Chapter 4
À volta da tradição manuscrita das cantigas de Martim Codax
The trajectory of the manuscript tradition of Galician-Portuguese troubadour poetry, after Carolina de Michaëlis’ reflections at the beginning of the 20th century, changed course in the 1960s as the work of Martim Codax was included in it throughout the second half of the 20th century. In the 1990s, new research resulted in the clarification of its internal structure and in the identification, within the cancioneiros or song books from the 16th century, of individual and collective cancioneiros, socially ordered anthologies or simple individual collections scattered throughout the cancioneiros, especially towards the end of their different sections. The present chapter tries to include the results of research on the manuscript tradition of the cantigas, at the same time as it offers a review of the trajectory followed by the inclusion of Martim Codax’s work in the collective cancioneiros.
Article outline
- 1.Principais fontes escritas da canção trovadoresca galego-portuguesa
- 2.Percursos da tradição manuscrita
- 3.A obra de Martim Codax e sua integração nos cancioneiros
- 4.Sobre o futuro da Tradição
-
Bibliografia
References (49)
Bibliografia
Arbor Aldea, Mariña (coord.). 2016. Pergamino Vindel. Barcelona: M. Moleiro Editor.
Arbor Aldea, Mariña. 2017. “La tradición fluida: Pai Gomez Charinho.” Em De lagrymas fasiendo tinta…, ed. por Virginie Dumanoir, 35–55. Madrid: Casa de Velázuez (agradeço à autora a disponibilização do texto antes da sua publicação).
Braga, Teófilo (ed.). 1878. Cancioneiro Portuguez da Vaticana. Lisboa: Imprensa Nacional.
Cintra, Luís Filipe Lindley. 1973. “Introdução”, Cancioneiro Português da Biblioteca Vaticana (Cód. 4803). Reprodução facsimilada, VII-XVIII. Lisboa: Centro de Estudos Filológicos e Instituto de Alta Cultura.
Cintra, Luís Filipe Lindley. 1982. “Apresentação”, Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti) Cod. 10991. Reprodução facsimilada. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda.
Cohen, Rip (ed.). 2003. 500 Cantigas d’Amigo. Porto: Campo das Letras.
Cunha, Celso. 1986. “Sobre o texto e a interpretação das cantigas de Martim Codax.” Em Critique Textuelle Portugaise. Actes du Colloque (Paris 20–24 Octobre 1981), ed. por Eugenio Asensio et al., 65–83. Paris: FCG-Centre Culturel Portugais.
D’Heur, Jean-Marie. 1974. “Sur la tradition manuscrite des chansonniers galiciens-portugais.” Arquivos do Centro Cultural Português VIII: 3–43.
D’Heur, Jean-Marie. 1984. “Sur la généalogie des chansonniers portugais d’Ange Colocci.” Boletim de Filologia XXIX: 23–34.
Fernández Guiadanes, Antonio. 2016. “Dúas notas sobre a transmisión manuscrita da lírica profana galego-portuguesa.” Em Cantares de Amigos. Estudos en homenaxe a Mercedes Brea, 369–375. Santiago de Compostela: USC.
Ferrari, Anna. 1979. “Formazione e struttura del Canzoniere Portoghese della Biblioteca Nazionale di Lisbona (cod. 10991: Colocci-Brancuti).” Arquivos do Centro Cultural Português XIV: 27–142.
Ferrari, Anna. 1991. “Le chansonnier et son double.” Em La Lyrique Romane Médiévale. La tradition des chansonniers, Actes du Colloque de Liège, 1989, ed. por M. Tyssens, 301–327. Liège: Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres de l’Université de Liège.
Ferrari, Anna. 1993. “Cancioneiro da Biblioteca Nacional (Colocci-Brancuti)” e “Cancioneiro da Biblioteca Vaticana.” Em Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa, ed. por Giulia Lanciani e Giuseppe Tavani, 119–123 e 123–126. Lisboa: Caminho.
Ferreira, Manuel Pedro. 1986. O Som de Martin Codax. Sobre a dimensão musical da lírica galego-portuguesa (séculos XII-XIV). Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda.
Ferreira, Manuel Pedro. 1991. “Relatório preliminar sobre o conteúdo musical do fragmento Sharrer.” Em Actas do IV Congresso da Associação Hispânica de Literatura Medieval, coord. por Aires Augusto Nascimento e Cristina Almeida Ribeiro, Vol. I, 35–42. Lisboa: Edições Cosmos.
