodus Publikationen.
Nebrija, [Elio] Antonio de
1992 [1492]Gramática
castellana. Introducción, edición y notas de Miguel Ángel Esparza Torres / Ramón Sarmiento. Madrid: SGEL/ Fundación Antonio de Nebrija.
Nebrija, Antonio de
ca. 1495aDictionarium ex hispaniensi in latinum
sermonem. Second
edition Burgos: Fadrique de Basilea 1512. Third edition Alcalá de Henares: Arnao Guillén de Brocar 1520.
1517Reglas de orthographia en la lengua
castellana. Alcalá de Henares: Arnao Guiién de Brocar.
Nebrija, Elio Antonio de
1536Dictionarium Ael. Antonii
Nebrissensis. Granada: Sancho de Nebrija.
Nebrija, Elio Antonio de
1545Dictionarivm Aelij Antonij
Nebrissensis. Amberes: Jan Steels.
Nebrija, Elio Antonio de
1552Dictionarivm Ael. Antonij
Nebrissensis. Granada: Sancho de Nebrija.
Nebrija, Elio Antonio de
1553Dictionarivm latinohispanicm, et vice versa
hispanolatinvm. Amberes: Jan Steels.
Nebrija, Elio Antonio de
1585Dictionarium Aelii Antonii
Nebrissensis. Granada: Antonio de Nebrija.
Olmos, Andrés de
1993
[1547]Arte de la lengua mexicana. Concluido en el convento de San Andres de Ueytlalpan, en la provincia de la
Totonacapan que es en la Nueva
Espana [Ms]. Vol. 1: ed.
facsimilar. Vol. 2: edición y estudio introductorio,
transliteración y notas de Ascensión y Miguel León-Portilla. Madrid: Ediciones de Cultura Hispánica.
Oyanguren de Santa Inés, Melchor
1738Arte
de la lengua japona. Dividido en quatro libros segun el Arte de Nebrixa, con algunas voces proprias de la escritura, y otras de los
lenguages de Ximo, y del Cami, y con algunas perifrasis, y
figuras. México: Joseph Bernardo de Hogal. Ed. Zwartjes (2010).
Oyanguren de Santa Inés, Melchor
1742Tagalysmo
elucidado, y reducido (en lo possible) â la Latinidad de Nebrija, con su Syntaxis, Tropos, Prosodia, Passiones, &c. y con la
allusion, que en su uso, y composicion tiene con el Dialecto Chinico Mandarin, con las Lenguas Hebrea, y
Griega. México: D. Francisco Xavier Sánchez, en la Calle de San Francisco. Ed. Zwartjes (2010).
Paz, Juan de
1687Consvltas y resolvciones varias theologicas,
jvridicas, regvlares y morales. Sevilla: Thomà Lopez de Haro.
Quintana, Augustín de
1729Doctrina christiana, y declaracion de los
principales mysterios de nvestra Santa Feê Catholica, con vn Tratado de la Confession Sacramental. Escrito en Lengua Mixe por el P. FR.
Avgvstin de Qvintana del Sagrado orden de predicadores, siendo cvra de la doctrina de San Jvan Bavtista de Xvqvila. Dedicala al
SS.mo. Patriarcha Santo Domingo de Gvzman ek R.P.P. Fr. Joseph Romero Procurador General de la Provincia de San Hypolito
Martyr de Oaxaca. Puebla: Por la viuda de Miguel de Ortgea.
Quintilianus, Marcus Fabius (=Quintilian)
1920 [first century
AD]. Institutio Oratoria. Translated by Harold Edgeworth Butler. Cambridge & Cambridge, Mass.: Harvard University Press/ London: William Heinemann.
Remesal, Antonio de
1619Historia de la Prouincia de S. Vicente de Chyapa
y Guatemala de la Orden de n[uest]ro Glorioso Padre Sancto Domingo. Escriuense juntamente los principios de las demás Prouincias desta
Religion de las yndias Occidentales y lo Secular de la Gouernacion de
Guatemala. Madrid: Francisco de Angulo.
1651bDictionarium
annamiticum, lusitanum et latinum. Roma: Typis Sacra Congregationis de Propaganda Fide.
Rhodes, Alexandre
1651cCathechismvs
pro ijs, qui volunt suscipere Baptismvm in Octo dies diuisus.Phep giang tam ngay cho ke muan chiu phep rua
toi…. Roma: Typis Sacra Congregationis de Propaganda Fide.
Rodriguez [=João Rodrigues], Ioão
1604–1608Arte
da lingoa de Iapam composta pello Padre – Portugues da Cõpanhia de IESV diuidida em tres
livros. Nangasaqui: no Collegio de Iapão da Companhia de IESV. Facsimile edition: Tadao Doi,
ed 1976[1604–1608] Tokyo: Bensheisha.
Rodriguez [=João Rodrigues], Ioam
1620Arte
Breve da Lingoa Iapoa tirada da Arte Grande da mesma lingoa, pera os que começam a aprender os primeiros principios della. Pello Padre –
da Companhia de Iesv Portugues do Bispado de Lamego. Diuidida em tres
Livros. Amacao: no Collegio da Madre de Deos da Companhia de Iesv.
Rodriguez [=João Rodrigues], Ioam
1993
[1620]Arte Breve da Lingoa Iapoa. Fac-simile do original existente na Biblioteca
Nacional da Ajuda, Lisboa, acompanhado da transcrição e tradução japonesa de Hino
Hiroshi. Tokyo: Shin-Jinbutsu-Ôrai-Sha.
Rodriguez, Juan & Joseph Villanueva
18th
century. Arte de lengua chinica, que vulgarmente se llama Mandarina. Compuesto por el P. FR. Juan Rodriguez del
Orden de San Agustin Missionero Apostolico de China. Y por el P. Fr. Joesph Villanueva del mismo
Orden. Biblioteca Nacional de España, Ms 2511.
Ruggieri, Michele & Matteo Ricci
2001
[1583–1588]Dicionário Português-Chinês = Pu Han ci dian. Ed. John W. Witek. San Francisco: Ricci Institute for Chinese-Western Cultural History, University of San Francisco.
Ruiz [de Montoya], Antonio
1639Tesoro
de la lengva gvarani. Madrid: Iuan Sanchez.
Ruiz [de Montoya], Antonio
1640Arte,
y Bocabvlario de la lengva gvarani. Madrid: Iuan Sanchez.
San Antonio, Francisco de
2000
[c.1620]Vocabulario tagalo/ Tagalog-Spanish Dictionary. ed. by Antoon Postma. Pulong: Sources for Phillippine Studies / Ateneo de Manila University. Original manuscripts in the Archives of
the University of Santo Tomás, Manila and another in the Bibliothèque Nationale de France, Paris.
San Buenaventura, Pedro de
1613Vocabvlario de lengva tagala. El romance
castellano pvesto primero. Villa de Pila: Thomas Pinpin, y Domingo Loag.
Sánchez, Alonso
1583Relación
breve de la jornada quel P. Alonso Sanchez de la Compañia de Jesus hizo por horden y parecer del SR. D. Gonzalo Ronquillo de
Peñalosa. Ms, cited in James & Morgan (2003: 9). available at: [URL]
Sánchez de la Baquera, Juan
1747Modo
breve de aprender â ler, escrevir, pronunicar, y hablar el Idioma Othomi. Ms. Electronic version, L. Tom Perry Special Collections, Harold B. Lee Library, Brigham Young University. MSS 279 Series 8 Subseries 2
Subseries 18 box 52 folder 4.
1670Vocabulario
da lingoa Mandarina ordenado por el R.R. P[adr]e Fr. Fr[ancis]co Varo da orden dos Pregadores. Biblioteca
Apostólica Vaticana. Borg. Cin. 420. This version has a preface.