Ferreira, Manuel Pedro. 2009. “Codax revisitado.” Em Aspectos da Música Medieval no Ocidente Peninsular. Vol. 1: Música palaciana, 88–100. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda / Fundação Calouste Gulbenkian.
Filgueira Valverde, José. 1949. “Lírica medieval gallega y portuguesa.” Em Historia General de las Literaturas Hispánicas, dir. por Guillermo Díaz Plaja, Vol. I, 554–563. Barcelona: Editorial Barna.
Gonçalves, Elsa. 1976. La Tavola Colocciana ‘Autori Portughesi’. Paris: Fundação Calouste Gulbenkian-Centro Cultural Português.
Gonçalves, Elsa. 1991. “Sur la lyrique galégo-portugaise. Phénoménologie de la constitution des chansonniers ordonnés par genres.” Em La Lyrique Romane Médiévale. La tradition des chansonniers. Actes du Colloque de Liège, 1989, ed. por M. Tyssens, 447–467. Liège: Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres de l’Université de Liège.
Gonçalves, Elsa. 1993. “Tradição manuscrita da poesia lírica.” Em Dicionário de Literatura Medieval Galega e Portuguesa, ed. por Giulia Lanciani e Giuseppe Tavani, 627–632. Lisboa: Caminho.
Gonçalves, Elsa. 1994. “O sistema das rubricas atributivas e explicativas nos cancioneiros trovadorescos galego-portugueses.” Em Actas del XIX Congreso de Lingüística e Filoloxia Románicas, ed. por Ramón Lorenzo, Vol. 7, 979–990. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
Gonçalves, Elsa. 2007. “Sobre a tradição manuscrita da lírica galego-portuguesa: conjecturas e contrariedades.” eHumanista 8: 1–27.
Gonçalves, Elsa. 2011. “Duas notas mínimas em torno da confecção e cópia do Cancioneiro da Ajuda.” Em De Roma ata Lixboa. Estudos sobre os cancioneiros galego-portugueses, 535–542. A Coruña: Real Academia Galega.
Gonçalves, Elsa e Maria Ana Ramos (eds.). 1983. A Lírica Galego-Portuguesa. Lisboa: Comunicação.
Guerra, António J. R. 1991. “Contributos para a análise material e paleográfica do fragmento Sharrer.” Em Actas do IV Congresso da Associação Hispânica de Literatura Medieval, coord. por Aires Augusto Nascimento e Cristina Almeida Ribeiro, Vol. I, 31–33. Lisboa: Edições Cosmos.
Lanciani, Giulia. 2010. “Repetita iuvant?” Em La Meccanica dell’ Errore. Studi di letteratura medievale, 43–50. Roma: Viella.
Lorenzo Gradín, Pilar. 1998. “A transmisión das cantigas de romaria dos xograres galegos.” Em O Mar das Cantigas. Actas do Congreso, 155–168. Santiago de Compostela: Xunta de Galícia.
Lorenzo Gradín, Pilar. 2000. “Trovadores, cronología y razós en los cancioneros gallego-portugueses.” Em Actas del VIII Congreso de la Associación Hispánica de Literatura Medieval, ed. por M. Freixas e S. Iriso, Vol. II, 1105–1125. Santander: Consejería de Cultura del Gobierno de Cantabria.
Lorenzo Gradín, Pilar. 2002. “Géneros y rúbricas en los Cancioneiros gallego-portugueses.” Cuadernos de Filología 50: 625–636.
Lorenzo Gradín, Pilar. 2003. “Las razos gallego-portuguesas.” Romania 121: 99–132.
Lorenzo Gradín, Pilar. 2011. “Orden y desorden en el cancionero gallego-portugués B. Las claves del texto y del libro” Romanic Review 102, 1–2: 27–47.
Marcenaro, Simone. 2015. “Nuove acquisizioni sul Pergaminho Vindel (New York, Pierpont Morgan Library ms.979).” Critica del testo XVIII/1: 33–53.
Monteagudo, Henrique. 1998. “O marco histórico-literario. A lírica trobadoresca galego-portuguesa.” Em Tres poetas medievais da Ría de Vigo: Martín Codax, Mendiño e Xohán de Cangas, H. Monteagudo, L. Pozo Garza e X. Alonso Montero, 11–158. Vigo: Galaxia.