Varo, Francisco
1677–1679Vocabvlario
de lengva mandarina primero en lengva castellana. Ordenado y escogido por el P. Fr. Fran[cis]co Varo Religioso de la orden de
Predicadores y Ministro Antiguo en este Reyno de la gran China. Año de 1677 se començo acabose en 19 de Mayo de
1679. Ms Paris. L’Institut de recherche France-Asie (IRFA); Asiatic Library / Missions Etrangères Paris (AMEP) vol. 1084. This version has a preface.
Varo, Francisco
2006 [between 1677–1687] Vocabulario
de la lengua Mandarina con el estilo y vocablos con que se habla sin elegancia. Compuesto por el Padre fray – ord. Pred. Ministro de
China consumado en esta lengua escriuese guardando el orden del A.B. c.d. Ed. W. South Coblin: Francisco Varo’s
Glossary of the Mandarin Language. Vol. I: An English and Chinese Annotation of the Vocabulario de la Lengua
Mandarina. Vol. II: Pinyin and English Index of the Vocabulario de la Lengua
Mandarina. (= Monumenta Serica Monograph Series, vols. LIII/1 and
LIII/2.) Nettetal: Sankt Augustin. Edition based on two manuscript versions that do not have a preface: (1)
and British Library (Sloan 3419) and (2) Staatsbibliothek zu Berlin (Libr. Sin. 29). Available at: [URL]
Varo, Francisco
1684Facilis
et perspicua [sic] methodus ad linguam mandarinam addiscendam, A reverendo padre F. Francisco Varo ordinis praedicatorum in China
vicario provinciali tradita anno sal 1684. [FPM] MS Rome, Biblioteca Apostolica Vaticana, Fondo Borgia-lat. N. 423.
1752Arte
de lengua totonaca, conforme á el Arte de Antonio Nebrija, compuesto por D. Joseph Zambrano Bonilla. Cura Beneficiado, Vicario, y Juez
Ecclesiastico de San Andres Hueitlalpan. Dedicado a el Illmo. Sr. Dr. D. Domingo Pantaleon Alvarez de Abreu, Dignissimo Arzobispo de
esta Dioecesi. Lleva añadido una Doctrina de la Lengua de Naolingo, con algunas vozes de la Lengua de aquella Sierra, y de esta de acá,
que por orden de su Illmo. se imprime, su Author el Liç. D. Francisco Dominguez, Cura Interino de
Xalpam. Puebla de los Ángeles: Viuda de Miguel de Ortega.
B.Secondary sources
Abel-Rémusat, M[onsieur] [=Jean-Pierre]
1826 “Sur la nature monosyllabique
attribuée communément à la langue chinoise”. Mélanges Aisatiques ou choix de morceaux de critique et de mémoires relatifs aux religions,
aux sciences, aux coutumes, à l’histoire et à la géographie des Nations Orientales. Tome
second, 47–61. Paris: Librairie orientale de Dondey-Dupré père et fils. Imp.-Lib. De la Société Asiatqiue, Édit. Prop. Du Journal
Asiatique. (Published earlier in 1813–1814 in Latin in Fundgruben des Orients/ Mines de l’Orient. Tome
second Viena, vol. III).
Abel-Rémusat, J[ean]-P[ierre]
1833Catalogue
des livres imprimés et manuscrits, composant la
Bibliothèque. Paris: J.-S. Merlin.
Allan, Keith
ed.2013The
Oxford Handbook of the History of Linguistics. Oxford: Oxford University Press.
Anonymous
1696Catalogus insignium in omni
facultate, linguisque, Arabica, Persica, Turcica, Chinensi &c. librorum M.SS. quos Doctissimus Clarissimus Vir D. Jacobus Golius,
dum viveret… Lugduni Batavorum [Leiden]: Apud Joannem du Vivie.
Antonucci, Davor & Pieter Ackerman
eds.2017Chinese
Missionary Linguistics. (= Leuven Chinese Studies, vol.
34). Leuven: Ferdinand Verbiest Institute, KU Leuven.
Assunção, Carlos, Silvio Neto & Gonçalo Fernandes
2019 “The
First Portuguese-Chinese Dictionary: Contributions to the discussion of the context of production and
authorship”. Beiträge zur Geschichte der
Sprachwissenschaft 29. 49–70.
Auroux, Sylvain, E. F. K. Koerner, Jans-Josef Niederehe & Kees Versteegh
eds.2000History
of the Language Sciences/ Geschichte der Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the
Evolution of the Study of Language from the Beginnings to the
Present. 3 vols. Berlin & New York: Walter de Gruyter.
1954 “An
Eighteenth Century Chinese Source for the Portuguese Dialect of Macao”. Silver Jubilee Volume of the
Zinbun-Kogaku-Kek-Kyusho, 12–33. Kyoto: Kyoto University Press.
Baxter, William Hubbard
1992A Handbook of Old Chinese
Phonology. Berlin & New York: Mouton & de Gruyter.
Béjoint, Henri
2016 “Dictionaries
for General Users. History and development; current issues”. The Oxford Handbook of
Lexicography ed. by Philip Durkin, 7–24. Oxford: Oxford University Press.
Bernard, Henri
1942 “Les
origines chinoises de l’imprimerie aux Philippines”. Monumenta
Serica 7:1/2. 312–314.
Bernard, Henri
1945 “Les
adaptations chinoises d’ouvrages européens. Bibliographie chronologique depuis la venue des portugais à Canton jusqu’à la mission
française de Pékin (1514–1688)”. Introduction, première partie: Les anciennes listes, 1–57. Monumenta
Serica 10. 309–388. Deuxième
partie, 309–388: “Essai de répertoire
méthodique”.
Bertuccioli, Giuliano
1998 “La
grammatica sínica di Martino Martini S.J. Introduzione, trascrizione del testo manuscrito conservato nella Biblioteca di Glasgow,
traduzione e note a cura di Giuliano
Bertuccili”. Vol. 2: Opere
minori ed. by Giuliano Betuccioli, 349–481. Trento: Università degli Studi di Trento.
Biermann, Benno Maria
1927Die Anfänge der neueren
Dominikanermission in China. (= Missionswissenschaftliche Abhandlungen und Texte,
10). Münster: Aschendorffschen Verlagsbuchhandlung. Firstly published as Inauguraldissertation zur Erlangung des theologischen Doktorgrades an der westfälischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Münster. Vechta: Druck des Albertus-Verlages.
Bossong, Georg
2013 “Misioneros
en China. Francisco Varo (1627–1687), autor de la primera gramática del mandarín, en su context lingüístico e
histórico-cultural”. Boletín Hispánico Helvético. Historia, teoría(s), prácticas
culturales (Dossier I: Españoles en Asia Oriental (siglos XVI-XVII) ed.
by Victoria Béguelin-Argimón) 21.131–152.
Borao, José Eugenio
2000 “The Catholic Dominican Missionaries
in Taiwan (1626–1642)”. Missionary Approaches and Linguistics in Mainland China and Taiwan. Leuven
Chinese Studies 10. 101–132.
Borao, José Eugenio
2005 “La colonia de japoneses en Manila
en el marco de las relaciones de Filipinas y Japón en los siglos XVI y XVI”. Cuadernos
CANELA 17. 25–53.
Bottéro, Françoise
1996Sémantisme
et classification dans l’écriture chinoise. Les systèmes de classement des caractères par clés du Shuowen Jiezi
au Kangxi Zidian. (= Mémoires de l’institut des hautes études
chinoises, 37). Paris: Collège de France/ Institut des Hautes Études Chinoises.
Branner, David Prager
2000 “The Suí-Táng Tradition of
Fănqiè Phonology”. History of the Language Sciences/ Geschichte der
Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the Evolution of the Study of Language from the
Beginnings to the Present ed. by Sylvain Auroux, E. F. K. Koerner, Hans-Josef Niederehe & Kees Versteegh, vol. I, 36–46. Berlin & New York: Walter de Gruyter.
Breitenbach, Sandra
2000 “Introduction.
The biographical, historical, and grammatical context of Francisco Varo’s Arte de la lengua mandarina (Canton,
1703)”. In Francisco Varo (2000
[1703]), xix–liii. (Primary
sources).
Breitenbach, Sandra
2004Leitfäden
in der Missionarslinguistik. Frankfurt am Main: Peter Lang. [Europäische Hochschulschriften, Reihe XXVII: Asiatische und Afrikanische
Studien, vol. 93.] [Originally PhD Thesis, University of Göttingen 1996.]
Brockey, Liam Matthew
2007Journey to the East: The Jesuit mission to
China, 1579–1724. Cambridge, MA: The Belknap Press of Harvard University Press.
Bueno García, Antonio & Elena Jiménez García
2019Catálogo
bibliográfico de traductores, lexicógrafos y escritores en lengua extranjera. Dominicos españoles e
iberoamericanos. Granada: Editorial Comares.
Bussotti, Michela & François Lachaud
eds.2023Mastering
Languages, Taming the World. The production and circulation of European dictionaries and lexicons of Asian languages (16th-19th
centuries). (= Études Thématiques,
35). Paris: École française d’Extrême Orient.
Bussotti, Michela
2023 “«Not
Only Brollo»: Manuscripts of Bilingual Chinese Dictionaries and their Layout”. Mastering Languages,
taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud. (= Études
Thématiques,
35), 217–268. Paris: École française d’Extrême Orient.
Campen, Jan van
2000De Haagse jurist Jean Theodore Royer
(1737–1807) en zijn verzamelingen Chinese
voorwerpen. Hilversum: Verloren.
Casacchia, Giorgio
2006 “Chinese
Linguistic Tradition”. Encyclopedia of Language and Linguistics ed.
by Keith Brown. Vol. 2, 358–362. London: Elsevier (second
edition).
Cervera Jiménez, José Antonio
2014 “Los intentos de los franciscanos
para establecerse en China, siglos XIII-XVII”. Sémata (Ciências Sociais e
Humanidades) 26. 425–446.
Chan, Albert
2015Chinese
Books and Documents in the Jesuit Archives in Rome. A descriptive catalogue. Japonica-Sinica I-IV. London & New York: Routledge. (First edition
2002: New York: Armonk & London: M.E. Sharpe).
Chung, Karen Steffen
2013 “East Asian
Linguistics”. The Oxford Handbook of the History of Linguistics ed.
by Keith Allan, 209–226. Oxford: Oxford University Press.
Cinato, Franck
2023 “The
Oldest Latin Glossaries”. Medieval Glossaries from North-Western Europe. Tradition and
Innovation ed. by Annina Seiler, Chiara Benati & Sara M. Pons-Sanz, 149–178. Turnhout: Brepols.
Coblin, W. South
1996 “Tone and Tone Sandhi in Early Qīng
Guānhuà”. Yuen Ren Society Treasury of Chinese Dialect
Data 2.43–57.
Coblin, W. South
1997 “Notes on the Sound System of Late
Ming Guanhua”. Monumenta
Serica 45.261–307.
Coblin, W. South
1998 “Francisco Varo and the Sound System
of Early Qīng Mandarin”. Journal of the American Oriental
Society 118:2. 262–267.
Coblin, W. South
2000 “A Brief History of
Mandarin”. Journal of the American Oriental
Society 120:4. 537–552.
Coblin, W. South
2002 “A Palatal Nasal in Late Ming
Guanhua”. Acta
Orientalia 63. 207–220.
Coblin, W. South
2006 “Introduction”. In Francisco Varo (2000
[1703]), 11–26. (Primary sources).
Coblin, W. South
2009 “Reflections on the Shŏuwēn
Fragments”. The Chinese Rime Tables. Linguistic philosophy and historical-comparative
phonology ed. by David Prager Branner. (= Current Issues in
Linguistic Theory, 271), 99–122. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Collani, Claudia von
2001 “Dominicans”. Section
2.1.3. Handbook of Christianity in
China. Vol. II, 635–1800 ed.
by Nicolas Standaert. (= Handbook
of Oriental Studies/ Handbuch der Orientalistik, section Four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 322–327. Leiden, Boston & Köln: Brill.
Considine, John
ed.2019The
Cambridge World History of Lexicography. Cambridge: Cambridge University Press.
Cordier, Henri
1901L’imprimerie
Sino-européenne en Chine. Bibliographie des ouvrages publiés en Chine par les Européens au XVIIe et au XVIIIe
siècle. (= Publications de l’École des langues orientales vivantes. Ve serie, tome III.
L’imprimerie Sino-Européenne en Chine). Paris: Imprimerie Nationale.
Cordier, Henri
1906–1907 (juin). Bibliotheca
Sinica. Dictionnaire bibliographique des ouvrages relatifs à l’empire
chinois. Vol. III. Paris: Librairie Orientale & Américaine / E. Guilmoto, Éditeur.
Cordier, Henri
1922Dictionnaire
bibliographique des ouvrages relatifs à l’Empire chinois. (deuxième
edition). Supplément et
Index. Paris: Librairie orientaliste Paul Geuthner.
Costa Gomes, Cristina & Isabel Murta Pina
In
preparation. Aprender chinês no século XVII. Dois manuscritos
portugueses/ Learning Chinese in the 17th Century / Two Portuguese
Manuscripts / 在17世纪学习汉语:/ 两份葡萄牙手稿. Tradução de latim para
português Arnaldo do Espírito Santo Tradução para chinês Zhang Minfen
Creamer, Thomas B. I.
1991 “Bilingual Lexicography with
Chinese”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An
International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed.
by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta, vol. 3, 3107–3113. Berlin: De Gruyter Mouton
Cummins, J. S.
1978 “Two
Missionary Methods in China: Mendicants and Jesuits”. Archivo
Ibero-Americano 38. 33–108.
Dahlmann, Joseph
1891Die
Sprachkunde und die Missionen: Ein Beitrag zur Charakteristik der ältern katholischen Missionsthätigkeit
(1500–1800). Freiburg im Breisgau: Herder.
DeFrancis, John
1984The
Chinese Language: Fact and fantasy. Honolulu: University of Hawaii Press.
2010Asociación de Academias de la lengua
Española. On-line available at: [URL]
DLE (Diccionario de la Lengua Española). Real Academia
Española
1956 Madrid: Espasa Calpe.
Douglas, Robert Kennaway
1877Catalogue of Chinese Printed Books,
Manuscripts and Drawings in the Library of the British
Museum. London: Longmans.
Dudink, Ad
2001 “Secondary
Sources and Reference Works”. Section 1.3. in Handbook of Christianity in
China. Vol. II, 635–1800 ed.
by Nicolas Standaert. (= Handbook
of Oriental Stuides/ Handbuch der Orientalistik, section Four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 238–285. Leiden, Boston & Köln: Brill.
Dudink, Ad
2002 “The
Japonica-sinica Collections I-IV in the Roman Archives of Jesus. An overview”. Monumenta
Serica 50. 481–536.
Durkin, Philip
2016 “Introduction”. The
Oxford Handbook of Lexicography ed. by Philip Durkin, 1–4. Oxford: Oxford University Press.
Dürr, Michael & Frauke Sachse
eds.2017Diccionario
k’iche’ de Berlín. El Vocabulario en lengua 4iche otlatecas: edición
crítica. Berlin: Gebr. Mann Verlag.
Duyvendak, J. J. L.
1936 “Early
Chinese Studies in Holland”. T’oung
Pao 32. 293–344.