Monteagudo, Henrique. 2008. “
Ortografía alfonsí? Para a análise grafemática dos testemuños poéticos en galego da segunda metade do século XIII.” Em A Edición da Poesía Trobadoresca en Galiza, ed. por M. Ferreiro, C. P. Martínez Pereiro e L. Tato Fontaíña, 141–160. A Coruña: Baía Edicións.
Oliveira, A. Resende. 1994. Depois do Espectáculo Trovadoresco. A estrutura dos cancioneiros peninsulares e as recolhas dos séculos XIII e XIV. Lisboa: Edições Colibri.
Ramos, Maria Ana. 1988. “Tradições gráficas nos manuscritos da lírica galego-portuguesa.” Em Actes du XVIIIe Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes, ed. por Dieter Kremer, Vol. VI, 37–48. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Ramos, Maria Ana. 1993. “L’ importance des corrections marginales dans le Chansonnier d’ Ajuda.” Em Actes du XXe Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, coord. por Gerold Hilty, Vol. V, 141–152. Tübingen / Basel: A. Francke Verlag.
Ramos, Maria Ana. 2005. “
Mise en texte nos manuscritos da lírica galego-portuguesa.” Em Actes del X Congrés Internacional de l’ Associació Hispànica de Literatura Medieval, coord. por Rafael Alemany, Josep Lluís Martos e Josep Miquel Manzanaro, Vol. III, 1335–1353. Valência: Institut Interuniversitari de Filologia Valenciana.
Ramos, Maria Ana. 2008. O Cancioneiro da Ajuda. Confecção e escrita. 2 vols. Lisboa: Universidade de Lisboa.
Rio Riande, M. Gimena del. 2010. “Rótulos y folhas: las rúbricas del Cancioneiro del rey Don Denis
.” Em Estudos de Edición Crítica e Lírica Galego-Portuguesa, ed. por Mariña Albor Aldea e Antonio F. Guiadanes, 195–223. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
Ron Fernández, Xosé Xavier. 2004. “O silencio e as marxes do Cancioneiro da Ajuda.” Em O Cancioneiro da Ajuda Cen Anos Despois, coord. por Mercedes Brea, 641–666. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
Sharrer, Harvey L. 1991. “Fragmentos de Sete Cantigas d’ Amor de D. Dinis, musicadas – uma descoberta.” Em Actas do IV Congresso da Associação Hispânica de Literatura Medieval, coord. por Aires Augusto Nascimento e Cristina Almeida Ribeiro, Vol. I, 13–29. Lisboa: Edições Cosmos.
Sharrer, Harvey L. 1993. “Pergaminho Sharrer.” Em Dicionário da Literatura Medieval Galega e Portuguesa, ed. por Giulia Lanciani e Giuseppe Tavani, 534–536. Lisboa: Caminho.
Spaggiari, Barbara. 1980. “Il canzoniere de Martim Codax.” Studi Medievali 3.ª serie, XXI: 367–409.
Tavani, Giuseppe. 1967. “La tradizione manoscritta della prima lirica galego-portoghese.” Cultura Neolatina 27: 41–94 (reed. em Ensaios Portugueses. Filologia e linguística. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda, 1988. 53–122).
Tavani, Giuseppe. 1979. “A proposito della tradizione manoscritta della lirica galego-portoghese.” Medioevo Romanzo 6: 372–418 (reed. em Ensaios Portugueses. Filologia e linguística. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda, 1988. 123–178).
Tavani, Giuseppe. 1988. A Poesia Lírica Galego-Portuguesa. Lisboa: Editorial Comunicação.
Tavani, Giuseppe. 1999. “Ancora sulla tradizione manoscritta della lirica galego-portoghese (quarta e ultima puntata).” Rassegna Iberistica 65: 3–12 (reed. em Restauri Testuali. Roma: Bagatto Libri, 2001. 221–231).
Vasconcelos, Carolina Michaëlis de. 1990. Cancioneiro da Ajuda. Lisboa: Imprensa Nacional – Casa da Moeda. 2 vols. (reimpressão da edição de Halle: Max Niemeyer, 1904).
Cited by (1)
Cited by one other publication
de Santiago Gómez, Carmen
2022.
Lagoas e dislocacións. Unha aproximación material aos textos de Johan Soarez Somesso.
ArGaMed :05
► pp. 141 ff.
This list is based on CrossRef data as of 27 july 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers.
Any errors therein should be reported to them.