Fernández Rodríguez, Rebeca
2007 “El
Calepino Ilocano (c.1797) del P. Vivar: Innovaciones lexicográficas y política traductora”. Missionary
Linguistics IV/ Lingüística misionera IV. Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark (= Studies in the History of the
Language Sciences, 114), 249–272. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
(ed.
byJoaquín Fonseca) 1870Historia
de los PP. Dominicos en las Islas Filipinas y en sus misiones del Japón, China, Tung-Kin y Formosa, que comprende los sucesos
principales de la Historia General de este Archipiélago desde el descubrimiento y conquista de estas islas por las flotas españolas
hasta el año de
1840. Tomo II. Madrid: Imprenta y Estereotipa de M. Rivadeneyra.
Figueroa Saavedra, Miguel
2022 “Criterios,
arrepentimientos y modificaciones en la planificación lexicográfica de los vocabularios bilingües de fray Alonso de
Molina”. Temas de historiografía lingüística ed. by Ascensión Hernández Triviño & Bárbara Cifuentes, 223–260. (= Estudios
sobre lenguas americanas, 11). México, D.F.: Universidad Nacional Autónoma de México.
Fonseca, Joaquín
see Juan Ferrando).
Fonseca, Maria do Céu
2006Historiografia lingüística portuguesa e
missionária. Proposições e Posposições no Século
XVII. Lisboa: Edições Colibri. [Centro de Estudos em Letras/ Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro. Colecção
Estudos e Ensaios, vol. 1.]
Fontenelle, Thierry
2016 “Bilingual
Dictionaries: History and Development; Current Issues”. The Oxford Handbook of
Lexicography ed. by Philip Durkin, 44–61. Oxford: Oxford University Press.
Fu, Paul & Mien Yang
2001 “The
Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo Ricci: An historical and linguistic
introduction”. The Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo
Ricci ed. by John W. Witek, 169–216. Lisbon: Instituto Português do Oriente.
Galeote, Manuel
2001 “Estudio
preliminar”. Fray Alonso de Molina. Aquí comiença vn vocabulario en la lengua castellana y
mexicana ed. by Manuel Galeote. (= Acta
Malacitana, Anejo XXXVII de la Revista de la sección de Filología de la Facultad de Filosofía y
Letras), xi–lxiii. Málaga: Universidad de Málaga.
García-Medall, Joaquín
2004 “Introducción”. Vocabulario
de la lengua bisaya, hiligueina y haraya de la isla de Panay y Sugbú y para las demás islas ed.
by Joaquín García-Medall, 9–47. Tordesillas, Valladolid: Universidad de Valladolid.
García-Medall, Joaquín
2009Vocabularios
hispano-asiáticos. Traducción y contacto intercultural. (= Monográficos de la Revista
Hermeneus,
11). Soria: Vértere.
Geng, Zhi
2018 “The
Concepts and Methods of Western Chinese learning in the Early Period: A study based on Spanish missionary Francisco Varo’s Arte
de la lengua mandarina”. Círculo de Lingüística Aplicada a la
Comunicación 74. 54–58. Available
at: [URL]
Gianninoto, Mariarosaria
2023 “Entries
and Glossaries on Empty Words in Western Sources During the Qing Period”. Mastering Languages, taming the
World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed. by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études
Thématiques,
35), 291–316. Paris: École française d’Extrême Orient.
Gillespie, Raymond
ed.2003Scholar
Bishop. The Recollections and Diary of Narcissus Marsh, 1638–1696. (Series Irish
Narratives). Cork: Cork University Press.
Golvers, Noël
2003Ferdinand
Verbiest, S.J. (1623–1688) and the Chinese Heaven. The composition of the astronomical corpus, its diffusion and reception in the
European Republic of Letters. (= Leuven Chinese Studies,
12). Leuven: Leuven University Press/ Ferdinand Verbiest Foundation, K.U. Leuven.
Gómez Gómez, Juan María
ed.2013El
Arte Regia. Nebrija reformado por Juan Luis de la Cerda. Morfología y syntaxis. Introducción, edición
crítica, traducción y notas de Juan María Gómez Gómez. (= Grammatica Hvmanistica,
6). Cáceres: Universidad de Extremadura.
González, José María
1964Historia de las Misiones Dominicanas de
China. Vol. I. 1632–1700. Madrid: Juan Bravo.
González, José María
1964Historia de las Misiones Dominicanas de
China. Vol. II. 1700–1800. Madrid: Juan Bravo.
González, José María
1966Historia de las Misiones Dominicanas de
China. Bibliografías.
1632–1700. Vol. V. Madrid: Juan Bravo.
González Linaje, María Teresa
2023 “Chinese Culture in the Shadows:
Spanish contributions through manuscript dictionaries of Chinese, 17th and 18th centuries”. Mastering
Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed.
by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études
Thématiques,
35), 175–207. Paris: École française d’Extrême Orient.
Grondeux, Anne & Franck Cinato
eds.2016The
Liber Glossarum. A digital edition. Paris. On-line available
at: [URL]
Grondeux, Anne
2023 “Comment
définir un «dictionnaire latin»? Du Liber glossarum (VIIe S.) à l’Elementarium de Papias (XIe
S.)” Histoire Épistémologie
Langage 45:2. 1–20.
Hamann, Byron Elsworth
2015The Translations of Nebrija. Language,
culture, and circulation in the early modern world. Amherst & Boston: University of Massachusetts Press.
Hanks, Patrick
2013 “Lexicography
from Earliest Times to the Present”. The Oxford Handbook of the History of
Linguistics ed. by Keith Allan. Oxford: Oxford University Press.
Hausmann, Frans Joseph, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta
eds.1989–1991Wörterbücher/
Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie
internationale de
lexicographie. 3 Vols. Berlin: De Gruyter Mouton.
Hernández, Esther
2018Lexicografía
hispano-amerindia 1550–1800. Catálogo descriptivo de los vocabularios del español y las lenguas indígenas
americanas. (= Lingüística misionera, 9). Frankfurt am Main: Vervuert/ Madrid: Iberoamericana.
Herrenschmidt, Clarisse
2000 “Consonant
Alphabets, the Greek Alphabet and Old Persian Cuneiform”. Ancestor of the West. Writing, Reasoning, and
Religion in Mesopotamia, Elam, and Greece ed. by Jean Bottéro, Clarisse Herrenschmidt & Jean-Pierre Vernant, 90–107. Chicago & London: The University of Chicago Press.
Heuberger, Reinhard
2016 “Learners’
Dictionaries. History and Development; Current Issues”. The Oxford Handbook of
Lexicography ed. by Philip Durkin, 25–43. Oxford: Oxford University Press.
Ishizaki, Hiroshi
2009 “Transcription of Francisco Diaz “Vocabulario de letra china con la explication
castellana”. 日本東洋文化論集 (Bulletin of the Faculty of Law and Letters, University of the
Ryukyus) 15. 297–333. On-line: [URL]
James, Gregory
2004 “Culture
and the Dictionary: Evidence from the first European lexicographical work in China”. Historical
Dictionaries and Historical Dictionary Research ed. by Julie Coleman & Anne McDermott, 119–136. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
James, Gregory & David Morgan
eds.2003Through
Spanish Eyes. Five accounts of a missionary experience in sixteenth-century China. Hong Kong: Hong Kong University of Science and Technology / Language Centre.
Jong, P[ieter] de
1862Catalogus codicum orientalium. Bibliothecae
academiae regiae scientiarium. Lugduni Batavorum [Leiden]: E.J. Brill Academiae Typographus.
José, Regalado Trota
2018 “Building Bridges Between Cultures:
Those Hokkien vocabulary and the Dictionario
Hispanico-Sinicum”. pág. xvii. In Anonymous (primary
sources) 2018.
José, Regalado Trota
2020 “The Dictionario
Hispano-Sinicum and other 17th and 18th cemtury Chinese language materials in the University of Santo Tomás,
Manila”. Presented at the workshop Mastering Mandarin and Mǐn-Chinese in Manila and Macao:
Revitalizing Older Linguistic Documentation. December 18,
2020. Université Paris-Cité, Laboratoire HTL.
José, Regalado Trota
2022 “Baybay, baybayin,
Binondo and the Parian: Documents on the Evolution of the Mestizo
Sangley”. Philippiniana
Sacra 57:172. 91–134.
Kaijian, Rang
2016Setting
off from Macau: essays on Jesuit history during the Ming and Qing dynasties. Leiden & Boston: Brill.
Kalverkämper, Hartwig
1990 “Auf
die Varietäten der Sprache bezogene Wörterbücher”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein
Internationales Handbuch zur Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de
lexicographie ed. by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1512–1523. Berlin: De Gruyter Mouton.
Karttunen, Francis
1991 “Nahuatl
Lexicography”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur Lexikographie/
An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed.
by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 3, 2657–2661. Berlin: De Gruyter Mouton.
Karttunen, Francis
1992An
Analytical Dictionary of Nahuatl. Norman: University of Oklahoma Press. (First edition, University of Texas Press 1983).
Kennedy, George A.
1951 “The Monosyllabic
Myth”. Journal of the American Oriental
Society 71:3. 161–166.
Klaproth, Julius
1822 “Vocabulario
de letra china”, and “Diccionario de lengva mandarina”. Verzeichniss der chinesischen und mandschuischen
Bücher und Handschriften der köninglichen Bibliothek zu Berlin, Zweite Abtheilung. Lexicographische
und Grammaticalische
Werke, 129–136. Paris: In der Königlichen Druckerei.
2009 “The
Earliest Hokkien Dictionaries”. Missionary Linguistics IV/ Lingüística misionera IV.
Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark (= Studies in the History of the
Language Sciences, 114), 303–330. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Klöter, Henning
2011The
Language of the Sangleys: A Chinese vernacular in missionary sources of the seventeenth
century. (= Sinica Leidensia, 98). Leiden & Boston: Brill.
Klöter, Henning
2017 “China
Mission and Linguistics: Early contributions by Catholic missionaries”. Chinese Missionary
Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (Leuven
Chinese Studies,
34), 73–92. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.
Klöter, Henning
2018 “The
Dictionario Hispanico Sinicum: Some remarks on its historical contexts and lexicographical
peculiarities”. In: Anonymous. [first half of the
17th century]. Dictionario Hispanico Sinicum. ed. by Fabio Yuchung Lee, et al., xxi–xxiv. Taiwan: National Tsing Hua University Press.
Klöter, Henning
2019 “China
from c.1700”. The Cambridge World History of Lexicography ed.
by John Considine, 317–339. Cambridge: Cambridge University Press.
Klöter, Henning & Hans-Jörg Döhla
2023 “Early
Spanish-Chinese Encounters in the Philippines and the Birth of Spanish-Chinese Lexicography”. Mastering
Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed.
by Michela Bussotti & François Lachaud, eds. (= Études
Thématiques,
35), 149–173. Paris: École française d’Extrême Orient.
Klöter, Henning & Otto Zwartjes
2008 “Chinese
in the Grammars of Tagalog and Japanese of the Franciscan Melchor Oyanguren de Santa Inés
(1688–1747)”. Histoire, Epistémologie,
Langage 30:2.177–197.
Kraft, Eva S.
1976 “Frühe chinesische Studien in
Berlin”. Medizinhistorisches
Journal 11:1/2. 92–128.
Kühn, Peter
1990 “Das
Grundwortschatzwörterbuch”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur
Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed.
by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1355–1364. Berlin: De Gruyter Mouton.
Kuiper, Koos
2005Catalogue
of Chinese and Sino-Western Manuscripts in the Central Library of Leiden University. With contributions
from Jan Just Witkam and Yuan Bingling. (= Bibliotheca
Universitatis Leidensis, Codices Manuscripti,
33.). Leiden: Legatum Warnerianum in Leiden University Library.
La Croze, Mathurin Veyssière
1710 “De Libris Sinensibus Bibliothecæ
Regiæ Berolinensis: ubi præcipue de insigni Lexico Sinico-Hispanico R.P. Francisci Diaz, Ordinis Fratrum
Prædicatorum”. Miscellanea Berolinensia ad incrementum scientiarum, ex scriptis Societati regiæ
scientiarum exhibitis edita, cvm figvris aeneis et indice
materiarum. Chapter VII, 84–88. Berolini, Hohan. Christ. Papenii Bibliopolæ Regii & Societatis Privilegiati.
Langlès, Louis-Mathieu
1825Catalogue
des livres imprimés et manuscrits, composant la Bibliothèque de Feu M. Louis
Langlès. Paris: J.-S. Merlin.
León Pinelo, Antonio de
. (augmented edition
by Marqués de Torre-Nueva) 1737Bibliotheca
oriental, y occidental, náutica, y geográfica. …. Vol. I: …
en que se contienen los escritores de las Indias Orientales, y Occidentales, y Reinos convecinos China, Tartaria, Japon, Persia,
Armenia, Etiopia, y otras partes. Madrid: Francisco Martínez Abad. (First
edition: Madrid: Iuan Gonzalez 1629).
Leung, Cécile
2002Étienne
Fourmont (1683–1745). Oriental and Chinese Languages in Eighteenth-century France. (= Leuven Chinese
Studies, 13). Leuven: Leuven University Press/ Ferdinand Verbiest Foundation K.U. Leuven.
Levi, Joseph Abraham
1998O Dicionario Português-chinês de Padre
Matteo Ricci, S.J. (1552–1610). New Orleans: University Press of the South.
Lewis, Charlton T. & Charles Short
1955A
Latin Dictionary. Oxford: At the Clarendon Press. (First edition 1879).
1953A
Greek-English Lexicon. Oxford: At the Clarendon press. (first edition 1843).
Loon, van der P[iet]
1966 “The Manila incunabula and early
Hokkien studies (part 1)”. Asia
Major 12: 1–43.
Loon, van der P[iet]
1967 “The Manila incunabula and early
Hokkien studies (part 1)”. Asia
Major 13: 95–186.
Lundbæk, Knud
1986T.S.
Bayer (1694–1738). Pioneer Sinologist. Scandinavian Institute of Asian Studies, Monograph series, vol.
54. London & Malmö: Curzon Press.
Lundbæk, Knud
1988The
Traditional History of the Chinese Script from a Seventeenth Century Jesuit
Manuscript. Aarhus: Aarhus University Press.
Luo, Xiaoliang
2023 “Canonicité
et historicité: la phonologie chinoise face aux courants
«occidentaux». Lalies 41 (livre
numérique).
Maas, Otto
1917Cartas
de China. Documentos inéditos sobre misiones franciscanas del siglo
XVII. Sevilla: J. Santigosa.
Marinescu, Jocelyn M. N.
2008Defending Christianity in
China: The Jesuit defense of Christianity in the Lettres édifiantes et curieuses & Ruijianlu in Relation to the
Yongzheng Proscription of 1724. Unpublished PhD
Thesis, Manhattan, Kansas: Kansas State University.
Martínez-Vigil, Ramón
1884La
orden de predicadores. Sus glorias en santidad, apostolado, ciencias, artes y gobierno de los pueblos, seguida del ensayo de una
biblioteca de Domínicos españoles. Madrid, Manila & París: Librería de D. Gregorio del Amo.
Masini, Federico
1996 “Some
Preliminary Remarks on the Study of Chinese Lexicographical Material Prepared by the Jesuit Missionaries in China in the Seventeenth
Century”. Western Humanistic Culture presented to China by Jesuit Missionaries (XVII–XVIII centuries).
Proceedings of the Conference held in Rome, October 25–27, 1993 ed. by Federico Masini (= Bibliotheca
Instituti Historici S.I.
49), 235–245. Roma: Institutum Historicum S.I.
Masini, Federico
2000 “Materiali
lessicografici sulla lingua cinese redatti dagli occidental fra ‘500 e ‘600: I dialetto del
Fujian”. Cina 28.53–79.
Masini, Federico
2005 “Chinese
Dictionaries prepared by Western Missionaries in the Seventeenth and Eighteenth centuries”. Encounters
and Dialogues, Changing perspectives on Chinese-Western exchanges from the Sixteenth to Eighteenth centuries ed.
by Xiaxin Wu, 179–193. Sankt Augustin: Monumenta Serica Institute/ The Ricci Institute of Chinese-Western Cultural History at the University of San Francisco.
Masini, Federico
2017 “Chinese
Missionary Linguistics. A new field of research”. Chinese Missionary
Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (= Leuven
Chinese Studies,
34), 15–31. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.
Medina, Miguel Ángel
s.a. “Juan Bautista
Morales”. Diccionario Biográfico electrónico (DB~e). Real Academia de la Historia, On-line: [URL] (accessed: 13-07-2023).
Menegon, Eugenio
1997 “Jesuits,
Franciscans and Dominicans in Fujian: The anti-Christian incidents of 1637–1638”. “Scholar from the West”. Giulio Aleni S.J.)1582–1649)
and the Dialogue between Christianity and China ed. by Tiziana Lipiello & Roman Malek. (= Monumenta
Serica Monograph Series,
42), 219–260. Nettetal: Steyler Verlag.
Menegon, Eugenio
2013 “Francisco
Varo 萬濟國 (1627–1687)”. Ricci Roundtable on the History of Christianity in China.
Biographies. On-line: [URL]
2009 “The
Tarascan Lexicographical Tradition in the Sixteenth Century”. Missionary Linguistics II/ Lingüística
misionera IV. Lexicography ed. by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark. (= Studies in the History of the
Language Sciences, 114), 165–195. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Moran, Joseph
1972A
Commentary on the Arte breve da lingoa de Iapoa of João Rodriguez S.J. with Particular Reference to
Pronunciation. Unpublished PhD
Thesis. Oxford: Bodleian Library.
Mungello, David E.
1985Curious Land: Jesuit accomodation and the origins
of sinology. (= Studia Leibnitiana Supplementa,
25). Stuttgart: Franz Steiner Verlag Wiesbaden GMBH.
Norman, Jerry
1988Chinese. Cambridge: Cambridge University Press.
Odstrčilík, Jan
2020 “Between
Languages, Genres and Cultures. Diego Collado’s Linguistic Works”. Medieval
Worlds 11.117–151.
Osterkamp, Sven
, on-line 2012, printed
in 2014 “Notes on the Manuscript Precursors of Collado’s Ars grammaticæ
Iaponicae lingvæ in the British Library (Sloane Ms. 3459) and Especially Biblioteca Apostolica Vaticana (Borg. Lat.
771)”. Bochumer Jahrbuch zur
Ostasienforschung 36. 199–212.
Pang, Tatiana A.
1999 “The Manchu script reform of 1632: New
data and new questions”. Writing in the Altaic World ed.
by Juha Janhunen & Volker Rybatzki, 201–206 (= Studia
Orientalia, 87). Helsinki: The Finnish Oriental Society.
Paternicò, Luisa Maria
2009 “Martino Martini, dalla
Grammatica sínica allá Grammatica linguae sinensis”. Cina. La
centralità ritrovata. (= Atti del XII Convegno dell’Associazione Italiana Studi Cinesi (AISC),
Cagliari, 17–18 settembre 2009). ed. by Francesca Congiu, Barbara Onnis & Cristina Pinna, 339–354. Cagliari: Università degli Studi di Cagliari/ Facoltà di Scienze Politiche.
Paternicò, Luisa Maria
2011Martino Martini’s Grammar of the Chinese
Language: The Grammatica linguae sinensis. Tesi di Dottorato, Roma: Sapienza Università di Roma.
Payá, Santiago
1891Reseña
biográfica de los religiosos de la Provincia del Santísimo Rosario de Filipinas desde su fundación hasta nuestros
días. Parte primera: Comprende desde 1587 á
1650. Manila: Establecimiento tipográfico del Real Colegio de Santo Tomás.
Pelliot, Paul
1995Inventaire
sommaire des manuscrits et imprimés chinois de la Bibliothèque Vaticane. (= Italian School of East Asian
Studies, Reference series, 1). Kyoto: Istituto Italiano di Cultura Scuola di Studi sull’Asia Orientale. [Posthumous work, revised and edited
by Takata Tokio.
Peyraube, Alain & Hilary M. Chappell
2023 “Early
Linguistic Traditions in China, with an Appendix on Western Grammars of Sinitic Languages”. The Cambridge
History of Linguistics ed. by Linda R. Waugh, Monique Monville-Burston & John E. Joseph, 54–67. Cambridge: Cambridge University Press.
Pfister, Louis
1932–1934Notices
biographiques et bibliographiques sur les Jésuites de l’ancienne mission de Chine,
1552–1773. 2 vols. Shanghai: Imprimerie de la Mission Catholique.
Phạm, Thị Kiều Ly
2018La grammatisation du vietnamien (1615–1919) :
Histoire des grammaires et de l’écriture romanisée du vietnamien. PhD
Thesis. Université Sorbonne Paris Cité – Université Paris III – Sorbonne Nouvelle.
Phạm, Thị Kiều Ly
2022Histoire de l’écriture romanisée du vietnamien
(1615–1919). Paris: Indes savants.
Po-Chia Hsia, Ronnie
2011 “Language
Acquisition and Missionary Strategies in China, 1580–1760”. Missions d’évangelisation et circulation des
savoirs XVIe–XVIIIe siècle ed. by Charlotte de Castelnau-l’Estoile, Marie-Lucie Copete, Aliocha Maldavsky & Ines G. Županov. (= Collection de la casa de
Velázquez,
20), 211–229. Madrid: Casa de Velázquez.
Quétif, Jacobus & Jacobus Echard
1721Scriptores
ordinis prædicatorum recensiti, notisque historicis et criticis illustrati… Tomus secundus (Vol.
2). Lutetiæ Parisiorum: apud J.B. Christophorum Ballard & Nicolaum Simart.
Raini, Emanuele
2010Sistemi
di romanizzazione del cinese mandarino nei secoli XVI–XVIII. Unpublished Ph. D.
Thesis, Studi Asiatici, XXII ciclo, Facoltà di Studi Orientali, Sapienza – Università di Roma.
Raini, Emanuele
2017 “A
Preliminary Analysis of the Romanization in the Vocabulario da letra China”. Chinese
Missionary Linguistics ed. by Davor Antonucci & Pieter Ackerman. (= Leuven
Chinese Studies,
34), 109–136. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute/ KU Leuven.
Ridruejo, Emilio
2003 “Las
primeras gramáticas del náhuatl y el proceso de gramatización de las lenguas filipinas”. I Simposio
Antonio Tovar sobre lenguas amerindias ed. by Emilio Ridruejo & Mara Fuertes, 117–140. Tordesillas: Insituto Interuniversitario de Estudios de Iberoamérica y Portugal.
Ridruejo, Emilio
2022 “Nebrija
en la lingüística misionera: gramaticografía”. Antonio de Lebrixa Grammatico en su medio
milenio ed. by José J. Gómez Asencio & Carmen Quijada van den Berghe (= Aquilafuente,
325), 429–470. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.
Rodríguez de la Torre, Fernando
s.a. “Antonio
Díaz”. Diccionario Biográfico electrónico (DB~e). Real Academia de la Historia, On-line: [URL] (accessed: 13-07-2023).
Rosso, Antonio Sisto
1948 “Pedro de la Piñuela, O.F.M. Mexican
Missionary to China and Author”. Franciscan
Studies 8:3. 250–274.
Saint Vincent, Charles de
1702 “La vie de l’illustre Seigneur &
Mandarin Joahim-Ko, du Tiers-Ordre de nôtre Père Saint Dominique, & Martyr dans la
Chine”. In: L’année dominicaine, ou les vies des saints, des bienheureux, des
martyrs, et des autres personnes illustres, ou recommendables par leur pieté de l’un & de l’autre Sexe de l’Ordre des FF.
Precheurs, 480–490. Amiens: Guislain le Bel, Imprimeur du Roy & du College.
Santa Cruz, Baltasar de
1693Tomo segvndo de la historia de la Provincia del
Santo Rosario de Filipinas, Iapon, y China del Sagrado Orden de
Predicadores. Zaragoça: Pasqval Bveno.
Schreyer, Rüdiger
1999 “Gabriel
Sagard’s Dictionary of the Huron Tongue (1632)”. Languages Different in All Their Sounds
…. Descriptive Approaches to Indigenous Languages of the Americas 1500–1850 ed. by Elke Nowak, 101–115. Münster: Nodus Publikationen.
Smith-Stark, Thomas C.
2005 “Phonological Description in New
Spain”. Missionary Linguistics II / Lingüística misionera II. Orthography and Phonology. Selected Papers
from the Second International Conference on Missionary Linguistics, São Paulo, 10–13 March 2004 ed.
by Otto Zwartjes & Cristina Altman. (= Studies
in the History of the Language Sciences,
109), 3–64. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
Smith-Stark, Thomas C.
2009 “Lexicography in New Spain
(1492–1611)”. Missionary Linguistics IV/ Lingüística misionera IV. Lexicography. Selected papers from the
Fifth International Conference on Missionary Linguistics, Méruda Yucatán, 14–17 March 2007. ed.
by Otto Zwartjes, Ramón Arzápalo Marín & Thomas C. Smith-Stark. (= Studies in the
History of the Language Sciences,
114), 3–82. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins.
1931Bibliotheca
Missionum. Vol. 6: Missionsliteratur Indiens, der Philippinen,
Japans und Indochinas 1700–1799. Aachen: Franziskus Xaverius Missionsverein.
Sueiro Justel, Joaquín & María Dolores Riveiro Lema
eds.2014Andrés
López. Arte de la Lengua de Pangasinán (1690). (= Lingüística Misionera,
4). Madrid/ Frankfurt: Iberoamericana & Vervuert.
Téllez-Nieto, Heréndira
2010Vocabulario
trilingüe en español-latín-náhuatl atribuido a fray Bernardino de Sahagún. México, D.F.: Instituto Nacional de Antropología e Historia.
Theobald, Ulrich
2000 “Hongwu
zhengyun 洪武正韻”. ChinaKnowledge.de – An Encypledia on Chinese History and
Literature. Available at: [URL]
Theobald, Ulrich
2010 “Zhèngzi tōng正字通 [‘Comprehensive dictionary’]. Notice, available
at: [URL]
Thévenot, Melchisédec
1696Relations
de divers voyages
curieux. 2 vols. Paris: Thomas Moette (First edition 1663–1672).
2001 “Linguistics”.
Section 4.3.5. in Handbook of Christianity in
China. Vol. II, 635–1800 ed.
by Nicolas Standaert. (= Handbook
of Oriental Stuides/ Handbuch der Orientalistik, section four: China ed. by E. Zürcher, S. F. Teiser & M. Kern, vol. 15/1), 861–878. Leiden, Boston & Köln: Brill.
Vande Walle, Willy F.
2017 “The Legacy of 17th and 18th Century
Descriptions of the Chinese Language”. Chinese Missionary Linguistics ed.
by Davor Antonucci & Pieter Ackermans. (= Leuven
Chinese Studies, vol.
34), 33–71. Leuven: Ferdinand Verbiest Institute, KU Leuven.
Van den Wyngaert, Anastasius
ed.1933Sinica
Franciscana. Vol. II. Relationes et epistolas fratrum minorum
saeculi XVI et XVII. Ad Claras Aquas (= Quaracchi,
Firenze): Apud Collegium S. Bonaventurae.
Vedal, Nathan
2019 “China,
c. 600– c. 1700”. The Cambridge World History of Lexicography ed.
by John Considine, 109–129. Cambridge: Cambridge University Press.
Verdelho, Telmo
2008 “Encontro
do português com as línguas não europeias. Textos
interlinguísticos”. In: Encontro do português com as línguas não europeias.
Exposição de textos
interlinguísticos, 1–60. Lisboa: Biblioteca Nacional de Portugal.
Viñaza, El Conde de la [=Cipriano Muñoz y Manzano
] 1892Escritos de los portugueses y castellanos referentes á las lenguas de China y el Japón. [Memoria presentada en la Xa sesión del Congreso Internacional de
Orientalistas). Lisboa: M. Gomes/ Madrid: M. Murillo & Londres: B. Quaritch. Zaragoza: Imprenta de La Derecha.
Walravens, Hartmut
1987China
illustrata. Das europäische Chinaverständnis im Spiegel des 16. bis 18.
Jahrhunderts. Weinheim: Acta Humaniora. (Katalog & Ausstellung im Zeughaus der Herzog August Bibliotek vom 21. März bis 23.
August 1987).
Waugh, Linda R., Monique Monville-Burston & John E. Joseph
eds.2023The
Cambridge History of Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
Wei, Chen
2023“All
the aids which a beginner needs”. James Summers’ (1828–1891) research on Chinese grammar. PhD
Thesis. University of Leiden.
Wei, Chiao
2000 “Das
Studium der Sprachen des Fernen Ostens: Chinesisch”. History of the Language Sciences/ Geschichte der
Sprachwissenschaften/ Histoire des sciences du langage. An International Handbook on the Evolution of the Study of Language from the
Beginnings to the Present ed. by Sylvain Auroux, E. F. K. Koerner, Jans-Josef Niederehe & Kees Versteegh. Vol. 1, 991–998. Berlin & New York: Walter de Gruyter.
Weingartner, Frederic
1975 “El
primer diccionario europeo-chino”. Boletín de la Asociación Española de
Orientalistas 11. 223–227.
Weston, David
2022The
Bayer Collection A preliminary catalogue of the manuscripts and books of Professor Theophilus Siegfried Bayer, acquired and augmented by
the Reverend Dr Heinrich Walther Gerdes, now preserved in the Hunterian Library of the University of
Glasgow David W. University of Glasgow. Available
at: [URL]
1837 “Catalogus
codicum manuscriptorum in primis orientalium”. In: Bibliotheca Willmetiana.
Catalogus bibliothecae instructissimae, quam in suos usus comparavit vir Joannes Willmet. … cujus publica auctio fiet Amstelodami, die
22 Maji et sqq. MDCCCXXXVII…. Amstelodami [Amsterdam]: J. Müller, J. Radink et D. Groebe.
Witek, John W.
2001 “Introduction”. The
Portuguese-Chinese Dictionary of Michele Ruggieri and Matteo Ricci ed. by John W. Witek, 151–167. Lisbon: Instituto Português do Oriente.
Witkam, J[an]. J[ust]
1980Jacob Golius (1596–1667) en zijn
handschriften. L (Oosters Genootschap in Nederland, vol.
10). Leiden: Brill. Available
at: [URL].
Witkam, Jan Just
2007Inventory of the Oriental Manuscripts of the
Library of the University of Leiden. Vol. 2: Manuscripts in
Leiden University Library in the period between 1665 and 1871. (= Inventories of Collections of Oriental
Manuscripts). Leiden: Ter Lugt Press.
Wu, Huiyi
2017Traduire
la Chine au XVIII siècle. Les Jésuites traducteurs de textes chinois et le renouvellement des connaisances européene des connaissances
européenes sur la Chine (1687–ca. 1740). Paris: Honoré Champion.
Yang, Huiling
2023 “Chinese
Lexical Traditions in Basilio Brollo’s Dictionarium Sinico-Latinum”. Mastering
Languages, taming the World. Dictionaries and multilingual Lexicons in East Asia ed.
by Michela Bussotti & François Lachaud. (= Études
Thématiques,
35), 269–290. Paris: École française d’Extrême Orient.
Yao, Xiaoping & Ma, Youqing
2003Translation
into Mandarin Chinese of Varo’s grammar. Huáyǔ guānhuà
yǔfǎ华语官话语法 [Arte de la Lengua
Mandarina] (Yáo Xiǎopíng 姚小平 & Mǎ Yòuqīng 马又清 trans.). Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press.
Yao, Xiaoping
2007 “Zǎoqī de hànwài zìdiǎn——Fàndìgāng guǎncáng xīshì yǔwén shǒugǎo shísì zhǒng
lüèshù” 早期的汉外字典——梵蒂冈馆藏西式语文手稿十四种略述. (Early Chinese-Western dictionaries – A brief overview on fourteen linguistic manuscript preserved in the Vatican
archives), in Dāngdài
yǔyánxué 2. 97–116.
Yao, Xiaoping
2011a “漢語的單音節性—西方早期漢語認知史上的一個命題. The Sixth Fu Jen University International
Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages” Symposium
Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed.
by Zbigniew Wesołowski, 489–512. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.
Yao, Xiaoping
2011b “Monosyllabity
of Chinese: A thesis of the Western Knowledge of Chinese in Early Modern Europe”. The Sixth
Fu Jen University International Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages”
Symposium Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed.
by Zbigniew Wesołowski, 513–544. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.
Yong, Hemming & Jing Peng
2008Chinese
Lexicography: A history from 1046 BC to 1911 AD. Oxford: Oxford University Press.
Zgusta, Ladislav & Demetrius J. Georgacas
1990 “Lexicography
of Ancient Greek”. Wörterbücher/ Dictionaries/ Dictionnaires. Ein Internationales Handbuch zur
Lexikographie/ An International Encyclopedia of Lexicography / Enyclopédie internationale de lexicographie ed.
by Frans Joseph Hausmann, Oskar Reichmann, Herbert E. Wiegand & Ladislav Zgusta. Vol. 2, 1694–1704. Berlin: De Gruyter Mouton.
Zwartjes, Otto
2007 “Los
«romances » en las gramáticas andinas de la tradición misionera española”. La Romania en interacción:
entre historia, contacto y política. Ensayos en homenaje a Klaus Zimmermann ed. by Martina Schrader-Kniffki & Laura Morgenthaler García, 817–836. Frankfurt am Main: Vervuert/ Madrid: Iberoamericana.
Zwartjes, Otto
2010Melchor
Oyanguren de Santa Inés. Arte de la lengua japona (1738), Tagalysmo elucidado (1742) y “Arte sínico, o mandarín
(1742). Estudio a cargo de Otto
Zwartjes. 3 vols. Madrid: Agencia Española de Cooperación Internacional para el Desarrollo.
2011b “Jacob
Golius (1596–1667) and Martino Martini (1614–1661): The Vocabularium Hispanico-Sinense (Bodleian Library, MS Marsh 696)
and the study of Chinese in the Netherlands”. The Sixth Fu Jen University International
Sinological Symposium: “Early European (1552–1814) Acquisition and Research on Chinese Languages” Symposium
Papers. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed.
by Zbigniew Wesołowski, 305–345. New Taipei Xinzhuang qu: Fu Jen Catholic University Printing House.
Zwartjes, Otto
2011c傑考•寇林斯 (Jacob Golius,1596–1667 年) 與衛匡國(Martino Martini,1614–1661): Vocabularium Hispanico-Sinense (西中辭典)(博多萊安圖書館,MS Marsh
696) 以及漢語研究在荷蘭. ‘Jiekao Koulinsi (1596–1667) yu Wei Kuangguo (1614–1661): Xi zhong cidian (Boduolaian tushuguan, MS Marsh 696*) yu hanyu
yanjiu zai Helan”. Furen daxue di liu jie hanxue guoji yantaohui: “Xifang zaoqi (1552–1814
nianjian) hanyu xuexi he yanjiu” lun wen ji. 第六屆漢學國際研討會:「西方早期(1552–1814年間)漢語學習和研究」論文集 ed. by Zbigniew Wesołowski, 347–381. Xinbei shi Xinzhuang qu: Furen daxue chubanshe.
Zwartjes, Otto
2014 “El
Vocabulario de letra china de Francisco Díaz (ca. 1643) y la lexicografía
hispano-asiática”. Boletín Hispánico Helvético: Historia, teoría(s), prácticas
culturales 23. 57–100.
Zwartjes, Otto
2018 “Missionary
Dictionaries”. Oxford Research Encyclopedia of Linguistics ed.
by Mark Aronoff. Oxford: Oxford University Press. [URL].
Zwartjes, Otto
2019a “Missionary
Traditions in South America”. The Cambridge World History of Lexicography ed.
by John Considine, 555–578. Cambridge: Cambridge University Press.
Zwartjes, Otto
2019b “Missionary
Traditions in Mesoamerica”. The Cambridge World History of Lexicography ed.
by John Considine, 579–596. Cambridge: Cambridge University Press.
Zwartjes, Otto
2019c “Missionary
Traditions in East Asia”. The Cambridge World History of Lexicography ed.
by John Considine, 614–633. Cambridge: Cambridge University Press.
Zwartjes, Otto
2022a “Small
talk and «platiquillas» in missionary grammars”. The Architecture of Grammar: Studies in Linguistic
Historiography in Honor of Pierre Swiggers ed. by Tim Denecker, Piet Desmet, Lieve Jooken, Peter Lauwers, Toon Van Hal & Raf Van Rooy, 193–213. Leuven, Paris & Bristol, CT: Peeters.
Zwartjes, Otto
2022b “El
Arte de lengua totonaca (1752) de José Zambrano Bonilla: el alcance del método nebrisense al reducir “todos los
primores de un tosco y quasi barbaro Idioma” a las reglas de la latinidad”. Antonio de Lebrixa Grammatico
en su medio milenio ed. by José J. Gómez Asencio, José, J. & Carmen Quijada van den Berghe (= Aquilafuente,
325), 501–541. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.
Zwartjes, Otto
2023a “Genera
verborum quot sunt? Algunas reflexiones teóricas de Manuel Maldonado de Matos en su Arte de la lengua szinca (1770) sobre la
“abominable existencia de los verbos neutros y absolutos” en las obras gramaticales de su época”. Nuevas
aportaciones a la lingüística misionera española ed. by Miguel Ángel Esparza Torres & Ana Segovia Gordillo. 277–314. Berlin: Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wissenschaften.
Zwartjes, Otto
2023b “Towards
a historiography of foreign language documentation, teaching and learning of non-Western languages in a missionary context (sixteenth=
eighteenth century)”. Language Learning and Teaching in Missionary and Colonial Contexts/ L’apprentissage
et l’enseignement des langues en contextes missionaire et colonial ed. by Dan Savatovsky, Mariangela Albano, Thị Kiều Ly Pham, & Valérie Spaëth, 67–115. Amsterdam: Amsterdam University Press.